column Meuleman & Van Essen

samenleving Sarah Meuleman

3 min leestijd

Treinreizen als tijdreizen

Jarenlang reisde schrijver Sarah Meuleman met de trein heen en weer tussen Gent-Sint-Pieters en Amsterdam-Centraal. Met weemoed blikt ze terug op de onverenigbaarheid die ze tussen de twee stations ervoer.

dossier seksualiteit

Voor abonnees

geschiedenis Magaly Rodríguez García

7 min leestijd

Van hoererij tot sekswerk: hoe Nederland en België omgaan met prostitutie

Vandaag is prostitutie gelegaliseerd in Nederland en gedecriminaliseerd in België, maar de normalisering van ‘seks voor geld’ is nog lang geen feit.

recensie De Eerste Keer

literatuur Dirk Vandenberghe

4 min leestijd

‘Tussen morgenzee en avondland’ van Ramy El-Dardiry: zweven tussen continenten

Ramy El-Dardiry wint De Bronzen Uil 2023 met zijn poëtische, maar soms ook wat donkere debuutroman.

dossier seksualiteit

Voor abonnees

literatuur Maaike Meijer

9 min leestijd

Zonder mannetje: lesbische seks in de Nederlandse literatuur

A.F.Th. van der Heijden, Maartje Wortel, Tobi Lakmaker, Hanna Bervoets en Robbert Welagen schrijven in hun romans heel anders over lesbische seks dan wat je vroeger las in Nederlandse literatuur.

dossier seksualiteit

Voor abonnees

geschiedenis Wannes Dupont

8 min leestijd

Baken van bevrijding, onbehagen blijft: de dubbelzinnige kijk op seksualiteit in de Lage Landen

Nederland is sinds 1945 vaak een voorloper op het wereldtoneel wat seksualiteit betreft. België volgt doorgaans snel. Maar een zeker gevoel van onbehagen is altijd blijven hangen en lijkt nog te groeien.

samenleving Pieter Coupé

3 min leestijd

Dit lees je in het seksualiteitsnummer van de lage landen

Nederland en België zijn wereldwijd voorlopers in de omgang met seksualiteit. Maar een zeker ongemak is nooit verdwenen en lijkt weer te groeien. Hoe bevrijd is onze seksualiteit?

recensie Opnieuw actueel

literatuur Barber van de Pol

9 min leestijd

Anjet Daanje zegt ja op alles in de gulhartige roman ‘Het lied van ooievaar en dromedaris’

Anjet Daanje wint de Constantijn Huygensprijs 2023 voor haar oeuvre. Lees onze recensie van haar tiende, ruim zeshonderd pagina’s tellende 'Lied van ooievaar en dromedaris'.

recensie

Voor abonnees

literatuur Sebastiaan Kort

5 min leestijd

In ‘Niets dat hier hemelt’ laat Tomas Lieske de lezer verdwalen in het veen

Lieske ontvangt de F. Bordewijk-prijs voor deze roman, die volgens de jury een fascinerend hoogtepunt is in zijn rijke oeuvre.

podcast De Eerste Keer

literatuur Dirk Vandenberghe

2 min leestijd

Debutanten Caroline van Keeken en Gijs Wilbrink over de kunst van nét genoeg vertellen

In de derde aflevering van de podcast De Eerste Keer praten debutanten Caroline van Keeken (‘Avondmensen’) en Gijs Wilbrink (‘De beesten’) over de literaire functies van familie, streek en dialect – en over de vraag: hoeveel geef je als verteller prijs?

recensie

kunst Laurens De Vos

6 min leestijd

De krachtigste scène van ‘De Waarheidscommissie’ is ook de pijnlijkste

Met ‘De Waarheidscommissie’ brengt het Gentse theatergezelschap Action Zoo Humain de koloniale erfenis van de mensentuinen voor het voetlicht. In de sleutelscène wordt de voorstelling zelf onder de loep genomen.

