Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Artikel

DE GEVOLGEN VAN EEN TOMATENOPROER. Het Publiekstheater 1937-1987

“In het toneel heb je alleen maar conflicten”, noteert theaterhistoricus Xandra Knebel uit de mond van toneelcoryfee Hans Croiset (1935). En inderdaad, bij het Amsterdamse Publiekstheater, waaraan Croiset leiding gaf van de oprichting in ...

Artikel

Een kunstpubliek kweken

Maas Theater en Dans uit Rotterdam maakt prachtig werk voor de jeugd én voor wie bereid is het kind in zich vrije doorgang te verlenen.

Artikel

Holland festival: meer ruimte voor theater

Ivo van Hove volgde Jan van Vlijmen op als artistiek directeur van het Holland Festival. Jos Nijhof evalueert de eerste Festival-editie die onder de leiding van de Vlaamse theaterregisseur staat.

Artikel

Theater op mensenformaat. Titus Muizelaar naar Het Toneelhuis

Vanaf het seizoen 2004-2005 zal acteur en regisseur Titus Muizelaar verbonden zijn aan Het Toneelhuis in Antwerpen. Jos Nijhof geeft een overzicht van de carrière die Muizelaar heeft opgebouwd bij Toneelgroep Amsterdam. Het Antwerpse publie...

Artikel

Duizend jaar theater in een Amsterdams grachtenpand

Op 22 februari 2003 werd in het Theaterinstituut Nederland de tentoonstelling “Speelruimte; 1000 jaar Theater.NL” geopend. Jos Nijhof vindt het opvallend hoezeer de samenstellers erin geslaagd zijn zo'n vluchtig medium als theater in een te...

Artikel

“Het Toneel Speelt” herontdekt Heijermans

Het Amsterdamse theatergezelschap “Het Toneel Speelt” kondigde eind 2008 aan dat het zijn repertoire de volgende drie jaar wilde wijden aan het toneelwerk van Herman Heijermans. Jos Nijhof vindt de idee van een Heijermans-revival sympathiek...

Artikel

Theaterfestival en TF-1: waarvandaan en waarheen?

Sinds 2006 bestaat het Theaterfestival in oude vorm niet meer. Er werd voor het eerst geopteerd voor een afzonderlijke Vlaamse en een afzonderlijke Nederlandse variant, met afzonderlijke jury's. Jos Nijhof bekijkt en vergelijkt de keuze die...

Artikel

Utrecht theaterstad. De Utrechtse Spelen

Utrecht heeft een lange traditie als theaterstad. Toen de Vlaamse regisseur Dirk Tanghe De Paardenkathedraal verliet, het grootste gezelschap van Utrecht, werden er plannen gemaakt voor een nieuw, groot stadstheater. Begin 2009 zag dat nieu...

Artikel

Een festival van onvervulde pretenties. Holland Festival 2003

In deze kritische bijdrage constateert Jos Nijhof dat het Holland Festival 2003 geen voltreffer was. Bij de twee Argentijnse voorstellingen zorgde vooral de onbekendheid van de toeschouwer met de Argentijnse taal en cultuur voor problemen. ...

Artikel

De tragedie van de schaarste en de overvloed

Voorstelling van recente producties van BEWTH, een theatergezelschap dat al dertig jaar locatietheater maakt, van Theater het Amsterdamse Bos en van De Appel. Deze drie gezelschappen zullen volgens het advies dat de Raad voor Cultuur aan st...

Artikel

SPEELSHEID ALS GRONDTOON. Een kwarteeuw Het Volksoperahuis

Het Volksoperahuis is een Amsterdams collectief dat al meer dan vijfentwintig jaar met succes voorstellingen maakt. Aanvankelijk onder de naam Holle Hond werd Het Volksoperahuis opgericht in 1989 door auteur, componist en muzikant Jef Hof...

Artikel

BOEKEN OP HET PODIUM. De opmars van gedramatiseerd proza

Het zal wel niet Homeros zelf zijn geweest die honderden jaren geleden met de Ilias in de weer ging en er een persiflage op maakte die we nog altijd kennen als de Batrachomyomachia, het satirische verhaal over de oorlog tussen de kikkers ...

Artikel

SPELEN ALS EEN STAAT VAN ZIJN. Acteur Bert Luppes

Met zijn lange, dunne haren, donkere oogkassen, gebogen postuur en schokkerige gang heeft acteur Bert Luppes (1955) op het eerste gezicht eerder de uitstraling van een mijnwerker of een boer dan die van een kantoorklerk of een intellectue...

