literatuur

De papieren man: tachtig jaar De Bezige Bij, in memoriam Breyten Breytenbach, de longlist van de Boon en ander literair nieuws

De papieren man zit op het vinkentouw voor de literaire actualiteit in Vlaanderen en Nederland en maakt regelmatig een round-up. In deze nieuwe aflevering besteedt Dirk Leyman aandacht aan de verzelfstandiging en verjaardag van De Bezige Bij, een aantal literaire doden, onder wie Breyten Breytenbach, de terugschroeving van het Kunstenfestival Watou en de biografie van Harry Mulisch. Mét een heleboel prijzennieuws.

‘Verzelfstandiging’ van uitgeverij De Bezige Bij markeert tachtigste verjaardag

Uitgeverij De Bezige Bij – ontstaan uit het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog – viert op 12 december haar tachtigjarig bestaan. En dat gebeurt in woelige tijden voor het uitgeversvak. De Bezige Bij kondigt bij die gelegenheid nu “een verzelfstandiging” aan. Dat betekent dat ze binnen de overkoepelende Stichting WPG een autonomie verwerft, net als belendende uitgeverijen als Thomas Rap en Cargo. “Dit is het sluitstuk van een grote reorganisatie van WPG, dat in twee jaar al zijn tijdschriften, educatieve uitgeverijen en boegbeeld Vrij Nederland afstootte”, meldt de krant NRC. “De Bezige Bij komt rechtstreeks onder de Stichting WPG te vallen, maar niet meer onder de Raad van Bestuur en de Holding.”

Even dreigde De Bezige Bij – dat een tijdlang in moeilijke papieren zat en een stevige ontslag- en besparingsronde bij het personeel doormaakte – ook aan te haken bij het grootste Nederlandse concern VBK (Veen, Bosch & Keuning Uitgevers), dat uiteindelijk dit voorjaar onderdeel is geworden van de Amerikaanse reus Simon & Schuster. Volgens De Bezige Bij is de verzelfstandiging nu ook te danken aan de “inzet van haar schrijvers”, met auteurs als Mark Schaevers, Tommy Wieringa en Stefan Hertmans.

Uitgeefdirecteur Romy van den Nieuwenhof meldt het zo in een persbericht: “Na een moeilijke periode waarin we ons moesten aanpassen aan veranderingen in de markt en binnen onze uitgeverij, hebben we ons goed herpakt. 2024 was een prachtig jaar met mooie titels, veel successen en met zwarte cijfers.” Onder meer het succes van Stoute schoenen van Bart Van Loo droeg daartoe bij. “Vanuit onze wortels in het verzet willen we met onze uitgaven het vrije woord verdedigen, vele en diverse stemmen laten horen en het culturele debat verrijken, nu en in de toekomst.”

De Bezige Bij-auteurs zijn blij dat de onafhankelijkheid van de uitgeverij gegarandeerd blijft. Onder andere Tommy Wieringa reageert opgetogen. “We hadden al heel lang het verlangen zelfstandig te zijn. […] Voor De Bezige Bij is dit de best denkbare oplossing. […] Op een haar na, door een razendsnel veto van de Schrijversvereniging van De Bezige Bij, zijn we […] ontsnapt aan die onverkwikkelijke plannen, waarbij we dan niet alleen onder VBK zouden vallen, maar ook onder Simon & Schuster.”

De verzelfstandiging van De Bezige Bij zal volgens algemeen WPG-directeur Wiet de Bruijn “een grote aantrekkingskracht hebben op het schrijvende talent in Nederland”, zegt hij in NRC. In 2022 kwam De Bruijn aan boord bij WPG om het bedrijf uit de rode cijfers te tillen. Op dat moment leed de uitgeverij een verlies van 6 miljoen euro. Maar “over 2023 hebben we een winst gemaakt van 8,7 miljoen, en 2024 wordt ook goed”, zegt financieel directeur Erik van Aalst, ook in NRC. Wat de precieze gevolgen van de verzelfstandiging zijn, wordt de komende maanden duidelijk.