Voor abonnees

samenleving Caroline de Gruyter

10 min leestijd

De populisten maken de Europese politiek weer spannend

De populisten betreden almaar vaker de Europese arena en brengen hun politieke drama mee. Precies dat interesseert de burger, zei Europa-correspondente Caroline de Gruyter tijdens de Pacificatielezing in Gent.

Voor abonnees

geschiedenis Anne van den Dool

7 min leestijd

De geschiedschrijving over vrouwen is toe aan drastische revisie

In hun recente werk laten schrijvers Connie Palmen, Iduna Paalman en Jente Posthuma zien dat er voor vrouwen nog een wereld te winnen valt: die van het verleden.

kunst Loes de Groen

6 min leestijd

Breng musea en activisten samen, en ze creëren echte verandering

Kan klimaatactivisme een thuis vinden in een museum? Ja, zeggen leden van Extinction Rebellion. Ook steeds meer musea zien brood in een samenwerking. ‘Activisten kunnen ons een spiegel voorhouden.’

video De taalgrens, 60 jaar later

taal Aubry Touriel

1 min leestijd

In Menen: ‘Ik spreek de taal die ik wil’

In deze laatste aflevering van ‘De taalgrens, 60 jaar later’ gaan we naar de grensstad Menen voor een blik op de toekomst van de taalgrens.

evenement

samenleving Pieter Coupé

2 min leestijd

Presentatie ‘de lage landen’ op 30/11: hoe bevrijd is onze seksualiteit?

Op donderdag 30 november organiseren we bij deBuren in Brussel een avond over seks, cultuur en samenleving in Vlaanderen en Nederland naar aanleiding van het novembernummer van de lage landen.

kunst Jasper Croonen

5 min leestijd

De mollenstreken van mezzosopraan Tania Kross

Tania Kross ontvangt op 20 november de Johannes Vermeerprijs, en rijft daarmee 100.000 euro binnen. De populairste mezzosopraan van Nederland heeft opera voor miljoenen mensen toegankelijk gemaakt. Daarvoor week ze voortdurend af van de geijkte paden.

Steun ons

recensie

kunst Karin Wolfs

6 min leestijd

Steve McQueen zag hoe de Tweede Wereldoorlog doorklinkt in Amsterdam en maakte er een 4,5 uur durende documentaire over

In ‘De bezette stad’ neemt McQueen je mee op een wonderbaarlijke, meditatieve zwerftocht door de hedendaagse stad, die is gevormd door het oorlogsverleden.

video De taalgrens, 60 jaar later

taal Aubry Touriel

1 min leestijd

De Brusselse Rand, of de poreuze grens

In deze vierde aflevering van ‘De taalgrens, 60 jaar later’ gaan we naar de Brusselse Rand, waar de taalgrens een rem moest zetten op het stijgende aantal Franstaligen.

literatuur Peter Vanwijnsberghe

3 min leestijd

Welke literaire debutant wint de Bronzen Uil 2023?

Wie schreef de beste debuutroman van het voorbije jaar: Ramy El-Dardiry, Maral Noshad Sharifi, Lieven Stoefs, Angelo Tijssens, Gijs Wilbrink of Jante Wortel?

column Lotte Jensen

geschiedenis Lotte Jensen

3 min leestijd

Oorlog en vrede zijn geen tegenpolen

Vrede kan een voedingsbodem zijn voor nieuwe oorlogen. Dat heeft de geschiedenis al duizenden keren aangetoond. Al ziet cultuurhistorica Lotte Jensen zeker één uitzondering.

recensie

Voor abonnees

literatuur Ilse van Oosten

5 min leestijd

‘Cassandra’ van Niña Weijers: ontsnappen aan het verhaal

Niña Weijers raakte gefascineerd door de onopgehelderde zaak rond Cassandra van Schaijk, die in 2007 verdween en drie weken later dood werd teruggevonden. Maar van ‘Cassandra’ moet de lezer geen true crime verwachten.

