Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Artikel

Handballetten en reflectie. Over het werk van Karel Dierickx

Over het werk van de Vlaamse schilder Karel Dierickx wordt vaak gezegd dat het iets uit te staan heeft met de tijd. Op het eerste gezicht kan zo’n uitspraak zowel nietszeggend als diepzinnig lijken. Het oeuvre van eender welke kunstenaar ...

Artikel

De lat moet hoger in het onderwijs

In minstens één grote stad moet op het centrale plein een Standbeeld voor de Onbekende Leerkracht worden opgericht, schrijft Hendrik Tratsaert in zijn woord vooraf bij het onderwijsnummer van de lage landen.

Artikel

Taal- en literatuurwetenschap in Tilburg: een novum?

In 1981 ging aan de Katholieke Hogeschool Tilburg een experimentele studierichting Taal- en Literatuurwetenschap van start. Deze richting wijkt af in opzet en programma van soortgelijke studierichtingen aan andere Nederlandse universiteiten...

Artikel

Vijfentwintig jaar Fugitive Cinema

Dit unieke Vlaamse filmproject werd in 1966 opgericht door Robbe De Hert en zes anderen, en moest het zonder veel steun van de overheid stellen.

Artikel

Lezen op de middelbare school in Vlaanderen

Over het lezen op school doen alarmerende berichten de ronde. De leerlingen lezen niet meer. De auteur relativeert deze onheilsberichten. Het is minder erg dan men vermoedt, het is zeker niet erger dan vroeger. Hij gaat ook na hoe hedendaag...

Artikel

Filip Claus. Fotograaf in het land der blinden

Recensie van: Filip Claus, Een reisgids voor het land der blinden, Met een essay van Eric Min en teksten van Yves Desmet, Bernard Dewulf, Stefan Hertmans, Maarten Rabaey, Filip Rogiers, Liesbeth Van Impe en Veerle Windels, Ludion, Antwerpen...

Artikel

De fluisteraar. Robert Devriendt

Robert Devriendt was tot nog toe vooral bekend als schilder van miniaturen van dode of levende dieren. Sinds kort schildert hij echter ook andere beelden die hij plukt uit de media of uit de alledaagse werkelijkheid. Eric Bracke gaat na waa...

Artikel

Leeuw en haan op weg naar het kruispunt

De Fransman Eric Vanneufville schreef met \Le coq et le lion. La Belgique à la croisée des chemins\" (Editions France Empire, Parijs, 1998, 184 p.) een bijzondere interessante inleiding op het politieke leven in België, waarbij hij niet sch...

Artikel

Culturele betrekkingen tussen de Nederlanden en Denemarken . 2

\Til mine Danske venner og Prof. Dr. Phil. Et litt. L.L. Hammerich (†) til aere\". Overzicht van de 6de eeuw af op basis van Holland-Danmark o.r.v. K. Fabricius, L.L. Hammerich, V. Lorenzen; met aanvullingen wat België betreft. Komen o.a. t...

Artikel

Culturele betrekkingen tussen Nederland en Denemarken

\Til mine Danske venner og Prof. Dr. Phil. Et litt. L.L. Hammerich (†) til aere\". Overzicht van de 6de eeuw af op basis van Holland-Danmark o.r.v. K. Fabricius, L.L. Hammerich, V. Lorenzen; met aanvullingen wat België betreft. Komen o.a. t...

Artikel

Spiegel van de Surinaamse poëzie

Deze bloemlezing bevat poëzie uit niet minder dan tien verschillende talen. In totaal staan er ongeveer 400 gedichten in, waarvan de oorspronkelijk Nederlandstalige de meerderheid vormen. Voor de recensent heeft Van Kempen een monument voor...

Artikel

Veel ophef, weinig realisaties

Marja Vuijsje toetst de feministische literatuur van de jaren 1970 op haar houdbaarheid, en Marja Pruis gaat op zoek naar de relevante stemmen in het feministische debat van vandaag.

Artikel

'Mijn portret van letterhout'. Over de romans van Astrid Roemer

Het oeuvre van Astrid Roemer is rijk geschakeerd: poëzie, toneelwerk, essays over de Surinaamse literatuur en proza. In dit artikel heeft de auteur het uitsluitend over het proza, waarin zich een evolutie aftekent van het sociaal-realistisc...

Artikel

Verkleden om het leven te vieren

Kunsthistorica Gerdien Verschoor vindt schoonheid en humor in broze verkleedminiatuurtjes uit de zeventiende en achttiende eeuw.

Artikel

Een vermetele oude meester. Raoul de Keyser

Eind 2005 toonde de Vlaamse schilder Raoul de Keyser (°1930) nieuw werk in Antwerpen. Eric Bracke schreef naar aanleiding daarvan een portret van deze vermetele oude meester. De Keysers schilderijen zijn geen illustraties van een idee of st...

Artikel

Geef de leraren hun vak terug. Over het onderwijs en de markt

In 2011 ontstond in Vlaanderen een debat over het sturen van de studiekeuze van jongeren. Moeten zij in hun studiekeuze niet gekanaliseerd worden naar de juiste, economisch relevante of interessante studierichtingen en weg van andere die ...

Artikel

Herschikking van de welzijnszorg

Sinds de start van de Vlaamse regering in 1981 werd een apart ministerie voor welzijnszorg opgericht, waardoor de chaotische situatie op dit terrein enigszins rechtgetrokken kon worden. De auteur pleit voor uniformisering van erkenningsvoor...

Artikel

Frank Liefooghe

Bespreking van het oeuvre van Frank Liefooghe, die aan de Academie in Gent studeerde en daar door Raoul Servais, Jan Burssens en Pierre Vlerick in zijn vrijgevochten mentaliteit werd gestimuleerd. Hij beweegt zich buiten de stromingen en le...

