Search - de lage landen

Recensie van: Jo Tollebeek, Een slapeloos doordenken van alle dingen. Over geschiedenis en historische cultuur, Prometheus, Amsterdam, 2017, 432 p.

Het schilderij 'Dame in het geel/Remember' van Alfred Stevens trekt de aandacht van hoofdredacteur Luc Devoldere.

Moderne natiestaten scheppen beelden van zichzelf. Opiniemakers discussiëren over het wezen van de nationale cultuur. Hoe voltrok dat proces zich in Nederland?

Historicus H.L. Wesseling (1937-2018) verkiest de synthese boven het specialisme, en staat in een typisch Nederlandse, veeleer essayistische traditie.

Op 4 oktober 2009 presenteerde Ons Erfdeel vzw zijn nieuwe publicatie ‘Het geheugen van de Lage Landen', een boek dat geredigeerd werd door Jo Tollebeek en Henk te Velde. Bij die presentatie hield Jo Tollebeek de Ons Erfdeel-lezing. Deze bi...

Ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van H.L. Wesseling (1937), een van de belangrijkste nog levende historici in het Nederlandse taalgebied, schreef hoogleraar cultuurgeschiedenis Jo Tollebeek een portret. Wesseling, die de synth...

In het voorjaar van 2009 was in Brussel de eerste overzichtstentoonstelling te zien van het werk van de laat-negentiende-eeuwse genreschilder Alfred Stevens. Die tentoonstelling is in het najaar te bezichtigen in het Van Gogh Museum in Amst...

Redacteur Jo Tollebeek leidt het tweede nummer in van de achtenveertigste jaargang van Ons Erfdeel. Hij gaat daarbij in op drie artikelen in verband met geschiedenis die in dit nummer opgenomen zijn: een artikel over geschiedenis in prime t...

De negentiende-eeuwse Belgische schilders zijn lang buiten beeld gebleven in de kunstgeschiedenis en op de kunstmarkt. Dat heeft te maken met de modernistische dogma's die lange tijd de kunstwereld bepaalden. Zodra deze echter ontmaskerd we...

Ter gelegenheid van de viering van 175 jaar België werd in 2005 in Brussel een tentoonstelling georganiseerd met als titel “Romantiek in België”. Bij die tentoonstelling verscheen een catalogus: De romantiek in België. Tussen werkelijkheid,...

Drie keer werd de Leuvense universiteit tijdens de jaren 1960 geconfronteerd met rumoer en straatgeweld. De conflicten in 1962, 1966 en 1968 leidden uiteindelijk tot een splitsing: de Nederlandstalige afdeling van de universiteit bleef in...

Bespreking van het autobiografische boek van Geert Mak \De eeuw van mijn vader\" (Atlas, Amsterdam,/Antwerpen, 1999, 524 p.)"

Naar aanleiding van de festiviteiten rond de zevenhonderdste verjaardag van de Guldensporenslag gaat de auteur na hoe een eeuw geleden de zeshonderdste verjaardag werd gevierd. Van daaruit analyseert hij de verschillende cultuurhistorische ...

Na het lezen van een deel van het Verzameld Werk van Menno ter Braak schreef de Utrechtse hoogleraar en historicus Pieter Geyl, het essay \Reacties op Ter Braak en Du Perron\". De teneur was uitgesproken negatief maar dat hoeft geen verwond...

Recensie van: Hoe Vlaming te zijn? Zes teksten van August Vermeylen / Jozef Deleu, samengesteld en ingeleid door Hans Vandevoorde, Polis, Antwerpen, 2017, 175 p.

Recensie van: Ronald de Leeuw, Jenny Reynaerts & Benno Tempel (red.), Meesters van de Romantiek. Nederlandse kunstenaars 1800-1850, Waanders, Zwolle, 2005, 320 p. en van de gelijknamige tentoonstelling die gehouden werd in de Rotterdams...

Nu De weg naar het binnenland is verschenen, Tom Verschaffels boek over  de literatuur van de achttiende eeuw in  de Zuidelijke Nederlanden, is de grote,  door de Taalunie in 1997 opgezette  Geschiedenis van de Nederlandse  literatuur com...

Recensie van: Cyrille Offermans, Schipbreuk. Over kennis, cultuur en beschaving, Cossee, Amsterdam, 2008, 259 p.

Bespreking van het proefschrift van Conny Kristel: \Geschiedschrijving als opdracht. Abel Herzberg, Jacques Presser en Loe de Jong over de jodenvervolging\" (Meulenhoff, Amsterdam, 1998, 384 p.)"

Dit is de tekst van een toespraak gehouden in Groningen op 31 januari 1997 ter gelegenheid van de vijfenzeventigste verjaardag van historicus E.H. Kossmann. "

Recensie van: De Gouden Delta der Lage Landen. Twintig eeuwen beschaving tussen Seine en Rijn, Mercatorfonds Paribas, Antwerpen, 1996, 404 p.