kunst Maarten Buser

6 min leestijd

Kunstenaar Lisette van Hoogenhuyze wil dat je door de suikerlaag heen bijt

Lisette van Hoogenhuyze reist de wereld rond en ziet hoe culturen verschillen en vooral overeenkomen. Die inzichten verwerkt ze in tactiele kunstobjecten, die eerst vrolijk ogen maar daarna iets verontrustends krijgen.

literatuur De redactie

2 min leestijd

‘Mauk’ van Jan Vantoortelboom wint de Boekenbon Literatuurprijs 2023

De Boekenbon Literatuurprijs, goed voor 50.000 euro, gaat naar het boek ‘Mauk’ van de Vlaamse schrijver en columnist Jan Vantoortelboom.

column Thomas Heerma van Voss

literatuur Thomas Heerma van Voss

5 min leestijd

Slachthuis van papier

Drie boeken worden verramsjt, verneemt Thomas Heerma van Voss van zijn uitgever. Hoe moet je daar als schrijver mee omgaan?

Met laaglandse groet

VL ⇄ NL Tomas Vanheste

4 min leestijd

Het Brabantgevoel en olijke Vlaams-Nederlandse koppels

In Noord- en Vlaams-Brabant, Voeren en Tervuren, de Prosper- en de Hedwigepolder zorgt grensoverschrijdende samenwerking voor verrassende dynamiek en helende contacten. Een nieuwe editie van de VL⇄NL-nieuwsbrief.

recensie

kunst Eric Bracke

4 min leestijd

‘Meester’ Jef Geys bracht kunst naar zijn klas en vice versa

Een tentoonstelling en boekpublicatie zoomen in op hoe kunstenaar Jef Geys zijn ervaringen als leerkracht plastische opvoeding verwerkte in zijn artistieke oeuvre, en omgekeerd.

column

literatuur Jan Vantoortelboom

2 min leestijd

Jan Vantoortelboom: ‘Ik zat altijd al opgesloten in mijn hoofd, maar in dit landschap trok mijn binnenste naar buiten’

Column van Jan Vantoortelboom over de verschillen en overeenkomsten tussen West- en Zeeuws-Vlaanderen.

Voor abonnees

De Franse Nederlanden Gaëtane Deljurie

6 min leestijd

Noord-Frankrijk ging enorm vooruit dankzij het Verdrag van Maastricht, maar hoge werkloosheid blijft een probleem

Van 2000 tot 2013 was Nord - Pas-de-Calais de Franse regio die de meeste Europese subsidies kreeg.

column Gerdien Verschoor

kunst Gerdien Verschoor

4 min leestijd

Oorlog, altijd opnieuw

In het Zeeuws Museum ziet kunsthistorica Gerdien Verschoor hoe de oude meester Adriaen van de Venne oorlogshandelingen weergeeft op een ragfijn weefpatroon van wol en zijde. ‘Hoe kan het dat zoveel lelijkheid in zo’n schoonheid is gevat?’

recensie

Voor abonnees

literatuur Maarten Dessing

5 min leestijd

‘Nirwana’ van Tommy Wieringa: de plot zou maar afleiden van de zoektocht

Vergeet de plot. Zo ontdek je wat ’Nirwana' van Tommy Wieringa werkelijk is: een even rijke als urgente ideeënroman.

Voor abonnees

kunst Eric Bracke

7 min leestijd

Een verrassende expositie in Tervuren toont de vitaliteit van de 75-jarige Cobrabeweging

Kleinschalige samenwerking tussen een Tervurense kunstkring en de Nederlandse Vereniging leidt tot een bijzondere tentoonstelling over CoBrA, de anarchistische, naoorlogse kunstbeweging.

video De taalgrens, 60 jaar later

taal Aubry Touriel

1 min leestijd

Ronse, waar de taalgrens midden in de velden eindigt

In deze tweede aflevering van ‘De taalgrens, 60 jaar later’ gaan we naar Ronse (Renaix) de grootste faciliteitengemeente van België. Maar wat is een faciliteitengemeente precies? En waarom stopt de taalgrens hier zo abrupt?

recensie

Voor abonnees

literatuur Femke Brockhus

5 min leestijd

Een schaamteloze staat van zijn: ‘Oersoep’ van Bregje Hofstede

‘Oersoep’, de derde roman van Bregje Hofstede, is een zoektocht naar de juiste taal, waarin de intiemste momenten en een mystieke beleving langskomen.