Onno Blom neemt biografie van Harry Mulisch over van Robbert Ammerlaan

Schrijver, biograaf en literair criticus Onno Blom (1969) gaat de biografie van Harry Mulisch schrijven, zo heeft De Bezige Bij laten weten. Blom publiceerde eerder de biografie van Jan Wolkers, Het litteken van de dood, waarop hij in 2017 promoveerde aan de Leidse Universiteit en die hem de Nederlandse Biografieprijs opleverde. Over Harry Mulisch heeft Blom al een aantal publicaties op zijn naam staan, waaronder Zijn getijdenboek (2002) en De wondergrijsaard (2020), een portret van de schrijver in zijn late jaren. Blom publiceerde ook over Gerrit Komrij. Hij heeft het onderzoek van Robbert Ammerlaan overgenomen, die zich om persoonlijke redenen uit het project moet terugtrekken. De Bezige Bij hoopt de biografie in het najaar van 2029 het licht te doen zien.

Schrikkeljaar voor kunstenfestival Watou?

Het Kunstenfestival Watou schroeft de ambities terug en organiseert in 2025 een kleinschaligere editie, zo meldt de organisatie. “Na drie succesvolle edities onder de creatieve leiding van Koen Vanmechelen gaat het Kunstenfestival Watou in 2025 een bijzonder jaar tegemoet”, luidt het. Het festival moet op zoek naar extra financiële middelen en richt zich vooral op de editie van 2026.

In 2025 worden enkele activiteiten op poten gezet onder de noemer Miniatuur, met een interactieve schilderijenzoektocht, een Pinkies-verhalenzoektocht en de poëziefietsroute. De organisatie richt in 2025 het vizier op “kleine, maar sprekende gedichten.”

Voor de editie van 2026 wil de organisatie vernieuwen, waarvoor het komende jaar alvast 140 collectieven zijn uitgenodigd om het festival te bezoeken. Eind december kunnen ze een voorstel indienen. Een jury selecteert in het voorjaar 2025 de kunstenaars die hun project mogen realiseren voor de zomereditie van 2026, aldus het persbericht.

Maarten ’t Hart is tachtig jaar geworden

De schrijver en bioloog Maarten ’t Hart heeft zopas zijn tachtigste verjaardag mogen vieren. Bij die gelegenheid is hem de Gouden Speld van Verdienste van de stad Leiden toegekend. De in Warmond woonachtige schrijver, afkomstig uit Maassluis, is nauw met Leiden verbonden, aldus het Leidsch Dagblad. In 1962 ging hij biologie studeren aan de toenmalige Rijksuniversiteit Leiden. Afkomstig uit een gereformeerd gezin uit Maassluis zei hij tijdens zijn studententijd het geloof adieu, een terugkerend thema in zijn romans en essays.

“Ook in zijn indrukwekkende oeuvre, dat meer dan veertig boeken beslaat, vormt Leiden een rode draad. Zo spelen onder andere zijn romans Een vlucht regenwulpen (1978), De aansprekers (1979), De kroongetuige (1983), Het woeden der gehele wereld (1993), Verlovingstijd (2009) en de verhalenbundel De moeder van Ikabod (2016) zich (deels) af in de stad”, meldt de stad Leiden.

In 1971 verscheen zijn eerste roman Stenen voor een ransuil, dan nog onder het pseudoniem Martin Hart. Immense successen boekte hij in 1978 met Een vlucht regenwulpen, dat ook verfilmd is. Intussen zijn we veertig titels verder. “Veel van zijn boeken bevatten autobiografische elementen, die verwijzen naar zijn orthodox-christelijke jeugd, zijn ervaringen als bioloog en zijn voorliefde voor klassieke muziek (met name Bach)”, aldus het Leidsch Dagblad. ’t Hart staat ook bekend als een immens lezer. Hij getuigde er een paar jaar geleden over bij Nick Müller in HP/De Tijd.

Zuid-Afrikaanse coryfee Breyten Breytenbach op 85-jarige leeftijd overleden

De Zuid-Afrikaanse schrijver en schilder Breyten Breytenbach is op zondag 24 november op 85-jarige leeftijd overleden. Breytenbach was een van de invloedrijkste stemmen tegen het apartheidssysteem in zijn land, waarvoor hij een hoge prijs betaalde.