Het contrast kon niet groter zijn: aan de ene kant het debacle van het Nationaal Historisch Museum, aan de andere kant de triomfantelijke heropening – in april 2013 – van het Rijksmuseum aan de Amsterdamse Stadhouderskade. Nochtans had oo...

Recensie van: Piet de Rooy, Ons stipje op de waereldkaart. De politieke cultuur van modern Nederland, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2014, 414 p.

Bespreking van het autobiografische \Familiearchief. Notities over voorouders, tijdgenoten en mijzelf\" (Bert Bakker, Amsterdam, 1998, 214 p.) van de Nederlandse historicus E.H. Kossmann."

Bespreking van \Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen\" (Historische Uitgeverij, Groningen, 2001, 285 p.) van Douwe Draaisma."

Bespreking van het werk van deze criticus en essayist. Zijn oeuvre bezit een thematische samenhang die in de publicaties van zijn collega's vaak ontbreekt.

Aan deze bundel werken zestien auteurs mee, sociologen, filosofen, historici, politicologen en juristen. De discussie ontstond na een artikel van Paul Scheffer in de krant \NRC-Handelsblad\", waarin hij op zoek ging naar de waarden die Nede...

De auteur schetst een somber beeld: \Door de ontmanteling van het humaniora-ideaal en de inadequate reactie van de historici daarop heeft de geschiedenis haar vroegere positie verloren. Daarnaast hebben de mutaties die de traditionele natio...

Overzicht van het leven van Annie Romein-Verschoor, die al van in haar jeugd en in het bijzonder vanaf haar studententijd een radicalisme ontwikkelde, dat zich in haar carrière op diverse niveaus heeft geuit. Na haar huwelijk bleef er voor ...

Von der Dunk heeft als historicus alle kenmerken van de romanticus in zich verenigd: breedheid van denken, ongeduld, temperament en koppigheid. H.W. von der Dunk, \Cultuur en Geschiedenis. Negen opstellen\", SDU Uitgeverij, 's-Gravenhage."

Huizinga is opnieuw in de belangstelling gekomen; dat hangt samen met een aantal ontwikkelingen in de geschiedwetenschap zelf, zoals de renaissance van de cultuurgeschiedenis en de doorbraak van het narrativisme. Het proefschrift van Krul o...

Abram de Swaan heeft de reputatie een helder, snel en scherp denker te zijn. De bundeling van twaalf essays bevestigt dat opnieuw. A. De Swaan, \Perron Nederland\", Meulenhoff, Amsterdam, 1991."

Bundel teksten van een colloquium in Brussel over Willem I en de geschiedschrijving over deze vorst. C.A. Tamse en E. Witte (red.), \Staats- en Natievorming in Willem I's Koninkrijk (1815-1830)\", VUB Press/ Bosch & Keuning, Brussel-Baa...

Kritische bespreking van het boek van de Leuvense hoogleraar F.G. Droste, waarin hij de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland niet alleen wil beschrijven, maar ook wil verklaren. Volgens de recensent geeft Droste aan de Vlaamse en Nede...

Kritische bespreking van het essay van de historicus Wim Verrelst. W. Verrelst. \Trots en schaamte van de Vlaming. Een essay over de Vlaamse cultuur in de twintigste eeuw\", DBN/Pelckmans, Kapellen, 196 p."

In het kader van de \Johan Fleerackers-leerstoel\" hield E.H. Kossmann in Leuven drie lezingen over \"de natie in de Nederlanden\". De tekst van deze lezingen is gebundeld en wordt hier besproken. E.H. Kossmann, \"Een tuchteloos probleem. D...

Bespreking van een rijk geïllustreerd boek, dat samen met een gelijknamige tentoonstelling over de jaren dertig in België verscheen. \De jaren '30 in België. De massa in verleiding\", ASLK i.s.m. Ludion, Brussel, 1994, 318 p."

Recensie van een levendig en uitstekend geschreven boek over een noodlottige geschiedenis van Oost-Groningen. Deze geschiedenis wordt geschetst aan de hand van drie Oost-Groningse dynastieën: de aristocratisch levende herenboeren Tijdens, d...

Bespreking van enkele publicaties over het nationalisme. De recensent is erg kritisch wat betref de publicaties van S.W. Couwenberg, maar de bundel van negentien artikelen onder redactie van R. Detrez draagt wel zijn goedkeuring weg. S.W. C...

In dit boek wordt de ontwikkeling van het nationalisme aan een nieuw onderzoek onderworpen. Hoewel de recensent wel opmerkingen heeft bij sommige stellingen, vindt hij dit toch een belangrijke publicatie die alles heeft om ook een \succès d...

Inleiding tot de reeks \De toekomst van de Vlaamse Beweging\". Op vraag van de redactie schreef de auteur een korte inleiding bij een serie artikelen over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Hij formuleert daarin scherp zijn twijfel over d...