Artikel

Het drama van het tv-drama

Zowel op de commerciële zender VTM als op de openbare Vlaamse zender BRTN (nu VRT) worden vaak dramaseries uitgezonden. De auteur geeft een overzicht en vooral een kwalitatieve beoordeling. Die kan volgens hem alleen subjectief zijn, want b...

Artikel

Vlaanderen en Nederland: de springprocessie van Echternach

‘Vlaanderen is voor Nederlanders nog altijd exclusief het land van het exotische, de folklore en het Bourgondische levensgevoel', klaagt de schrijver Eric de Kuyper. ‘Aan Vlaamse kant valt een sterk verminderde belangstelling te constater...

Artikel

Het transportcentrum LAR te Menen-Kortrijk

Naast de autoweg E17, vlakbij de Franse grens ligt het transportcentrum LAR. Het bevat een containerterminal, transport- en expeditiebedrijven en een douanekantoor. In deze bijdrage worden de voorgeschiedenis en de activiteiten van dit cent...

Artikel

Over Gezelles briefwisseling met de Frans-Vlamingen (1884-1899)

Gezelles briefwisseling met Frans-Vlamingen begint pas in 1884. Op een na zijn het allemaal brieven aan hem gericht. Er zitten weinig uitschieters in deze correspondentie. Men kan er het leven van alle dag in een beperkte kring in terugvind...

Artikel

Regionale cinema kan universeel zijn

Men kan in de recente Franse film een nieuwe trend vaststellen, nl. dat filmmakers steeds vaker de hoofdstad de rug toekeren en opteren voor filmverhalen met een meer regionaal karakter. Verschillende van deze films zijn gesitueerd in Noord...

Artikel

Pornografie, vriendin of vijand?

Het feminisme debatteert al decennialang over pornografie. Verbieden? Zelf maken in een vrouwvriendelijke vorm? Ook in de Lage Landen is de worsteling nog niet voorbij.

Artikel

Sms-taal: + of - ? De invloed van nieuwe media op geletterdheid

Is sms-taal een bedreiging of juist een impuls voor het Nederlands? Wie de krant in de gaten houdt, leest met enige regelmaat berichten over de slechte invloed van dergelijk taalgebruik op de ontwikkeling van het Nederlands bij kinderen en ...

Artikel

Guillaume Bijl

Duiding bij het werk van de Antwerpse kunstenaar Guillaume Bijl. De auteur bespreekt zijn SOS Kunstliquidatieproject, dat als satirisch en ironisch wordt omschreven. Bijl gaf met dat project \een maatschappelijk zinvolle bestemming aan kuns...

Artikel

Vital Celen (1887-1956) en Frans-Vlaanderen

Vital Celen is een van de weinige flaminganten die zich concreet heeft ingezet voor Frans-Vlaanderen. Oorspronkelijk was zijn interesse uitsluitend van literair-historische aard: de studie en de uitgave van M. de Swaen. Wanneer hij in 1925 ...

Artikel

Buitenlandse neerlandistiek en de culturele functie

In de zomer van 1996 kwam de Nederlandse Taalunie met een nieuw plan. Docentschappen Nederlands aan buitenlandse universiteiten zouden nauwer betrokken kunnen worden bij de verspreiding van de Nederlandse en Vlaamse cultuur in het betreff...

Artikel

5 jaar Vlaamse filmproductie (1970-1975)

Over de subsidiëringpolitiek, waarbij de film verzeilt in de bureaucratie. In het spoor van \Mira\" volgden: R. Verhavert met \"Rolande met de bles\" (in Nederland: met de lok); \"Pallieter\". Paul Collet & Pierre Drouot, \"Louisa, een ...

Artikel

HET WERELDWIJDE WEB VAN WILLEM VAN GENK

2014 is met recht een Willem van Genk-jaar te noemen. Allereerst verscheen in maart EEN monografie van Nico van der Endt en toonde galerie Hamer dit voorjaar in het kader daarvan een twaalftal werken van de kunstenaar, deels uit privécoll...

Artikel

STEEDS DIEPER HET BOS IN. Het oeuvre van Oek de Jong

Voor de verschijning van Pier en oceaan (2012) vroeg ik mij weleens af of we eigenlijk niet in de meervoudsvorm over Oek de Jongs schrijverschap moeten spreken. Boek na boek van zijn hand lijkt tenslotte door almaar andere auteurs geschre...

Artikel

HET BUITENLAND & WIJ

Deze rubriek bericht over Vlamingen en Nederlanders die hoge ogen gooien in de wijde wereld. In deze aflevering is er aandacht voor Berlinde De Bruyckeres samenwerking met J.M. Coetzee; het grensoverschrijdende Deus ex Machina-themanummer...

Reeks

Eureka?

Het Vlaams-Nederlandse cultuurhuis deBuren nodigde achttien jonge schrijvers uit de Lage Landen uit om zeventiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven te brengen. Ze schreven vanuit de vraag: welke eurekamomenten zie je als je n...

Artikel

Een ode aan de cheminot

In Roubaix is dit najaar het verhaal te zien van de ‘cheminots’, de mannen en vrouwen die het spoor draaiende houden. Een expo over strijd, ziekenkassen, lavabo’s en de trots van de cheminot.

Artikel

Voor onze kinderen - Pour nos enfants

Vijf jaar lang (2013-2018) schreef Wim Chielens in het jaarboek artikelen over minder bekende verhalen uit de Eerste Wereldoorlog. Hij beëindigt deze reeks met een bijdrage over de vele monumenten die kort na de oorlog aan beide kanten va...