Artikel

NEDERLAND ONTLEED. Documentair theater van Sadettin Kirmiziyüz

Een voorstelling die zich binnen twintig minuten na aanvang in mijn persoonlijke top tien nestelde: Somedaymyprincewill.com van theatermaker Sadettin Kirmiziyüz. Kirmiziyüz vertelt de geschiedenis van zijn zus Sare, die in 2011 naar Ist...

Artikel

THEATER MET EEN ZEEUWSE INVALSHOEK. Het Zeeland Nazomerfestival

Of het nu gaat om de aanleg van snelwegen, de bejegening van boeren en tuinders, de personele samenstelling van het kabinet of de subsidiëring van kunst en cultuur, niet zelden wordt in discussies daaromtrent de ongelijkheid benadrukt tus...

Artikel

Nieuwe kansen voor \politiek theater\"

Bespreking van \Sladek\" door het Nationale Toneel, \"Dichicht\" door 't Barre Land en \"Ongebluste kalk\" door theatergroep Hollandia, drie producties die men onder de noemer \"politiek theater\" kan plaatsen."

Artikel

VOOR EN NA DE ELLENDE. Tsjechov in onze tijd

Het is momenteel een en al Tsjechov wat de klok slaat op de Nederlandse en (in mindere mate) Vlaamse toneelpodia. Niet één van de in dit werk besproken Tsjechov-voorstellingen lijkt op een van de andere. Dat Tsjechov anno nu zoveel gespee...

Artikel

HERFST IN HAARLEM. De nadagen van Toneelgroep Het Volk

In de culturele sector hebben vrijwel alle instellingen hun budgetten zien slinken. Musea stelden hun ambities een flink eind naar beneden bij, grote theatergezelschappen ontsloegen noodgedwongen een deel van hun vaste acteurs en proberen...

Artikel

Theaterfestival als bode van de tijdgeest

Het is met het Vlaams-Nederlandse Theaterfestival (Antwerpen, 28 augustus tot 7 september - Amsterdam, 4 tot 14 september 1997) al niet anders dan met de jaarlijkse tombola van literaire prijzen onder het dubieuze mecenaat van instellinge...

Artikel

LUCHTIG VERSUS SCHRIJNEND. Theatergroep Suburbia

Theatergroep Suburbia, in 2003 opgericht door theatermaker Albert Lubbers (1958), is het stadsgezelschap van Almere, inmiddels de grootste plaats in de provincie Flevoland en de achtste stad van Nederland met iets meer dan 200.000 inwoner...

Artikel

Een "Vondel-revival" met een somber perspectief

Liberaal leidsman en theatervriend Frits Bolkestein kan tevreden zijn: zelfs zonder dat de staatssecretaris daartoe opdracht heeft gegeven, wordt er weer klassiek Nederlands drama gespeeld. Bij de opening van het Theaterfestival 1995 hiel...

Artikel

Multimediaal theater: de kunst van het doseren

Bespreking van drie theaterproducties: \Hermans' Hand - een pro-memoriam\" door de Johan Wagenaar Stichting, \"Wie vermoordde Mary Rogers\" door Orkater, en \"Robinson\", een muziektheater van Harry de Wit voor Walpurgis, een productiecentr...

Artikel

Theater in de zomer: het genoegen van een verrassende omgeving

Hoewel de zomer geen geschikte periode voor theater is, zijn er toch een aantal voorstellingen te melden die op ongewone locaties werden uitgevoerd. Theatergroep Hollandia ging naar een leegstaande moutfabriek in het Vlaamse dorp Wijnegem e...

Artikel

Shakespeares boodschap voor Europa

Bespreking van twee Shakespeare-opvoeringen: \Koopman van Venetië\" door het Nationale Toneel en een bewerking van \"Naar het u lijkt\" door het Amsterdamse gezelschap De Trust."

Artikel

Literair proza sfeervol gedramatiseerd

Proza van Céline, Couperus, Moravia en Nescio werd door verschillende Nederlandse theatergezelschappen in drama omgezet. De grote uitdaging daarbij is de oorspronkelijke tekst zodanig om te werken dat niet alleen de intrige volledig tot zij...

Artikel

Jeugdtoneel treft vaker het oog dan het hart

Bespreking van enkele theaterproducties voor jongeren: \Medea, vertel\" door Theater Artemis, \"Dwaasheden\" door Stichting Maskerade en \"Goud op sneeuw\" van de Rotterdamse Theatergroep Feniks, een voorstelling voor kinderen vanaf vier ja...

Artikel

Theater voor bewonderaars, volgelingen en fans

Terwijl vroeger de belangstelling voor het theater sterk werd bepaald door de namen van gerenommeerde acteurs, lijkt de interesse van de jonge generatie theaterbezoekers nu meer uit te gaan naar de regisseurs dan naar de \grote\" toneelster...