Gedurende zijn leven publiceerde hij ongeveer vijftig boeken, waaronder De ware bekentenissen van een witte terrorist (1983) en talrijke dichtbundels, voornamelijk geschreven in zijn moedertaal Afrikaans. Bekend is ook zijn autobiografische roman Een seizoen in het Paradijs (1980). “Zowel zijn schilderijen als zijn literair werk thematiseren het zwervers­bestaan, de outsider en de vagebond, beklemming, dood en ­verval. Maar evenzeer het ochtendlicht, beweging, sociale kritiek, ­memorie, verbeelding, bewustzijn en geweten”, zo werd gezegd toen hij in 2014 een eredoctoraat aan de Universiteit Gent ontving.

Breytenbach werd in 1939 geboren in Bonnievale, in de provincie West-Kaap. Hij verliet zijn geboorteland Zuid-Afrika in de vroege jaren zestig om zich te vestigen in de Franse hoofdstad Parijs. Hij trouwde er met een Vietnamese vrouw. Door het verbod op huwelijken tussen mensen van verschillende rassen kon hij niet terugkeren naar Zuid-Afrika. Toen hij het er in 1975 toch op waagde, werd hij prompt gearresteerd.

In dit dossier bundelt de lage landen haar stukken over de overleden schrijver.

Sytze van der Zee (85) overleden

De journalist en auteur Sytze van der Zee is op 85-jarige leeftijd overleden, meldt zijn uitgever Prometheus. Hij was tot 1996 journalist, onder meer als correspondent voor NRC Handelsblad in Duitsland, Brussel en Washington, daarna was hij actief als hoofdredacteur van Het Parool. Sindsdien affirmeerde hij zich als auteur van een groot aantal boeken, waaronder De overkant, zijn journalistieke memoires Verslaggever van beroep en Wij overleefden. De laatste ooggetuigen van de Duitse bezetting. Grote indruk maakte zijn autobiografische boek Potgieterlaan 7, over zijn jeugd in een NSB-gezin. In november 2023 verscheen zijn laatste boek Willi Lages. Ceremoniemeester van de dood.

Kort nieuws

# Ook de programmamaker, journalist en interviewer Kenneth van Zijl is overleden. Hij werd 62 jaar. Ruim twintig jaar lang presenteerde hij het programma Knetterende Letteren, eerst als radioprogramma en later in tv-vorm bij NPO Cultura. Honderden vooraanstaande literaire gasten kwamen er langs, onder wie een jonge Thomas Heerma van Voss. De immer enthousiaste Van Zijl was “een interviewer die zichzelf niet op de voorgrond stelde, maar de gasten liet gloriëren.” Op de site van ILFU herdenkt Michaël Stoker hem niet alleen als lid van de Raad van Toezicht, maar ook als “de veelzijdige, geestige, opgewekte, belezen (‘nou ja’) en lieve Kenneth”, meldt het Nederlands Letterenfonds. In samenwerking met het Nederlands Letterenfonds presenteerde Van Zijl zijn programma Letteren&cetera later vanuit de bibliotheek van de literatuurinstelling in Amsterdam.

# Tussen 1974 en 2017 schreef Geerten Meijsing – vertaler en auteur van onder meer De grachtengordel en Het mes op de keel – brieven aan “zijn” uitgever, Theo Sontrop, “in een scala aan stijlen en stemmingen”. Hij bewondert Theo Sontrop vanwege diens superieure inzichten in vrouwen, de wereld en wereldliteratuur, maar moet als beginnend schrijver voortdurend hengelen om voorschotten en vertaalopdrachten. “Gaandeweg verdicht de zakelijke relatie zich tot een persoonlijke band. Puttend uit dagboeken, agenda’s en geheugen vult Meijsing de brieven aan met herinneringen aan hun diepgaande gesprekken en nachtelijke strooptochten door Amsterdam”, aldus de aankondigingstekst. Na lang dralen is nu bij De Arbeiderspers Het gewicht van woorden verschenen in de Privédomeinreeks, “een ontroerend dubbelportret van schrijver én uitgever, maar ook het meeslepende relaas van een uitzonderlijke vriendschap.” Voor de Meijsing-liefhebber is dit een ongeziene traktatie.