Artikel

LUCHTIG VERSUS SCHRIJNEND. Theatergroep Suburbia

Theatergroep Suburbia, in 2003 opgericht door theatermaker Albert Lubbers (1958), is het stadsgezelschap van Almere, inmiddels de grootste plaats in de provincie Flevoland en de achtste stad van Nederland met iets meer dan 200.000 inwoner...

Artikel

DE PARALLELLE WERELD VAN TINUS VERMEERSCH

Boven een glooiend landschap vol mosgroene, niet nader identificeerbare begroeiing hangt een grijs-witte wolkenlucht – een aantal minimale, zwarte veegjes zou op vogels kunnen duiden. Beneden in het dal licht in het groen een vennetje op ...

Artikel

DE ONZICHTBARE BOEKEN VAN EEN KLEINE UITGEVERIJ

Enkele jaren heb ik bij een Nederlandse uitgeverij gewerkt. Als redacteur. De naam van de uitgeverij: Babel & Voss. Opgericht in 2010, door Reinjan Mulder (1949), die ik vanwege mijn vriendschap met zijn zoon al mijn hele leven ken,...

Artikel

De hartstochten van Eric de Kuyper

Bespreking van het werk van de schrijver/filmmaker Eric de Kuyper en in het bijzonder van zijn autobiografische cyclus, waarvan tot nog toe alleen de drie delen kinderherinneringen zijn verschenen: \Aan zee\", \"De hoed van tante Jeannot\" ...

Artikel

Historisch besef in Vlaanderen. Identiteit en vervreemding

De auteur schetst een somber beeld: \Door de ontmanteling van het humaniora-ideaal en de inadequate reactie van de historici daarop heeft de geschiedenis haar vroegere positie verloren. Daarnaast hebben de mutaties die de traditionele natio...

Artikel

Het Nederlands als underdog

Toen België zich in 1830 afscheidde van Nederland, domineerde in die nieuwe staat het Frans. Wat betekende dat voor de taal van Vlaanderen? Hoe ontwikkelde die zich?

Artikel

Quo vadis, Taalunie? (1980-2020)

De Taalunie bestaat dit jaar veertig jaar. Naar aanleiding van het Jaarverslag 2019 gaat hoofdredacteur Luc Devoldere in op de uitdagingen waarvoor de instelling staat.

Artikel

België versus Nederland: op zoek naar economische nuance

Nederlandse bedrijven zoals Albert Heijn en Bol.com zijn uiterst actief én zichtbaar in België. Aan de andere kant nemen juist méér Belgische bedrijven Nederlandse firma’s over dan omgekeerd. Waarom kennen we hun namen dan niet?

Artikel

Grasduinen in de Grote van Daele

Gaston Durnez las de memoires van de bekendste Belgische diplomaat: Frans van Daele, die ook wel ‘schaduwkoning’ wordt genoemd.

Artikel

About suffering they were never wrong, the old masters

Bovenstaand vers bedacht de Engelse dichter W.H. Auden, toen hij in de late jaren dertig van de vorige eeuw in het ‘Musée des Beaux Arts’ in Brussel voor het schilderij De val van Icarus stond. In het lijden vergisten zij zich nooit,...

Artikel

AFVALLIGE EN BEKEERLING. De islam in recente Nederlandse romans

Op 2 maart 2007 verscheen in NRC Handelsblad een bericht met de kop “El Bezaz opnieuw bedreigd”. Naima El Bezaz had het namelijk gewaagd een roman te publiceren waarin de islam niet al te positief wordt afgebeeld. Deze roman, De verstoten...

Artikel

Kunstenaar in oorlogstijd

Tijdens de Eerste Wereldoorlog had James Ensor goede banden met Duitse Rode Kruis-verplegers in Oostende. Een ervan was de expressionistische schilder van Die Brücke Erich Heckel.

Artikel

‘Denk je dat je gaat winnen?’

Thomas Heerma van Voss en een bevriende collega-schrijver zijn beiden genomineerd voor een prijs. Eén van hen gaat als winnaar naar huis.

Artikel

Lieke Marsman: Verlate kamervragen

Het artistieke antwoord van Lieke Marsman op de coronacrisis, geïnspireerd op het gedicht 'Verlaten Forten' van Paul van Ostaijen.

Artikel

Slachthuis van papier

Drie boeken worden verramsjt, verneemt Thomas Heerma van Voss van zijn uitgever. Hoe moet je daar als schrijver mee omgaan?

Artikel

2002's voetnoten bij 1302

Bespreking van twaalf boeken die in 2002 verschenen zijn naar aanleiding van de 700ste verjaardag van de Guldensporenslag: Martin de Bruijn & Charlotte Broer, Volc te voet. Gevolgen van de Guldensporenslag voor de opkomst van de burgeri...

Artikel

We lezen massaal Engelse boeken. So what?

Is het goed dat Nederlanders en Vlamingen meer dan ooit Engelse boeken openslaan? Of zijn de gevolgen voor Nederlandstalige uitgevers, auteurs en vertalers rampzalig?

Artikel

Hoeveel kleur verdraagt de Vlaamse kunstwereld?

Superdiversiteit en interculturaliteit zijn onomkeerbare feiten. Een erg mondige generatie met diverse achtergronden eist haar plek op. Hoe wordt die discussie gevoerd in de Vlaamse cultuursector?

Artikel

Naar een gedeeld vakgebied: de internationale neerlandistiek

In 'Hoe het groeide' tekent neerlandicus Jaap Grave de vijftigjarige geschiedenis op van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN). Anne Sluijs las het boek en laat zich inspireren door het verleden van de vereniging die ze nu ...