Voor abonnees

kunst An Faems

6 min leestijd

Dieric Bouts schilderde op de snijlijn van fantasie en realisme

In een overzichtstentoonstelling legt het Leuvense museum M de link tussen de oude meester en hedendaagse beeldenmakers.

podcast Kinderen van het ABN

taal Miet Ooms

2 min leestijd

Podcast: Van Beschaafd naar Belgisch

In de derde aflevering van ‘Kinderen van het ABN’ ontdekken we hoe de taalverhouding tussen Vlaanderen en Nederland op twintig jaar tijd veranderde, en hoe de focus in Vlaanderen verschoof van Beschaafd Nederlands naar Belgisch-Nederlands.

De papieren man

literatuur Dirk Leyman

22 min leestijd

‘De papieren man’: Wessel te Gussinklo overleden, Stefan Brijs wordt verfilmd en tumult rond het boekenweekgeschenk

In deze herfstaflevering besteedt Dirk Leyman onder meer aandacht aan het overlijden van Wessel te Gussinklo, het overgedragen archief van Leonard Nolens, de mogelijke verfilming van 'De Engelenmaker' en het boekenweekgeschenk van de Chabotjes.

column Taaltoestanden

taal Marten van der Meulen

5 min leestijd

Eigen stereotypen eerst

Aan uitdrukkingen die we aan andere talen ontlenen, kleeft dikwijls een stereotype. Daar staan we niet genoeg bij stil, vindt taalcolumnist Marten van der Meulen.

Passage

De Franse Nederlanden Nicolas Montard

6 min leestijd

Op de Zwarteberg is de geest van Marguerite Yourcenar prominent aanwezig

De Villa Marguerite Yourcenar op de Zwarteberg in Sint-Janskappel herbergt schrijvers van over de hele wereld.

literatuur Peter Vanwijnsberghe

1 min leestijd

De Nederlandstalige poëzie is een prestigieuze en duurzame prijs rijker

De nieuwe Johan Polak Poëzieprijs wordt vanaf 2024 toegekend aan een Nederlandstalige dichtbundel. Aan de prijs is een geldbedrag van 50.000 euro verbonden. Ze wordt jaarlijks uitgereikt, en dat al zeker de komende 25 jaar.

interview

kunst Fay van der Wall

5 min leestijd

Regisseur Chokri Ben Chikha brengt ‘De Waarheidscommissie’ naar Nederland

Voor het eerst is de voorstelling De Waarheidscommissie ook in Nederland te zien. Regisseur en artistiek leider Chokri Ben Chikha spreekt zich uit over de visie van het gezelschap, de werkwijze en de voorstellingen. ‘We zijn activistisch, maar durven activisme ook te bevragen.’

column Meuleman & Van Essen

samenleving Rob van Essen

4 min leestijd

Een belletje van totale onwetendheid

De vraag naar verschillen tussen Nederland en België is altijd eenduidiger dan de antwoorden, merkt schrijver Rob van Essen. Wat niet wil zeggen dat die verschillen er niet zijn. ‘We houden een lijstje bij: ‘kent L. niet’ en ‘kent R. niet’.’

video De taalgrens, 60 jaar later

taal Aubry Touriel

2 min leestijd

Wanneer Vlaams water Waals wordt

In de eerste aflevering van 'De taalgrens, 60 jaar later' trekken de Waalse journalist Aubry Touriel en de Vlaamse videomaker Muriel Grégoire naar Geldenaken om de oorsprong van de taalgrens op te zoeken.