# In zijn uitgebreide oeuvre nam Walter van den Broeck het altijd op voor “de kleine man, de vertrapten en de bedrogenen”, getuige daarvan het toneelstuk Groenten uit Balen, maar ook Brief aan Boudewijn en Het beleg van Laken. Maar zijn papieren engagement zette hij ook om in daden, onder meer bij het failliet van de krant De Morgen. In zijn nogal feitelijke studie Thuiskomen – geactualiseerd na het overlijden van Van den Broeck eerder dit jaar in februari – verbindt criticus en biograaf Jos Borré het oeuvre met een aantal scharniermomenten uit het leven van de zo nauw met Olen verbonden auteur. Lees ook ons dossier over Van den Broeck.

# Radiomaker Wim Oosterlinck verspreidt al vijf jaar golven van boekenliefde via zijn podcast Drie Boeken. Op 12 oktober 2019 kwam de eerste aflevering online. Hij vierde het eerste lustrum van zijn podcast met een dubbelaflevering waarin het schrijversduo Nicci French te gast was. Drie Boeken is een van de populairste boekenpodcasts van de Lage Landen. Dit voorjaar komt er ook een boek aan over bij uitgeverij Lannoo. De titel wordt: 103 boeken die je gelezen moet hebben, zo kondigt Oosterlinck aan in zijn nieuwsbrief.

En het prijzengeweld

Dertig boeken én opvallende omissies op de longlists voor de Boon-prijs

De Boon-prijzen voor het beste Nederlandstalige boek worden in maart 2025 voor de vierde keer uitgereikt. Vandaag maakten de twee vakjury’s hun longlists bekend voor de categorieën “kinder- en jeugdliteratuur” en “fictie en non-fictie”. Lees hier welke boeken de selectie haalden en wat recensenten van de lage landen erover schreven.

Bij de jeugdliteratuur valt, zoals steeds, bij de Boonprijs de grote vertegenwoordiging op van uitgeverij Querido en de ondervertegenwoordiging van Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers. Uitgever Julie Verhaert van Pelckmans bond de kat de bel aan en schreef op Instagram verstoord: “Zoals elk jaar gaat het overgrote merendeel van de nominaties van deze Vlaamsche literatuurprijs naar boeken uitgegeven bij onze noorderburen, alsof we maar wat in onze postzegel in onze zandbak liggen te knoeien en ze alleen daar weten hoe ze huizen moeten bouwen.” Ze trekt niet in twijfel “dat de jury hard en kritisch nadenkt”, maar “het gaat me om het signaal dat dit soort longlists keer op keer op keer op keer op keer de industrie insturen. Dat het in Vlaanderen de uitzondering is die aandacht verdient in het boekenvak? Dat die riante prijzenpot vooral niet opnieuw in onze Vlaamse boekenmarkt moet geïnvesteerd worden. Ik had de premisse bij het ontstaan van deze prijs dan toch precies anders begrepen. Maar kijk, in het Vlaamse boekenvak moeten we elke keer opnieuw maar onze eigen Vlaamse boontjes doppen.” Pikant detail: juryvoorzitter Elisabeth Lucie Baeten geeft haar boeken uit bij Pelckmans, eerder bij Vrijdag (dat recent is opgegaan in Pelckmans).

Bij de keuze van de fictie- en non-fictiejury, onder voorzitterschap van Els Dottermans, vallen ook een paar kanttekeningen te maken. Daar staan liefst vier (of zelfs vijf) debuten op de vijftienkoppige lijst: het prozadebuut Tosca van Maud Vanhauwaert (bekroond met de Hebban Debuutprijs), Ossenkop van Manik Sarkar, Oroppa van Safae el Khannoussi en De buitengewoon geslaagde opvoeding van Frida Wolf van Maria Kager. Melani Reumers is met haar romaneske, essayistische zoektocht De wereld een lichaam ook een debutante.