Artikel

Natuurlijk is de standaardtaal elitair

Vorige maand vertoonde het weer aprilse grillen, maar zag je ook aprilse rellen als het over taal ging. Onze taalcolumnist zoekt naar nuance in het vaak verhitte debat.

Artikel

1917, een cruciaal jaar aan het front

In de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog is 1917 mogelijk het belangrijkste jaar. Na bijna drie jaar van zware gevechten was Europa fel verzwakt en traden de toekomstige wereldmachten op het toneel.

Artikel

Actiepunten en een sprankje hoop in politiek onzekere tijden

De winnaar van de verkiezingen in Nederland mag alle subsidies voor cultuur willen afschaffen, wij geloven juist dat het broodnodig is te investeren in taal en cultuur en niet alleen de economische maar ook de culturele samenwerking tussen ...

Artikel

Charlotte Remarque – De markt

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Charlotte Remarque liet zich inspireren door een maquette van een Javaanse marktstal.

Artikel

De roep van de kievit

In het uitgelichte dossier van de lage landen 2-2021 richten we ons vanuit helikopterperspectief op het platteland in Nederland en België. Achter dat thema blijkt een veelvoud aan problematieken schuil te gaan.

Artikel

Thomas Vos, de antiheld

Voor een filmpje wordt schrijver Thomas Heerma van Voss gevraagd om een antiheld te vertolken. ‘Of ik het iets groter wilde spelen? En kon ik iets stoerder op de muis klikken?’

Artikel

De barsten die onze levens vormen

Anneleen Van Offel vertelt haar pakkende debuut Hier is alles veilig met subtiele hints en rake beschrijvingen in een prachtige taal.

Artikel

Het letterkundig verdriet van België

Niet de natiestaat maar de taal bepaalt het literatuuronderwijs aan Belgische universiteiten. Gevolg: de literatuur van het andere landsgedeelte komt nauwelijks of niet aan bod. Yves T'Sjoen pleit voor een breder perspectief.

Artikel

Ghent University Goes English?

De ideeën van August Vermeylen, de eerste rector van de vernederlandste Gentse universiteit, blijven relevant in tijden van verengelsing.

Artikel

Gewoon beginnen sturen

De taalcolumn van Fieke van der Gucht. ‘Tussen mijn nichtje en mijn grootvader gapen de jaren. Het werkwoord sturen heeft daar slinks gebruik van gemaakt.’

Artikel

Hoe we de natuur blijven uitvinden

Twee boeken met dezelfde titel – ‘De ontdekking van de natuur’ – vertellen hoe de mens gaandeweg de geheimen van de natuur ontcijferde.

Artikel

Hoe het dier een trap hoger kwam te staan

Zo snel als we het contact met de natuur zijn kwijtgeraakt, zozeer zijn we het dier ook gaan koesteren. Dat blijft niet zonder gevolgen op juridisch, politiek en sociaal vlak.

Artikel

Het einde van het oliemannetje

Moderne natiestaten scheppen beelden van zichzelf. Opiniemakers discussiëren over het wezen van de nationale cultuur. Hoe voltrok dat proces zich in Nederland?

Artikel

Waarom Nederlandse sportvrouwen wereldwijd triomferen

Het is een van de opvallendste tendensen in de internationale sportwereld: Nederlandse vrouwen winnen de ene medaille na de andere. Dat is geen toeval, maar een kwestie van mentaliteit, gericht beleid, fysieke voordelen en… geografische en ...

Reeks

Belpop

Elk jaar zendt de Vlaamse Radio 1 de Belpop 100 uit: de honderd beste Belgische nummers, gekozen door luisteraars. In deze reeks vind je leesvoer over artiesten die in de lijst staan - of zouden moeten staan.

Artikel

Het kind moet een naam

De tweede taalcolumn van Fieke van der Gucht, over namen van vondelingen. Maak kennis met Anna Catharina Ananas en Guilielmus Koeck.

Artikel

Toen de Noordzee een culturele ruimte was

In de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd was de Noordzee een verbindingsroute voor mensen en ideeën. Het schitterende kijk- en leesboek De Noordzee over en weer toont de vele sporen van die levendige culturele uitwisseling.

Artikel

Knalpodcast

Thomas Heerma van Voss neemt deel aan een live-optreden van de ‘Hard Gras’-podcast op Zwarte Cross, dat volledig verdrinkt in het festivalgedruis. ‘Een zichzelf respecterend rockartiest zou woedend zijn geworden.’

Artikel

We moeten meer van onze hogescholen houden

In Brussel betogen de vakbonden van het hoger onderwijs tegen de besparingen bij de universiteiten en hogescholen. Ook in Nederland moeten hogescholen vechten voor centen en waardering. Hoe valt het tij te keren?

Artikel

Podcast: Hier leert men Nederlands

Welke rol speelden radio en televisie in de promotie en verspreiding van het ABN? Hoe gingen die media om met het ABN? Welke invloed hebben de taalprogramma’s op radio en tv gehad?

Artikel

TRIAL AND ERROR. Ranne Hovius over literatuur en psychiatrie

De psychiatrie is meer dan ooit in het nieuws. Bijna wekelijks staan er in de krantenbijlagen gesprekken met mensen die een burn-out, een depressie, een psychose of een andere psychische stoornis hebben doorgemaakt. In de nieuwskolommen v...

Artikel

De geschiedenis van de burgemeesters van Rijsel II

In de loop van maart worden in heel Frankrijk gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In het noorden zal vooral naar het resultaat in Rijsel gekeken worden. Dit leek ons een goed moment om de geschiedenis van de burgemeesters in Rijsel te belic...