Artikel

(Post)moderne acteurs op zoek naar een voorstelling

Bespreking van enkele theaterstukken die geselecteerd werden voor het Theaterfestival 1995: \Onder controle\", een eigen productie van Mug met de Gouden Tand, \"Kopnaad\", een theaterstuk van Stefan Hertmans bij het Kaaitheater, en \"Goldbe...

Artikel

Kleine vrouwen, grote toneelheldinnen

Bespreking van de voorstelling van: \Dona Rosita\" door Maten, \"Drie Zusters\" door De Trust en \"De beschaving, mijn moeder!\" door het Onafhankelijk Toneel."

Artikel

Bij het einde van Toneelgroep De Appel (1971-2016)

De Appel stond aan de wieg van de stormachtige ontwikkeling die het theater in Nederland heeft doorgemaakt en speelde een zeer relevante rol in de vernieuwing van het theaterlandschap. Die rol is nu uitgespeeld en hoeveel verklaringen daa...

Artikel

De verrassende \come-back\" van het openluchttheater"

Het openluchttheater in Nederland beleeft een opmerkelijke wederopstanding. De auteur geeft een overzicht van de meest interessante initiatieven die in Nederland genomen worden, zoals bv. Het Amsterdamse Bos en Oerol op Terschelling.

Artikel

Gedramatiseerd vrouwenleed in drievoud

Bespreking van drie theatervoorstellingen: \Moedersnacht\" van Het Toneelhuis, \"Tatjana\" van De Korre en \"Een poppenhuis\" van Het Gevolg, drie producties over de plaats van de vrouw in de maatschappij."

Artikel

De moeder aller oorlogen. Troje in het theater

Een dochter die bij de aanvang van een oorlog met haar leven moet boeten voor de fouten van haar vader; dezelfde vader die samen met zijn broer tien jaar lang in die oorlog verwikkeld is; een overspelige echtgenote die na de oorlog haar t...

Artikel

Boegbeeld van Het Nationale Theater. Over acteur Mark Rietman

Sinds de economische crisis zijn in diverse sectoren tijdelijke contracten in de plaats gekomen van vaste banen, en dat geldt evenzeer voor betrekkingen in de podiumkunsten. Zo vertoont het aantal acteurs in vaste dienst bij de toneelgeze...

Artikel

Diversiteit toen en nu. Muziektheater van Urban Myth

Een theatergezelschap dat pretendeert te zoeken “naar de antwoorden op actuele en maatschappelijke vraagstukken op het gebied van diversiteit” en dat “nieuwe invalshoeken op verhalen over onze gedeelde Nederlandse geschiedenis” wil introd...

Artikel

Het stempel van de artistieke leiding

Terugzien op het voorbije toneelseizoen betekent onder meer terugzien op een tweevoudig - of eigenlijk drievoudig - afscheid in artistiek leiderschap: in Den Haag zegde Erik Vos na 25 jaar zijn Appeltheater vaarwel en in Rotterdam, bij he...

Artikel

Een feest voor heel de stad. Driehonderd jaar Leidse Schouwburg

Eind september 2005 werd in Leiden de driehonderdste verjaardag gevierd van de Leidse Schouwburg. Dat ging gepaard met een symposium, een boek over de geschiedenis van de schouwburg, een wederopvoering van het stuk waarmee de schouwburg des...

Artikel

Trilogie van het Verlies. Theater volgens Oostpool

Portret van de Arnhemse Toneelgroep Oostpool, die onder leiding staat van Peer Wittenbols en Rob Ligthert. In het seizoen 2004-2005 gooide dit gezelschap hoge ogen met de Trilogie van het Verlies, die bestaat uit de stukken “Het Zouthuis”, ...

Artikel

Met Dédé de diepte in. Prachtig muziektheater uit drie landen

Recensie van “Dédé le taxi” door Theater Antigone i.s.m. Veenstudio (Paul Koek) en de Compagnie du Tire-Laine uit Rijsel. Nijhof noemt “Dédé le taxi” in eerste instantie een stuk over waarnemen, over naar en achter de dingen kijken. Hij pri...

Artikel

“De kruistochten”. Komedie spelen volgens Ivo van Hove.

Recensie van “De kruistochten” (2004) door Toneelgroep Amsterdam, een circa vijf uur durend blijspel in drie delen van de Britse theaterauteur Alan Ayckbourn. Nijhof vindt dat deze voorstelling raffinement mist. Ze doet gemaakt en oppervlak...