Eveneens opmerkelijk: de keuze voor de graphic novel van Brecht Evens, De bondgenoten. Het blijft natuurlijk moeilijk de terecht genomineerde biografie van Hugo Claus door Mark Schaevers hiermee af te wegen en in dezelfde categorie onder te brengen. Overigens is ook de met nogal wat tegenwind geconfronteerde biografie van Ischa Meijer door Annet Mooij erbij. Verder is Guido Van Heulendonk van de partij met De kroon met twee pieken, waarmee hij al de shortlist van de Boekenbon Literatuurprijs haalde. Grote kanshebber lijkt Frank Nellen, eveneens op de shortlist van de Boekenbon, met De onzichtbaren en misschien ook het alom geprezen Het archief van Thomas Heerma van Voss. Arnon Grunberg, de laatste jaren vaak genegeerd door de boekenjury’s, is de grootste naam met Zevensprong, in samenwerking met Thé Tjong-Khing.

Maar even interessant is het te kijken naar wie het niet haalde, zoals bijvoorbeeld het zeer goed onthaalde Bloedzang van Caro Van Thuyne en Bregje Hofstede met het eerder op de Boekenbon-shortlist prijkende Oersoep. En dan zie je toch dat grote namen als Rob van Essen met Ik kom hier nog op terug (winnaar Libris Literatuur Prijs), Herman Koch met Ga je erover schrijven?, Dimitri Verhulst met zijn beste boek van de laatste jaren Bechamel Mucho en Tommy Wieringa (Nirwana) genegeerd werden. Vooral die laatste twee zijn pijnlijke omissies op deze longlist voor een vakjury.

NS Publieksprijs voor Adriaan van Dis

Adriaan van Dis ligt nog altijd hoog op de plank. Dat valt af te leiden uit de toekenning aan Van Dis van de NS Publieksprijs 2024, waar lezers kunnen stemmen op het boek van hun favoriete auteur. Het is de grootste lezersprijs van Nederland.

Op 14 november maakte CPNB-directeur Eveline Aendekerk in het NPO 1-programma EenVandaag bekend dat Van Dis heeft gewonnen, met zijn roman Naar zachtheid en een warm omhelzen. Het boek ontving ruim 21 procent van de bijna 100.000 uitgebrachte stemmen en werd daarmee het favoriete boek van het jaar. Aendekerk liet weten: “Meesterverteller Van Dis brengt een ontroerende roman over veerkracht en menselijke verbinding.” In Naar zachtheid en een warm omhelzen kijkt Van Dis terug op zijn jeugd en de invloed van zijn “Ommie”, een huishoudelijke hulp die als bonusgrootmoeder een grote rol in zijn leven speelde.

De andere genomineerden waren Ilja Leonard Pfeijffer (Alkibiades), Francine Oomen (Hoe overleef ik alles wat ik niemand vertel), Rob van Essen (Ik kom hier nog op terug), Sacha Bronwasser (Luister) en Tommy Wieringa (Nirwana). Adriaan van Dis was al eerder de laureaat van de Publieksprijs met zijn boek Indische duinen.

Op de lage landen lees je een uitgebreid stuk over Van Dis’ hele werk.  

Bas von Benda-Beckmann wint de Libris Geschiedenisprijs 2024 met ‘Het kleedje voor Hitler’

Bas von Benda-Beckmann ontvangt de Libris Geschiedenis Prijs 2024 voor zijn boek Het kleedje voor Hitler, verschenen bij Querido. “De auteur gebruikt in deze familiegeschiedenis een grote rijkdom aan bronnen en kweekt daarmee begrip voor de andere kant”. Hij ontdekte bijvoorbeeld dat zijn oudtante Luise gehuwd was met een van Hitlers trouwste generaals, Alfred Jodl, tijdens het proces van Neurenberg als oorlogsmisdadiger ter dood veroordeeld. Luises jongere zus Tini was eerst partijlid maar kreeg later een relatie kreeg met een half-Joodse arts en raakte bevriend rmet een van de samenzweerders tegen Hitler. De titel van Bas von Benda-Beckmanns boek alludeert op een tafelkleed dat destijds aan Hitler werd geschonken.