Artikel

Het uitgevaagde protestantse verleden van Antwerpen

Twee Antwerpse monniken belandden vijfhonderd jaar geleden op de brandstapel vanwege hun lutherse geloofsopvattingen. Hun dood herinnert ons aan een stukje vervaagd verleden van de Lage Landen.

Artikel

Une petite Grande Dame

In haar laatste column brengt Fieke Van der Gucht hulde aan een collega met wie ze een kleine gestalte én een hekel aan taalzeuren deelt. Maar aan Nicoline van der Sijs’ productiviteit kan ze nog niet tippen.

Artikel

Werken aan een wereld zonder tralies

Na zijn ervaring als lid van een assisenjury verdiepte Peter Vermeersch zich in alternatieven voor de gevangenis en trof daar allesbehalve een naïeve droomwereld vol bizarre utopieën.

Artikel

Maya Mertens – Deel van een kanon (veroverd)

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Maya Mertens kijken we naar een deel van een kanon veroverd bij de Slag bij Shimonoseki.

Artikel

De taal van een ruttelende minister-president

In ‘Supergaaf' onderzoekt Robbert Wigt waarom de afscheidnemende Nederlandse premier Mark Rutte zich zo vlot door moeilijke debatten slaat en zich zo lastig laat interviewen.

Artikel

Over wat voorbijgaat en wat blijft

Het verleden moet je kennen, maar het mag het heden niet “koloniseren”, schrijft Luc Devoldere bij het nieuwe nummer van de lage landen.

Artikel

Een goeie kop

Thomas Heerma van Voss trok voor een filmopname naar de Veluwe. Het acteren en de sfeer op de set bevielen hem wel. ‘Zulk doelgericht enthousiasme kende ik amper uit de boekenwereld.’

Artikel

Het canongevoel

Een richtsnoer met culturele ankerpunten of een hyperindividuele verzameling van miniaturen, impressies of ervaringen: kunsthistoricus Gerdien Verschoor hecht aan het gevoel dat zulke lijsten opwekken. Heel even is de wereld in tien punten ...

Artikel

Van Clara tot Bokito: de wildernis in onze dierentuinen

Onze fascinatie voor en exploitatie van wilde dieren heeft een lange geschiedenis die grote maatschappelijke veranderingen aan het licht brengt: van prestigeproject voor middeleeuwse vorsten tot beleving voor het brede publiek.

Artikel

De sporen van de Poolse immigratie in Pas-de-Calais

Een eeuw geleden kwamen tienduizenden Polen werken in de Franse industriegebieden. Ze lieten ook hun sporen na in het landschap en de cultuur van Pas-de-Calais. Bij de honderdste verjaardag van de Poolse immigratie horen diverse tentoonstel...

Artikel

Een vriendschap in het Verenigd Koninkrijk

Waarom koos Willem I voor Gent als universiteitsstad? Een verklaring is mogelijk te vinden in de briefwisseling tussen de Gentse stadsambtenaar François Hye Schoutheer en de Amsterdamse hoogleraar David Jacob van Lennep.

Artikel

Kan een everywoman geen heldin zijn?

De kritiek op de vier meter hoge ‘everywoman’ in trainingsbroek in Rotterdam brengt kunsthistoricus Gerdien Verschoor in de war. Ze ziet wel degelijk een heldin, net zoals ze die ziet in het oudst bewaarde zelfportret van een vrouw uit de L...

Artikel

Alles moet hier anders

Thomas Heerma van Voss verlaat zijn schrijfkamer en ontmoet een nieuwe opdrachtgever. Dat levert fijne schrijfklussen op, tot het misgaat met die publicatie.

Artikel

De Franse Nederlanden of Frans-Vlaanderen

De Franse Nederlanden, Frans-Vlaanderen, de Zuidelijkste Nederlanden, Zuid-Vlaanderen of gewoonweg Vlaanderen: een handvol namen voor het gebied dat nu officieel en saai Nord-Pas-de-Calais heet. Die namen dekken elkaar niet totaal, maar z...

Artikel

Het Brabantgevoel en olijke Vlaams-Nederlandse koppels

In Noord- en Vlaams-Brabant, Voeren en Tervuren, de Prosper- en de Hedwigepolder zorgt grensoverschrijdende samenwerking voor verrassende dynamiek en helende contacten. Een nieuwe editie van de VL⇄NL-nieuwsbrief.

Artikel

De Vlaams-Nederlandse treinen botsen op hun grenzen

Vroeger kon je via verschillende spoorverbindingen de Vlaams-Nederlandse grens oversteken, nu raak je alleen nog vanuit Antwerpen in Nederland. Voorlopig komt er weinig van de politieke beloftes oude verbindingen nieuw leven in te blazen en...

Artikel

Over een beroemde mythe

De Spaanse invasie en bezetting zou een grote invloed hebben gehad op de Zuidelijke Nederlanden. Jean-Yves Méreau ontkracht deze hardnekkige mythe. Hij ontkent zelfs de Spaanse invasie.

Artikel

Ricardo van Eyk, schilder in de bouwmarkt

Ricardo van Eyk gebruikt liever lak dan olieverf en gaat zijn kunstwerken soms met een slijptol te lijf. Tot en met 24 april is zijn solo-expositie OPERA te zien in Collectie de Groen (Arnhem).

Artikel

Huizenruil en geopolitiek

Tijdens een verblijf in Estland vraagt Thomas Heerma van Voss zich af of hij betrokkener moet zijn bij de oorlog die buurland Rusland momenteel voert.

Artikel

Onderwijs van het Nederlands of van het Vlaams?