Recensie van: Henk de Smaele & Jo Tollebeek (red.), Poltieke representatie, Universitaire Pers Leuven, Leuven, 2002, 314 p.

De Leuvense historicus Jo Tollebeek heeft in dit werk een wetenschapshistorische analyse gegeven van het denken over geschiedenis in Nederland sinds 1860. Jo Tollebeek, \De toga van Fruin. Denken over geschiedenis in Nederland sinds 1860\",...

In dit boek bundelde Jo Tollebeek een tiental artikelen over de Nederlandse en Belgische historiografie. Voor de recensent is het een meesterlijk geschreven boek, met heel wat inspirerende gedachten. Jo Tollebeek, \De ijkmeesters. Opstellen...

Recensie van: Fernand Vanhemelryck, Marginalen in de geschiedenis. Over beulen, joden, hoeren, zigeuners en andere zondebokken, Davidsfonds, Leuven, 2004, 303 p.; Jo Tollebeek, Geert Vanpaemel & Kaat Wils (red.), “Degeneratiedenken in B...

Recensie van: JO TOLLEBEEK, JEAN-CHRISTOPHE VERSTRAETE EN ELS VAN DE PERRE (RED.), Onweerstaanbaar veranderlijk. Over de cultuur van de wetenschap, Lipsius, Leuven, 2013, 176 p.

Verslag van de \Second International and Interdisciplinary Conference of Low Countries Studies\", die van 18 tot 21 december 1994 in Londen plaatsvond. Naast een hele reeks \"papers\" waren er vijf langere lezingen, gehouden door: Lisa Jard...

Recensie van: Jo Tollebeek & Liesbet Nys (m.m.v. Lieve Gevers, Louis Vos & Ruben Mantels), De stad op de berg. Een geschiedenis van de Leuvense universiteit sinds 1968, Universitaire Pers, Leuven, 2005, 380 p.

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Hij stemt volledig in met de analyse van Tollebeek. Voor hem is de Vlaamse Beweging een zielig clubje geworden. De doelstellingen va...

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Hij weerlegt de argumenten van Tollebeek en besluit dat als België verder zal evolueren in confederale richting, een democratisch re...

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Als de Vlaamse Beweging een toekomst heeft, zal die volgens de auteur liggen in het creëren van een kritisch forum, dat een bijdrage...

Bespreking van: JO TOLLEBEEK (hoofdred.), GEERT BUELENS, GITA DENECKERE, CHANTAL KESTELOOT, SOPHIE DE SCHAEPDRIJVER, België, een parcours van herinnering. Deel 1: Plaatsen van geschiedenis en expansie, Bert Bakker, Amsterdam, 2008, 461 p.; ...

In dit erudiete en vlot leesbare essay brengen de auteurs hun liefde voor belangeloze studie van het verleden tot uitdrukking. Toch deelt de bespreker de visie van de auteurs op de \historische sensatie\" niet. Jo Tollebeek, Tom Verschaffel...

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. De Vlaamse Beweging heeft volgens hem toekomst, als zij zich in eerste instantie zou bekommeren om de invulling van \Vlaanderen\" wa...

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Hij ziet de Vlaamse Beweging als een \Civil Society\": een vrije beweging van burgers, die boven en buiten de staatsvoering gestalte...

Recensie van: PAUL MORREN, Henri Pirenne. Historiograaf (1862-1935), Garant Uitgevers, Antwerpen/Apeldoorn, 2011, 133 p. SARAH KEYMEULEN & JO TOLLEBEEK, Henri Pirenne, Historian: A Life in Pictures, Leuven University Press, 2011, 123 p....

De auteur reageert in dit artikel op de bijdrage van Jo Tollebeek over de toekomst van de Vlaamse Beweging. Hij vraagt zich af of een zekere samenwerking tussen de traditionele Vlaamsgezinde verenigingen met diverse politieke partijen en so...

Wat stond er in Ons Erfdeel toen de vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden op 11 september 2001?

In Vlaanderen heeft men het over verloren voorwerpen. In Nederland zijn ze gevonden. En als we dat verlies in deze bijzondere tijden nu eens echt omzetten in vinden? Luc Devoldere diept om de twee weken een artikel uit ons archief op. Een g...

De charismatische auteur, die een groot en gevarieerd oeuvre bij elkaar schreef, staat 50 jaar na zijn dood nog steeds gebeiteld in het geheugen van veel Vlamingen en Nederlanders.

Luc Devoldere zwaait Herman Balthazar uit, die van 2003 tot april 2019 voorzitter was van Ons Erfdeel vzw. Tot op vandaag wordt Balthazar hogelijk gewaardeerd om zijn minzaamheid, doortastendheid en ware tolerantie in de geest van Oranje.

Voor Godfried Bomans lijkt vaak niet het onderwerp van zijn stuk van het grootste belang, maar de bespiegelende uitweidingen naar aanleiding daarvan.

Belangrijk om weten