Juryvoorzitter Gerdi Verbeet maakte de prijswinnaar van het beste historische boek van 2024 bekend tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden. De Libris Geschiedenis Prijs bekroont historische boeken die een algemeen publiek aanspreken. De criteria zijn dat het boek “een oorspronkelijk onderwerp heeft, prettig leesbaar is geschreven en op gedegen historisch onderzoek stoelt.” De genomineerden krijgen een bedrag van 1.500 euro toegekend, als waardering voor hun prestatie.

Von Benda-Beckmann is historicus en werkt bij de Anne Frank Stichting. Eerder schreef hij De Velser Affaire, dat op de shortlist stond van de Libris Geschiedenis Prijs, en Het Oranjehotel, dat de longlist van de Libris Geschiedenis Prijs haalde en gaat over de lotgevallen van Anne Frank en de anderen uit het Achterhuis na hun arrestatie. Zie ook Historiek.net.

Simone Atangana Bekono, Marieke de Maré en Anaïs van Ertvelde zijn bekroond

De drie bekendste Haagse Literatuurprijzen zijn toegekend. Simone Atangana Bekono ontvangt in januari voor Marshmallow de Jan Campert-prijs 2024, de jaarlijkse prijs voor poëzie. Volgens de jury blijf je na het lezen “verbluft en opgeladen achter.” Aan Marieke de Maré is de F. Bordewijk-prijs – de jaarlijkse prijs voor het beste Nederlandstalige prozaboek – toegekend voor Ik ga naar de schapen. De jury vindt dat “De Maré met dit poëtische werk laat zien hoe literatuur uitersten kan verenigen.” Anaïs Van Ertvelde mag in januari voor Handicap: een bevrijding de J. Greshoff-prijs in ontvangst nemen, de tweejaarlijkse prijs voor een essay of essaybundel. Volgens de jury biedt het boek een alternatieve kijk op wat “we dachten te kennen: handicap.”

Eerder dit jaar werd al onthuld dat de Constantijn Huygens-prijs, de Haagse Literatuurprijs voor een volledig oeuvre, is toegekend aan Tomas Lieske. De onderscheidingen worden op zaterdag 25 januari 2025 uitgereikt in samenwerking met Writers Unlimited Internationaal Literatuurfestival Den Haag. Aan de Constantijn Huygens-prijs hangt een bedrag van 12.000 euro vast. De andere prijzen omvatten telkens 6.000 euro.

Kort prijzennieuws

# Maud Vanhauwaert valt opnieuw in de prijzen na de Hebban Debuutprijs voor haar debuutroman Tosca. De dichteres en schrijfster is nu uitgeroepen tot de beste woordkunstenaar van het Nederlandse taalgebied in 2024 en wint de Prijs van den Prince 2024. Haar voordracht over de vriendschap tussen een Vlaamse en een Nederlandse vrouw kreeg de meeste stemmen van de Princeleden. De Prijs van den Prince, bestaande uit een trofee, een geldbedrag van 5.000 euro en een jaarabonnement op het tijdschrift De Lage Landen, lauwert Nederlandstalige taalvirtuozen uit Vlaanderen, Nederland en het buitenland.

# De winnaar van de Nederlandse Biografieprijs 2024 is Karin Amatmoekrim met haar boek In wat voor land leef ik eigenlijk. Anil Ramdas, onmogelijk kosmopoliet. De Nederlandse Biografieprijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan de auteur van de beste Nederlandstalige biografie uit de voorafgaande jaren. Dit keer hadden de uitgevers 140 biografieën ingezonden. “In dit boek heeft een biograaf die de hoofdfiguur niet zelf heeft meegemaakt, een voorbeeldig evenwicht bereikt tussen twee uiterste vereisten van het genre: liefdevolle empathie en kritische distantie. [Een boek] waarin het bezield individualisme van de hoofdfiguur behalve diens kracht tenslotte ook een zwakte werd – waarmee die biografie de lezer ook te denken geeft over de interactie tussen individu en omgeving, en over hoe iemand zich kan inzetten voor culturen en hun overbrugging, maar er gaandeweg ook tussen verloren kan raken, tot aan zelfverlies aan toe”, aldus de jury.