In het noorden van Frankrijk woedt al enige tijd een polemiek over het gebruik van het Vlaams in het onderwijs. Dorian Cumps, die belast is met een inspectieopdracht van het onderwijs van het Nederlands in Frankrijk, neemt een pragmatisch s...

Artikel

De koe zegt meer dan boe: de stem van het dier in taalonderzoek

Melkkoeien zijn sociale wezens die communiceren met elkaar én met mensen. Maar in de sociolinguïstiek is er nauwelijks aandacht voor dat soort interactie. Leonie Cornips hoopt daar met haar taalonderzoek bij koeien verandering in te brengen...

Artikel

Betekenis, opkomst en ondergang van de Boekenbeurs

Op haar toppunt bereikte de Boekenbeurs in Antwerpen ruim 180.000 mensen. Anno 2022 bestaat deze enorme promotiecampagne voor het boek niet meer. Wat ging er mis? Peter Thoelen dook in de geschiedenis, bezocht de alternatieven in 2021 en we...

Artikel

Leesambitie is een zaak van iedereen

Wie goed kan lezen, heeft meer kansen in het leven. Daarom moeten we het leesbegrip én de leesmotivatie bij kinderen en jongeren verhogen.

Artikel

De geschiedenis van de burgemeesters van Rijsel III

In de loop van maart worden in heel Frankrijk gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In het noorden zal vooral naar het resultaat in Rijsel gekeken worden. Blijft de huidige burgemeester aan de macht? Dit leek ons een goed moment om de geschie...

Artikel

Werkplaats VL ⇄ NL

Onze taal is levende materie, schrijft hoofdredacteur Hendrik Tratsaert in zijn woord vooraf bij het eerste nummer van 2023, met als thema ‘Nederlands is een werkwoord’.

Artikel

Waar zijn de utopisten gebleven?

Tinneke Beeckman leidt ons langs de klassieke utopieën die het westerse denken hebben beïnvloed en analyseert het utopische gelijkheidsstreven van vandaag.

Artikel

De schrijver gaat bowlen

In zijn jongste boek staat een verhaal waarin twee personages gaan bowlen. En dus stuurde Thomas Heerma van Voss’ uitgeverij hem met een groepje lezers naar een bowlinghal.

Artikel

Onregelmatig genoeg? Een bloemlezing van Victor Vroomkoning

Voor Tachtig heeft Victor Vroomkoning honderdtwintig gedichten geselecteerd die hij blijkbaar “mooi” vindt. De eerste gedichten dateren van bijna veertig jaar geleden, maar opmerkelijk genoeg heeft de dichter geen enkele ontwikkeling doorge...

Artikel

Ergerlijk Engels

Waarom zwichten Nederlanders zo gemakkelijk voor de Engelse taal? Cultuurfilosoof Ton Lemaire ergert zich al jaren aan de onnodige overname van Engelse woorden waarvoor een goed Nederlands alternatief bestaat.

Artikel

Hoe de overheid de literatuur uit de lappenmand kan helpen

De verkoop van literatuur loopt al jaren terug, en de literaire sector lijdt daar steeds meer onder. Moet de overheid in de bres springen? En hoe dan? ‘Geef meer geld aan bibliotheken, festivals en leesclubs. Zulke ontmoetingen leiden tot v...

Artikel

De burgemeester van Baarle blust branden over de grenzen heen

In Baarle loopt de Belgisch-Nederlandse grens dwars door woningen en winkels. Hier is samenwerken met de buren de dagdagelijkse corebusiness. Burgemeester Marjon de Hoon-Veelenturf benoemt de charmes én de valkuilen van de grensoverschrijde...

Artikel

De schrijver als colporteur

Schrijver ben je allang niet meer alleen door boeken te maken: je moet er ook de boer mee op. Hoort zelfpromotie onherroepelijk bij het auteurschap? En blijft er dan nog wel genoeg tijd over om te schrijven?

Artikel

Vlaanderen en Nederland, één boekenfront?

Carlo Van Baelen, ex-directeur van Literatuur Vlaanderen, analyseert de bewegingen in de boekensector en vraagt zich af of er wel sprake is van één Vlaams-Nederlandse boekenmarkt?

Artikel

De Maas: van breuklijn tot brug tussen de Lage Landen

Nu werken Vlaanderen en Nederland intensief samen aan het in toom houden van de rivier en het verdelen van het water in tijden waarin dramatische overstromingen en langdurige droogte elkaar afwisselen.

Artikel

James Ensor, rebel van alle tijden

James Ensor was niet alleen de gekke, boze, solitaire schilder van maskers. Hij was ook een authentieke rebel die zijn stem als mens en kunstenaar een leven lang gebruikte om waarden te verdedigen die nog altijd geldig zijn.

Artikel

‘De papieren man’: prijs de prijzen!

Wel en niet uitgereikte prijzen, nominaties stads- en vaderlandse dichters, beweging in de tijdschriftenwereld. Plus nieuwe boeken van Brouwers, Heijne en… Brusselmans. ‘De papieren man’ vat het literaire nieuws samen.

Artikel

De historische taalsituatie in Frans-Vlaanderen

Het West-Vlaams is erkend als een van de officiële regionale talen in Frankrijk en kan in Franse scholen worden onderwezen. Taalkundige Melissa Farasyn schetst de oude en recente geschiedenis van het Vlaams in Frans-Vlaanderen.

Artikel

Het Leuvense Rega Instituut en de strijd tegen COVID-19

In de zoektocht naar een middel tegen het nieuwe coronavirus laat de Bill en Melinda Gates Foundation 15.000 geneeskrachtige moleculen voor onderzoek naar het Rega Instituut in Leuven sturen. Nergens kan dit onderzoek sneller en veiliger ge...