Artikel

Een gekwelde Appel pakt uit met “Tantalus”

In het voorjaar van 2004 voerde het Haagse toneelgezelschap De Appel de elf uur durende theatermarathon “Tantalus” op. “Tantalus” beslaat de hele Trojaanse oorlog en werd geschreven door John Barton. De voorstelling lijdt soms onder een al ...

Artikel

Tien jaar Growing up in Public in drie generaties

In 2000 vierde de theatergroep Growing up in Public zijn tiende verjaardag. Dat werd gevierd met een publicatie over de groep en twee paperbacks waarin telkens zes theaterteksten zijn opgenomen. Nijhof juicht dit initiatief toe. Marijn van ...

Artikel

\Toptheater\" in het Holland Festival"

Bespreking van de theatervoorstellingen die in het kader van het Holland Festival geprogrammeerd waren. Voor de recensent misten deze voorstellingen de nodige kwaliteit om van \topniveau\" te spreken, een niveau dat het Holland Festival noc...

Artikel

De erfenis van Carrousel

Door de Cultuurnota 2001-2004 van de toenmalige staatssecretaris voor cultuur, Rick van der Ploeg, heeft het Nederlandse theaterlandschap een andere aanblik gekregen. In dit artikel bekijkt de auteur hoe de mensen van het opgedoekte theater...

Artikel

Het raadsel van de klassieken

Wat is de kracht van de teksten van Aeschylus, Sophocles en Euripides dat ze zovele eeuwen lang theatermakers inspireren ? De auteur bespreekt vier theaterproducties die in 2002 in Vlaanderen en Nederland opgevoerd werden en die een klassie...

Artikel

Middeleeuws drama verrassend belicht

Bespreking van een interessante verzameling artikelen over middeleeuws toneel in de Lage Landen. Hans van Dijk, Bart Ramaekers, e.a. \Spel en spektakel. Middeleeuws toneel in de Lage Landen\" (Prometheus, Amsterdam, 2001, 401 p.)"

Artikel

Een belangrijke datum voor de theatergeschiedenis

Door de besparingsmaatregelen van de Nederlandse staatssecretaris voor Cultuur moesten een aantal Nederlandse theatergezelschappen fuseren. Van drie van de nieuwe gezelschappen die zo ontstonden, Theatercompagnie, Toneelgroep Oostpool en Zu...

Artikel

De hogere ontleedkunde van 't Barre Land

De voorstellingen van het in Utrecht gevestigde theatergezelschap 't Barre Land roepen vaak gemengde reacties op. Voorstanders hebben het over de intellectuele benadering en de onderkoelde acteerstijl, tegenstanders spreken over de kilte va...

Artikel

Hotel Modern speelt een ernstig poppenspel

Hotel Modern uit Rotterdam maakt op een bijzondere manier toneel: niet met acteurs, maar met kleine geboetseerde poppetjes. Die worden met een camera gefilmd, en die beelden worden dan geprojecteerd op doek. Maquettes, animaties en projecti...

Artikel

Theaterstad Gent dubbel gedocumenteerd

Recensie van: Patrick Allegaert, Evelyne Coussens & Eva Peeters (eindred.), De speler en de strop. Tweehonderd jaar theater in Gent, Snoeck, Gent, 2006, 254 p., en van een speciaal nummer van het tijdschrift Documenta over “Theaterstad ...

Artikel

“Dat houdt geen mens vol”. Cabaret in Nederland anno 2010

Cabaret en Nederland horen bij elkaar, en anno 2010 is deze podiumkunst populairder dan ooit. Dat cabaret tot in alle hoeken van cultuur en media is doorgedrongen, zorgt echter ook voor de eerste sleetse plekken. Dit artikel geeft een stand...

Artikel

Nieuw toneelrepertoire van Nederlandse bodem

Bespreking van enkele recente theatervoorstellingen. De rode draad door het artikel is dat aan de basis van elk van de besproken theatervoorstellingen, een recente, Nederlandstalige tekst lag.

Artikel

Poëzie, regie, meteorologie. Het droomspektakel van Vis à Vis

Tot de hoogtepunten op het gebied van theater in de openlucht horen de voorstellingen van Vis à Vis. Al ruim twintig jaar biedt dit gezelschap, met een vaste basis in Almere Poort, wat je van buitentheater hoopt: veel spektakel en daarbij s...

Artikel

Een onverbiddelijke survivor. Theatermaker Theu Boermans

De naam Theu Boermans (°1950) staat haast synoniem voor theater in Amsterdam, waar hij actief was bij de Trust en de Theatercompagnie. Maar sinds hij artistiek leider is geworden van het Nationale Toneel komt ook Den Haag in beeld. En dat i...

