literatuur recensie

Debutant Sarah Arnolds heeft er in ‘Het gore lef’ duidelijk lol in

Liegen is de pepermolen op het leven, tot je er echt mee in de problemen komt. In haar verhalenbundel laat Sarah Arnolds de leugens vaardig overhellen van onschuldig tot gevaarlijk. Met gemak ontlokt ze daarbij een glimlach. 

Alles is onschuldig. “Tot het begint te woekeren: cellen, invasieve planten, je fantasie.” Het is een terloopse opmerking in het verhaal ‘De Mijne’, waarin een vrouw in sneltreinvaart haar levensloop schetst, met een man die mimespeler is. Maar vaak fantaseert ze dat hij eigenlijk een dermatoloog is, die dan zou kunnen kijken naar de moedervlekken op haar huid, geduldig, secuur, met een dermatologenloepje, om haar te vertellen dat ze op dit moment allemaal onschuldig zijn. Zoals alles dus onschuldig is. Tot…

Ook dat liegen  is tot op zekere hoogte onschuldig, al helemaal als het beperkt blijft tot eindeloos fantaseren. Het zorgt ervoor dat bepaalde verhoudingen tussen mensen aangenaam blijven, of gewoon werkbaar. Het maakt saaie namiddagen wat spannender, zoals in het verhaal waarin een journaliste in een bekend hotel op de massagetafel ligt in functie van een weinig kritische reportage in een glossy vrouwenblad. “Ik schrijf over het vrouwenlichaam en de vele manieren waarop je het kunt conserveren.”

Eerst denkt ze nog aan een man van kantoor met wie ze af en toe eens gaat koffiedrinken, een begripvolle man, maar haar begrijpt hij niet, en hij heeft de onprettige neiging voortdurend “goede raad” te willen geven. Dan is het toch fijner om onder dat handdoekje weg te dromen over David Hockney, die enkele dagen voordien nog in het hotel verbleef. Niet masseuse Elsie (“Mijn naam is Elsie, zegt de masseuse. Vandaag ga jij je ontspannen.”) komt de massagekamer binnengewandeld, maar wel David Hockney, om “met het borstelige kriebelen van een penseel op het doek” een schilderij van haar te maken.

Het is een leugen die niet wordt gedeeld. “Binnenkort zal ik koffiedrinken met mijn collega en hem vertellen over mijn massage. Ik zal hem vertellen hoe heilzaam het was en hoelang het duurde, om hem te laten weten dat ik ook een lichaam heb dat wel eens met zorg en geduld wordt aangeraakt.” Misschien is dat de leugen?

Het waarom van al dat liegen wordt duidelijk in het slotverhaal, ‘Hoe ik leerde liegen’. Daarin woont een dochter samen met haar moeder, een vrouw met een ziekelijke gevoeligheid voor geluid. Nee, ze is helaas niet beschikbaar, leert de dochter zeggen aan de telefoon, om vervolgens naar een nummer te vragen dat ze niet noteert. Wie durft aan te bellen ondanks de “NIET AANBELLEN”-boodschap boven de bel, wordt tot stilte gemaand, “en dan schiet ik hem in zijn gezicht met mijn zakrevolver.”

Door dat soort situaties moeten moeder en dochter steeds verder op de vlucht, maar dat is nog niet zo eenvoudig. “In Zuid-Frankrijk vinden we alleen maar appartementen met enkel glas. Italië heeft de luidste honden van de wereld.” Zo komen ze uiteindelijk terecht in Minneapolis, in een lab met een zogenaamde dode kamer, die nagenoeg al het geluid absorbeert. Als ze op een avond zitten te eten, vraagt de moeder om na het eten de zakrevolver op tafel te laten liggen. “Ze denkt dat ik meer kans maak op een nieuw leven als ze er niet meer is, dat ik me dan vrijer kan bewegen.” Even denkt de dochter tot haar eigen verbazing dat de moeder weleens gelijk zou kunnen hebben, maar die gedachte is ze snel weer kwijt. “Doe niet zo gek moeder, zeg ik, zijn we helemaal naar Minneapolis gegaan zodat jij je door je kop kunt schieten?” En dus gaat het leven verder, en vraagt moeder op tijd en stond of er nog iemand gebeld heeft. “Nee, zeg ik. Heel goed, zegt mijn moeder, en ze glimlacht. En dat is hoe ik leerde liegen.”

De verhalen van Arnolds zijn vaak een beetje mysterieus, er blijft evenveel ongezegd als besproken. Soms nemen ze een absurdistische wending, zoals de vrouw die in ‘De Mijne’ plots met de verkeerde mimespeler thuiskomt, of zoals in het openingsverhaal ‘Je vriendin koopt een vis op de markt’, waarin een man op de meest onverwachte momenten slaag krijgt van zijn vriendin, waardoor zijn bewondering voor haar alleen maar groter wordt. “Het kan je niet eens schelen dat ze nooit meer sorry zegt; je vindt het eigenlijk wel bewonderenswaardig, die brutaliteit, je zou willen dat je zelf eens wat vaker deed waar je zin in had, zonder excuses.”

Arnolds houdt er een laconieke vertelstijl op na, met korte zinnen en op het eerste gezicht nietszeggende bijzinnetjes of details, die dan later toch van belang blijken te zijn. Dat maakt Het gore lef grappig (“Hij ziet eruit als een schrijver, alleen dan niet depressief”) en het creëert spanning. Het langste verhaal van de bundel, ‘Brand’, gaat over enkele meisjesvriendinnen, onder wie Marissa: een echte fantaste die vriendjes verzint of zegt dat ze al met de auto kan rijden. Ze spelen vaak het spelletje “brand”, waarbij je drie dingen mag kiezen om te redden uit een brandend huis, volgens bepaalde regels. Onschuldig, tot…

Sarah Arnolds, Het gore lef, Das Mag Uitgevers, Amsterdam, 2025, 184 p.

• Sarah Arnolds