Artikel

Samen schrijven met mijn chatbot

Hoogleraar Nederlands Marc van Oostendorp is nog niet bekomen van de verbazing over wat ChatGPT en co. allemaal kunnen. Toch heeft hij deze artificiële intelligentie volledig geïntegreerd in zijn werk.

Artikel

Gent een rebelse stad?

Wie de verzetsdaden van de Gentenaars tegen de Duitse bezetter analyseert, moet zijn beeld bijstellen.

Artikel

‘Je weet toch waar je graf is?’

Een eeuw na het einde van de Grote Oorlog heeft het fronttoerisme een veel minder kritische dimensie. De stem van verzoening en vrede wordt almaar vaker vergeten.

Artikel

Het musée de Flandre, een bezienswaardigheid

Het Musée de Flandre in Cassel is op korte termijn uitgegroeid tot een van de belangrijkste musea in de regio. De directrice van het museum, Sandrine Vézilier-Dussart, somt de redenen van dit succes op, maar geeft vooral haar persoonlijke v...

Artikel

De woordigste woorden

Voorzetsels als ‘op’ en tussenwerpsels als ‘o-o’ zijn niet de meest prototypische woorden. Waarom spelen ze dan zo’n grote rol bij taalverwerving, vraagt columnist Marten van der Meulen zich af.

Artikel

Voetbal kan de wereld (een klein beetje) redden

Voetbalclubs- en organisaties die hun populariteit gebruiken om aan gemeenschapswerk te doen: een schaamlapje of pure maatschappelijke winst? Hoe waardevol zijn de sociale initiatieven van voetbalclubs?

Artikel

De geschiedenis van de burgemeesters van Rijsel

In de loop van maart worden in heel Frankrijk gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In het noorden zal vooral naar het resultaat in Rijsel gekeken worden. Blijft de huidige burgemeester aan de macht? Wij vroegen aan historicus Éric Vanneufvil...

Artikel

Geen perspectief voor de grensstreek

De huidige nationale aanpak van de Covid 19-crisis botst met de realiteit van veel bewoners in de grensstreek. Familie, werk en nagenoeg het hele sociale leven spelen er zich af op een paar vierkante kilometer in België en Frankrijk. Maar m...

Artikel

Geef het vak Nederlands de ruimte

Eén van de aanbevelingen op de studiedag over de toekomst van de neerlandistiek luidde: ‘Verrijk de inhoud van het vak Nederlands.’

Artikel

Hoe de Belgen de Nederlandse media veroveren

Twintig jaar geleden zette de Belgische mediagroep DPG Media voor het eerst voet aan wal in Nederland. Dat bracht een omwenteling teweeg in de hele Nederlandse dagbladenmarkt.

Artikel

Rechtvaardige rechtszalen

De recente passage van historicus Elwin Hofman in de rechtbank herinnert hem eraan dat de geschiedenis van het recht meer is dan een geschiedenis van wetten en regels.

Artikel

Totale seksuele bevrijding? Liever niet

Ons uitgelichte dossier beweegt zich in een maatschappelijk spanningsveld, schrijft hoofdredacteur Hendrik Tratsaert: aan de ene kant is er een groeiend onbehagen over de seksualisering van de samenleving, aan de andere kant klinkt de roep ...

Artikel

De ingewikkelde speurtocht naar archieven

Sylvia Van Peteghem maakt voor ons een keuze uit de collectie van de Gentse universiteitsbibliotheek. In aflevering vijf gaat ze na hoe sommige archieven in de Boekentoren zijn aanbeland.

Artikel

Emotie, please

Een ongeïnformeerde podcastmaker stelt Thomas Heerma van Voss de meest persoonlijke vragen. In zijn drang om te behagen speelt de schrijver het spel mee.

Artikel

Sara de Monchy levert eerste hulp bij Grote Levensvragen

Denk je nog weleens terug aan dat vakantielief van twintig jaar geleden? In haar nieuwe reeks helpt podcastmaker Sara de Monchy onopgeloste kwesties aan te pakken. Op het podcastfestival Oorzaken in de Amsterdamse Brakke Grond gaf ze een ge...

Artikel

Dagmar Dirkx – Een schitterende puinhoop

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Dagmar Dirkx kijken we naar het schilderij 'Mediterende monnik bij ruïne in de nacht' van Frederik Marinus Krusem...

Artikel

Regionale geschiedenis is bovenal Europees

Het Maison de la Bataille 1677 in Noordpene pakt uit met de prestigieuze, tweetalige (FR/NL) tentoonstelling: “De 17e eeuw: een eeuw van veldslagen. Een familiegeschiedenis.”

Artikel

Minicroissantjes voor alle freelancers

Een populair magazine dat zich bezighoudt met rust en zingeving organiseerde een ontbijt voor haar freelancers, onder wie Thomas Heerma van Voss. ‘Terwijl ik kauwde, merkte ik dat ik me op hetzelfde moment welkom en misplaatst voelde.’

Artikel

Stijn Streuvels, de landman uit het dorp

Gaston Durnez haalt herinneringen op aan Stijn Streuvels, die hij wellicht de grootste Vlaamse letterkundige uit de twintigste eeuw noemt. Streuvels overleed vijftig jaar geleden, op 15 augustus 1969.

Artikel

Waddeneiland Texel spaart water voor later

Het Waddeneiland zal in 2050 één van de droogste plekken van Nederland zijn. Lokale boeren combineren nu oude kennis met innovatieve technieken om zoet water vast te houden.

Artikel

Van k*twoorden en kl*tetaal

In de taal die we gebruiken voor seks is de taboesfeer nog niet helemaal verdwenen – en misschien zelfs terug van weggeweest.