Voor abonnees

VL ⇄ NL Sjereno Cörvers

6 min leestijd

Vlaanderen en Nederland springen in de bres voor natuur en veiligheid in uniek samenwerkingsproject

Vlaanderen heeft de leiding over een zeer beladen natuurproject op Nederlandse bodem, de ontpoldering van de Hedwigepolder. Dat gaat niet zonder slag of stoot.

recensie De Eerste Keer

literatuur Dirk Vandenberghe

4 min leestijd

‘Treurwil’ van Rik Van Puymbroeck: pakkende passages uit een weemoedig leven

In dit debuut is nauwelijks een spanningsboog, er is geen verhaal om na te vertellen. Wat er wel is: ruimte om te treuren.

podcast Kinderen van het ABN

taal Miet Ooms

2 min leestijd

Podcast: Hier leert men Nederlands

Welke rol speelden radio en televisie in de promotie en verspreiding van het ABN? Hoe gingen die media om met het ABN? Welke invloed hebben de taalprogramma’s op radio en tv gehad?

recensie

kunst Gerdien Verschoor

6 min leestijd

Alles schuurt aan deze tentoonstelling over roofkunst

Het Mauritshuis toont kunstobjecten die ooit gestolen zijn door Franse troepen, kolonisten of nazi’s, en confronteert je met hun verleden en toekomst. Hier is de vraag minder wat aanwezig is maar vooral wie afwezig zijn.

evenement

De redactie

2 min leestijd

Lezing Paul Verhaeghe: De toekomst van onze geestelijke gezondheid (14/11)

Paul Verhaeghe spreekt in Arminius (Rotterdam) over de samenhang tussen ongelijkheid en geestelijke gezondheid. De Nederlandse therapeut Filip Jan van Oenen reageert.

Reeks

100 jaar Christine D'haen

column Lotte Jensen

geschiedenis Lotte Jensen

3 min leestijd

De klimaatcrisis zal de klimaatklever overleven

De Inktspotprijs voor de beste politieke tekening van 2023 gaat naar een cartoon over een ijsbeer die zichzelf vastlijmt op een ijsschots. Wie zou de prijs in 1813 hebben gewonnen, en hoeveel lezers zouden de boodschap vandaag nog vatten, vraagt cultuurhistorica Lotte Jensen zich af.

Voor abonnees

geschiedenis Willem de Bruin

11 min leestijd

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden was niet gedoemd uiteen te vallen, toch gebeurde het

Uitgelicht fragment uit ‘De scheiding die niemand wilde. België en Nederland – de vereniging en de breuk 1815-1839’, waarin Willem de Bruin de totstandkoming en ontbinding beschrijft van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

podcast Kinderen van het ABN

taal Miet Ooms

2 min leestijd

Podcast: Spreek beschaafd!

Hoe zijn we van ‘spreek beschaafd!’ in de jaren vijftig uitgekomen bij de huidige omgangstaal in Vlaanderen?

recensie

taal Sibo Rugwiza Kanobana

5 min leestijd

Ewoud Sanders wint de Taalboekenprijs 2023 met ‘Het n-woord’

Met zijn nieuwe boek laat Ewoud Sanders zien wat elke zwarte persoon al lang wist: het n-woord is nooit neutraal geweest.

VL ⇄ NL Karin Wolfs

8 min leestijd

Samenwerken bij tv-series: 'Nederlanders zijn nu bang zich uit te spreken. Zo zijn jullie helemaal niet!'

Series maken op leven en dood. Zorgen dat de mayonaise niet schift. De moed vinden om moeilijkere genres en thema’s aan te pakken. Daarover ging het tijdens de tweede editie van ‘Grenzeloos netwerken’, een initiatief om Vlaams-Nederlandse samenwerking bij tv-series aan te zwengelen. Dit keer op het Nederlands Film Festival in Utrecht.

De Franse Nederlanden Sophie Djigo

7 min leestijd

Hoe solidair is Frans-Vlaanderen met vluchtelingen?