Artikel

Theatertovenaar Jakop Ahlbom

Voorstelling van het eigenzinnige oeuvre van Jakop Ahlbom, wiens voorstelling \Innenschau\" een hoogtepunt van het recente Nederlandse (bewegings)theater vormt."

Artikel

Carrousel en Carver: van woord naar gebaar en omgekeerd

Lidwien Roothaan nam afscheid als artistiek leidster van Carrousel met een prachtige regie van Sofokles' Elektra. Mirjam Koen regisseerde bij theatergroep Carver twee voorstellingen: \Café Lehmitz\" en \"Koorts\"."

Artikel

Het politieke theater van Dood Paard

Het Nederlandse theater is doorgaans nogal terughoudend als het op het verbeelden van binnenlandse politieke kwesties aankomt. Het Amsterdamse gezelschap Dood Paard vormt een uitzondering op die regel. Al sinds zijn ontstaan in 1993 profile...

Artikel

Drama-educatie van peuter tot puber

Bespreking van vijf theatervoorstellingen voor jongeren: \Beren, beren, beren\" van toneelgroep Vandenbulck; \"Maannacht\" van Burrp!; \"Geen Assepoes\" van Dansend Hart; \"Drie koningen in Patagonië\" van Alibi Collectief en tot slot \"Jes...

Artikel

Altijd weer een nieuwe droom. De Veenfabriek van Paul Koek

De Veenfabriek, het gezelschap van de Nederlandse theatermaker Paul Koek, wil een ensemble zijn “waarin kunstenaars en wetenschappers samenwerken die zich verhouden tot elkaar werk en denken, de maatschappij, de wetenschap en het ambacht”. ...

Artikel

Acteurs en actrices van overmorgen

Over de nieuwe lichting acteurs en actrices die o.a. op het Internationaal Theaterschool Festival in Amsterdam voorgesteld werd. Het meest is het de auteur opgevallen dat zowel vorm als inhoud van de hier besproken voorstellingen aan de act...

Artikel

Alle Nederlandse theaters. Van Alkmaar tot Zwolle

Recensie van: Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Bob Logger & Nathalie Wevers (red.), Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw, Theater Instituut Nederland & Stichting OISTAT-Nederland, in samenwerki...

Artikel

Drie stukken met gebreken

Goldoni's \De knecht van twee meesters\" door het Noord Nederlands Toneel, Ibsens \"Peer Gynt\" door het RO-Theater i.s.m. Huis aan de Amstel, en David Mamets \"Vastgoed B.V.\", Glengarry Glen Ross door Toneelgroep Amsterdam in een regie va...

Artikel

Theater maken in \een eigen huis\"

Over de relatie tussen het op te voeren theaterstuk en de plaats waar dat gebeurt. Drie producties worden besproken: \Het weerzien\" van Botho Strauss door het Appeltheater, \"Timon van Athene\" van Shakespeare door Toneelgroep Amsterdam, e...

Artikel

Theaterfestival tussen verouderd en vernieuwend

Bespreking van de achtste editie van het Theaterfestival, dat een beeld wil geven van de artistieke ontwikkeling van het toneel in Vlaanderen en Nederland. In dit artikel worden drie geselecteerde producties besproken: \Leonce en Lena\" doo...

Artikel

Op zoek naar klassiek toneel

Verslag van een zoektocht naar klassiek toneel in het Nederlandse theaterseizoen 1993-1994. In het artikel worden drie producties besproken: \De Perzen\" van Aischylos door het Nationale Toneel; \"Oom Wanja\" van Tsjechow door Art en Pro en...

Artikel

Shakespeare voor de jeugd vertaald

Bespreking van twee jeugdproducties waarin stukken van Shakespeare opgevoerd werden. Het gaat hier over \Hendrik de Vijfde\" door Het Gevolg uit Turnhout en \"Othello\" door het Bussumse Muztheater."

Artikel

Zomerfestivals: springplank voor jong talent

In de zomer van 1993 vond in Nederland een hele reeks theaterfestivals plaats, waarvan hier een aantal voorstellingen worden besproken. De conclusie is dat het de theatermakers niet ontbreekt aan initiatief, maar aan consistentie.

Artikel

Pinter ontraadseld

Kritische evaluatie van twee Pinter-theaterproducties. In het vrije circuit speelde een aantal geroutineerde acteurs \De thuiskomst\" en bij toneelgroep Amsterdam werden de eenakters \"Party Time\", \"De nieuwe wereldorde\" en \"Bergtaal\" ...

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.