de lage landen N°1 2024 - De temperatuur van de literatuur

In 1921 verschijnt een kritische publicatie over de positie van de Afro-Caribische bevolking in de Nederlandse koloniën: een nog onbeschreven mijlpaal in de geschiedenis van antikolonialisme in de Nederlandse Cariben.

Wat voegt het nieuwe Nationaal Holocaustmuseum, dat in maart 2024 opengaat in Amsterdam, toe aan de tientallen musea en herdenkingsplaatsen in Nederland over de Joodse geschiedenis en de Jodenvervolging?

De Amerikaanse historica Christine Kooi schreef een overzichtsgeschiedenis van de eerste eeuw van de Reformatie in de Nederlanden.

Met Thomas Mann als gids verkent Cor Hermans het Europese negentiende-eeuwse ondergangsdenken.

Naast stapsgewijze ontrafeling van het unitaire België beschrijft Wils ook de verhouding tussen de Vlaamse Beweging en de arbeidersbeweging.

Vrede kan een voedingsbodem zijn voor nieuwe oorlogen. Dat heeft de geschiedenis al duizenden keren aangetoond. Al ziet cultuurhistorica Lotte Jensen zeker één uitzondering.

Twintig jaar geleden zette de Belgische mediagroep DPG Media voor het eerst voet aan wal in Nederland. Dat bracht een omwenteling teweeg in de hele Nederlandse dagbladenmarkt.

De geruchten kloppen: universiteiten zijn overwegend links. Wat nu? Onderzoek en onderwijs waardenvrij maken? Een illusie, meent filosoof Andreas De Block.

Maak kennis met lichtgevende schimmels en wevende bacteriën. Kunstenaars en designers omarmen steeds vaker de zintuiglijkheid en het duurzame potentieel van deze eigenzinnige micro-organismen.

In de Week van de Belgische Muziek (22 tot 28 januari) kan het brede publiek voor het eerst het Vlaams Muziekarchief bezoeken. Waarom is het muzikale erfgoed in Vlaanderen zo stiefmoederlijk behandeld? En is de situatie in Nederland beter?

De grondleggers van de schilderkunst van de Lage Landen zijn in Nijmegen te vinden, betogen de auteurs van 'Johan Maelwael en de gebroeders Van Lymborch'.

Drie recente boeken laten je opnieuw kennismaken met de man die een voorliefde had voor beton, maar nooit de elegantie uit het oog verloor: Léon Stynen.

Van wie is een ding als de eigenaar dood is? Gerdien Verschoor zoekt antwoorden in de kunst, in het spoor van essayist Marjoleine de Vos.

Connie Palmen koos onverbiddelijk voor een leven als schrijver, en maakte het schrijven zelf tot onderwerp van haar boeken: de wisselwerking tussen fictie en werkelijkheid.

In zijn verzamelde essays beweegt Stefan Hertmans onophoudelijk tussen kritische intellectualiteit en poëtische intuïtie, met lucide, verrassende en meerlagige beschouwingen als resultaat.

In zijn biografie van Hugo Claus is het Mark Schaevers er vooral om te doen de realiteit achter de fantasie bloot te leggen. Komt Claus, voor wie de leugen de brandstof van zijn verbeelding was, daarmee dichterbij?

Twee biografieën vertellen het levensverhaal achter het oeuvre van dichter Gerrit Kouwenaar.

Door te schrijven over heimwee en vertepijn ontmantelt Joke J. Hermsen het gevoel van thuisloosheid dat ze al van jongs af aan kent.

Onder Erwin Mortiers zelfbewuste zinnen vonkt en knettert een rijkdom aan betekenis, maar verwacht geen zwaarwegende wereldproblematieken in zijn eerste verhalenbundel.

In 'Leer me alles wat je weet' geeft Hanna Bervoets moeiteloos een tijdsbeeld van Nederland in de voorbije dertig jaar, en benadrukt ze tegelijk de kleine details die het leven van haar personages kenmerken.

De zesde, bekroonde roman van Jan Vantoortelboom leest als een koortsdroom, waarin er heen en weer wordt geschoven in tijd, realiteit en fantasie.

In dit autofictieve moederboek knalt, springt, druipt en lekt de taal van de pagina’s af.

Opnieuw levert Osinga een rijke, fraai gecomponeerde roman af die op veel manieren is te lezen. Maar ‘Munt’ is ook een herhaling van zetten.

In zijn nieuwe, wervelende roman vermaakt en overtuigt Rob van Essen – tot je met een glimlach en nog méér vragen overblijft.

Als essayist en cultuurjournalist had Dirk Lauwaert een ongegeneerd brede actieradius, en als lezer moet je bijgevolg stippellijnen met elkaar verbinden om het patroon in zijn teksten te vinden.

De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant kan dankzij een kloeke en uitvoerig toegelichte uitgave nu ook de hedendaagse lezer aanspreken.

Als dichter zoekt Hannah Chris Lomans een mogelijkheid om over grenzen heen te vloeien en uit een ijzeren grip te glippen.

Vier keer per jaar signaleren Carl De Strycker en Lisa Rooijackers om beurten opmerkelijke bundels, bijzondere fenomenen of tendensen uit de recente Nederlandstalige poëzie. In deze eerste aflevering: bundels uit 2023 over het klimaat, de natuur en haar wetten.

Die verschillen tussen Nederland en België, hoe zit het daar nu mee? Schrijver Rob van Essen weet het onderhand ook niet meer.