# De driejaarlijkse Boerhaave Biografieprijs 2024 is toegekend aan Wim van den Doel voor zijn biografie over Christiaan Snouck Hurgronje. De prijs is op 8 november uitgereikt. Van den Doel beschrijft in de biografie het leven van Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936), een van de meest vooraanstaande oriëntalisten en islamologen van zijn tijd.

# Amand Berteloot ontving van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde de Kruyskampprijs 2024, voor zijn digitale uitgave van de Karelroman Ogier van Denemerken.

# De poëzieprijs De Johnny gaat naar Joost Oomen. De Johnny is een oeuvreprijs voor podiumpoëzie, “voor een dichter, woordkunstenaar of podiumkunstenaar in de breedste zin van het woord, die op uitzonderlijke wijze bijdraagt of heeft bijgedragen aan de receptie van poëzie in het Nederlandse taalgebied.” De prijs werd op 8 november uitgereikt tijdens de vierde editie van het Johnny van Doornfestival in Arnhem.

# Een merkwaardige onderscheiding: op voordracht van de Academie de Gouden Ganzenveer is een ereveer uitgereikt aan de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL), die haar 25-jarig bestaan viert. De Academie prijst DBNL in de woorden van Academielid en schrijver Abdelkader Benali: “Een waarlijke grot van Ali Baba met originele teksten, literaire tijdschriften, gedichtenbundels, romans, biografische schetsen en oude geschriften. De no-nonsense website biedt snel toegang tot gezochte bronnen en is een feest om in rond te snuffelen. […] Een onmisbaar instrument voor eenieder die het naadje van de kous wil weten van onze Nederlandstalige literatuur. DBNL verdient de onderscheiding voor visie, volledigheid en toegankelijkheid.” De ereveer bestaat uit een kunstwerk waarin een metafoor van schrijver en Academielid Abdelkader Benali is verwerkt.

# Aan Jan Mulder is de LOF-prijs der Nederlandse Taal uitgereikt voor zijn taalvaardige voetbalcommentaar.

# Het kinderboek Umbrador van auteur Marieke Smithuis en illustrator Jeska Verstegen is gelauwerd met de Kinderboekwinkelprijs. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een kinderboek dat niet eerder in het afgelopen jaar in de prijzen viel, maar dat volgens alle kinderboekwinkels van Nederland wél verdient, aldus Boekblad.

# De uit Vlissingen afkomstige jeugdboekenschrijver Marco Kunst heeft met zijn boek De Macht van Algas de Zeeuwse Boekenprijs 2024 gewonnen. Commissaris van de Koning en juryvoorzitter Hugo de Jonge maakte dat bekend tijdens de opening van de Week van het Zeeuwse boek. De auteur ontvangt een bedrag van 5.000 euro en een vulpen met inscriptie.

# Joe Speedboot van Tommy Wieringa is in Nederland gelauwerd met een Platina Boek, omdat er sinds het verschijnen in 2005 meer dan 350.000 exemplaren zijn verkocht, genoeg voor de platina status. Joe Speedboot fungeert dit jaar ook als actieboek van Heel Nederland Leest. Voor zowel leden als niet-leden is het gratis op te halen bij de bibliotheek.

# Het Charlotte Köhler Stipendium 2024, een aanmoedigingstoelage voor literair talent, gaat naar dichter Asha Karami. Karami krijgt het stipendium voor haar debuutbundel Godface uit 2019, waarmee ze al enkele nominaties voor prestigieuze prijzen in de wacht sleepte.

# De Nederlands Letterenfonds Vertaalprijs 2024 gaat naar Laura Pignatti, de Italiaanse vertaler van onder anderen Anjet Daanje, Edward van de Vendel en Hella Haasse. Het Letterenfonds stelt dat Pignatti’s rol als vertaler en wegbereider van de Nederlandse literatuur erg belangrijk is. “Ze beweegt zich moeiteloos door hedendaagse Nederlandse romans, maar weet ook met vaardigheid en stijl klassiekers te herscheppen.”

• adriaan van dis
• Breyten Breytenbach
• Harry Mulisch
• Kunstenfestival Watou