Ondanks de recente opkomst van extreemrechts leeft er onder de lokale bevolking een sterke en concrete solidariteit.

column Taaltoestanden

taal Marten van der Meulen

5 min leestijd

Ook mét taalfouten blijven kinderliedjes onschuldig

Een verkeerd voorzetsel in ‘Berend Botje’ of een verwijsfout in ‘Slaap kindje slaap’: taalcolumnist Marten van der Meulen ligt er niet van wakker.

kunst Karin Wolfs

6 min leestijd

Uitbuiting is wat een koloniale familie verbindt in ‘Sweet Dreams’ van Ena Sendijarević

Het Nederlands Film Festival in Utrecht opent met Ena Sendijarević’ tweede speelfilm, een zwart-komische koloniale pastiche.

column Thomas Heerma van Voss

literatuur Thomas Heerma van Voss

5 min leestijd

De tandenstoker van W.F. Hermans

Een lezer spreekt met onverhuld enthousiasme over zijn Hermans-verzameling. Dat wekt bij Thomas Heerma van Voss een sterk verlangen op.

column

VL ⇄ NL Anouk van Kampen

5 min leestijd

Wat de veelbekeken Vlaams-Nederlandse coproductie ‘Temptation Island’ blootlegt

Temptation Island was de guilty pleasure van Anouk van Kampen. Nu het grensoverschrijdende gedrag bij dit programma aan het licht is gekomen, hoopt ze dat deze Vlaams-Nederlandse samenwerking nooit meer zal terugkeren.

literatuur Pieter Coupé

3 min leestijd

Shortlist Boekenbon Literatuurprijs: Saskia De Coster, Tiemen Hiemstra, Roxane van Iperen, Richard Osinga en Jan Vantoortelboom

Hoewel ook non-fictie in aanmerking komt, staan er alleen romans op de shortlist.

50 jaar E17

Voor abonnees

geschiedenis Wieland De Hoon

10 min leestijd

Het wemelt van de verhalen op Vlaanderens zwaarst beladen strook asfalt

Vijftig jaar geleden werd de aanleg voltooid van de E3, nu E17. De snelweg bepaalde de omgeving, maar tekende ook de levens van wie in de buurt woont.

vacature

De redactie

2 min leestijd

de lage landen zoekt helpende handen

We zijn op zoek naar een vrijwilliger. Ben jij of ken jij de persoon die ons team komt vervoegen?

VL ⇄ NL Tomas Vanheste

7 min leestijd

Vlaams-Nederlandse Schelde Delta zit in laatste rechte lijn naar UNESCO-erkenning

Hoogstwaarschijnlijk krijgt het Schelde-estuarium het keurmerk UNESCO-geopark. Een lokaal initiatief van een leraar aardrijkskunde groeide uit tot een groots, grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen vijf provincies en vele gemeenten, musea en maatschappelijke organisaties.

recensie De Eerste Keer

literatuur Dirk Vandenberghe

4 min leestijd

‘Peninsula’ van Lieven Stoefs: een poëtisch plakboek vol scherpe observaties

In Peninsula schetst Lieven Stoefs het leven van een man aan de hand van kleine, maar rake observaties en anekdotes.

column Gerdien Verschoor

kunst Gerdien Verschoor

4 min leestijd

In haar Peugeot rijdt Edith Meijering de impressionistische landschappen binnen van Anna Boch

In de eigengereide oeuvres van Anna Boch en Edith Meijering herkent kunsthistoricus Gerdien Verschoor een grote verwantschap.

interview School maken

Voor abonnees

samenleving Virginie Platteau

13 min leestijd

Pedro De Bruyckere en Erik Meester: ‘Goed onderwijs laat leerlingen succeservaringen beleven’

Van systemisch lerarentekort tot afnemende taalvaardigheid: het onderwijs in Vlaanderen en Nederland kampt met gelijkaardige problemen. Wat kunnen ze van elkaar leren? Twee onderwijsspecialisten aan het woord.

kunst Theun Vonckx

7 min leestijd

Triennale Art & Industrie in Duinkerke toont hoe kunstenaars de klimaatcrisis verwerken

De tweede editie kiest voor Chaleur Humaine als thema en kijkt naar klimaatverandering en de vormen van solidariteit die in het licht daarvan ontstaan.