Artikel

Eikel

Thomas Heerma van Voss verlaat zijn schrijfkamer voor een potje zaalvoetbal, en botst op iemand die hij kent van vroeger. ‘Wat ben jij ontzettend onsportief. Eikel.’

Artikel

L’anseelisme fait fédération ?

Tijdens de 19e eeuw bestonden er nauwe banden tussen het socialisme in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Hendrik Defoort beschrijft hoe de inbreng van de Gentse socialisten in de beginfase vooral op organisatorisch vlak tot uiting kwam. Cent...

Artikel

Bart Decroos: De idylle

Bart Decroos geeft in een kort verhaal een stem aan een tekening uit 1708 van Dirk Valkenburg, getiteld Gezicht op molen en kookhuis op een plantage te Suriname.

Artikel

En de haan, hij vocht dapper voort

Hanengevechten zijn, uitzonderlijk, nog altijd toegestaan in de departementen Nord en Pas-de-Calais. Het is er een oude traditie die vandaag echter langzaam maar zeker uitsterft. Dirk Vandenberghe ging na hoe het er vandaag mee gesteld is...

Artikel

Jordy Spyt – Recept antidotum

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse schrijvers brengen zeventiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Jordy Spyt koos een pasglas – een glas bedoeld voor drinkspelletjes – en schreef er een recept tegen toxische mannelijkhei...

Artikel

Het Komitee voor Frans-Vlaanderen deelt prijzen uit

In het mooie, landelijke Sint-Janskappel, in de buurt van de Zwarteberg en de Villa Marguerite Yourcenar, reikte het Komitee voor Frans-Vlaanderen zondag de vijfde Luc Verbeke- en de veertiende Vital Celenprijs uit.

Artikel

Melvin Moti’s afdalingen in de droomwereld

Een paar jaar geleden kreeg Melvin Moti (1977) eindelijk de kans om een speelfilm te maken. Dreamlife (2020) is een zinsbegoochelende dwaaltocht door de thema’s en fascinaties die al langer door het oeuvre van de Rotterdamse kunstenaar spok...

Artikel

Jonge designers kiezen voor duurzaam en circulair

Ontwerpers van de jonge generatie laten de grenzen tussen wetenschap, technologie, design en kunst vervagen in hun streven naar een betere wereld. Nederland loopt in de voorhoede van deze zoektocht.

Artikel

James Ensor, slamdichter avant la lettre

Naast schilderen, tekenen en musiceren koesterde James Ensor ook literaire ambities. Zijn teksten, die hij ook voordroeg, staan bol van de alliteraties, woordspelingen en gezochte woorden.

Artikel

Ik ben eenzaam dus ik besta

Schrijfster en beeldend kunstenaar Nicole Montagne gaat op zoek naar ‘verbeelde eenzaamheden’ bij onder meer Hopper, Spilliaert en het onbekende meisje uit de Seine.

Artikel

Terug naar de IJzer VI

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

De dood is levende cultuur bij uitvaartmuseum Tot Zover

Een uitvaartmuseum, dat spreekt niet direct tot de verbeelding. Maar Tot Zover in Amsterdam weet te verrassen met tentoonstellingen die informatief zijn, aanzetten tot nadenken, een gevoelige snaar raken en laten lachen.

Artikel

Is de jeugd écht uitgelezen?

Opnieuw gaan Vlaamse en Nederlandse leerlingen achteruit wat leesvaardigheid betreft, zo blijkt het recentste PISA-rapport. Hoe krijgt de jeugd weer zin in lezen?

Artikel

De besmeurde familienaam

Een lezer meldt zich bij Thomas Heerma van Voss en doet zijn beklag over een verhaal waarin zijn naam opduikt: waarom associeer je mijn familienaam met Hitler?!

Artikel

Covid-19 trekt zich niets van grenzen aan

De Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai wil de drijvende krachten aan beide kanten van de Frans-Belgische grens laten samenwerken. Maar hoe kan dat nu de grenzen hermetisch gesloten zijn? En hoe zal die grensoverschrijdende samenwerking er ...

Artikel

Een dikke pot inkt

Een tekst van Thomas Heerma van Voss krijgt een bibliofiele uitgave, hij kan het drukproces bijwonen. Dat aanschouwt hij met een mengeling van affiniteit en onbehagen. ‘Was dit mijn voorland, steeds verder in de half zelfverkozen marge?’

Artikel

Gaat u maar rustig slapen

De geest van Verlichtingsoptimist Steven Pinker zweeft boven dit boek, waarin journalist Joël De Ceulaer de democratie verdedigt.

Artikel

De gemuilkorfde hond

Een studente interviewt Thomas Heerma van Voss over het literaire veld. ‘Gaandeweg voelde het alsof we hier verder keken dan 2023, alsof we mijn afgelopen jaren onder de loep namen.’

Artikel

Popicoon in Lage Landen. Henny Vrienten & Boudewijn de Groot

Eind 2006 lag Nacht, de soundtrack in de rekken, een nieuwe cd van het voormalige tieneridool Henny Vrienten, waarop hij, samen met een aantal genodigden, zijn eigen hoogstpersoonlijke soundtrack componeerde. Een van die genodigden was Boud...

Artikel

Ach, de voordelen van het schrijverschap

Plots bevindt Thomas Heerma van Voss zich weer in die vreemde parallelwereld waar hij vroeger ook soms min of meer per ongeluk in tuimelde: een hotel.

Artikel

Geen groene aardverschuiving in Rijsel

Zondag 28 juni werd in Frankrijk eindelijk de tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In de Nord - Pas-de-Calais waren alle ogen gericht op Rijsel, waar de Groenen en de Socialistische Partij een verrassend duel uitvochten.

Artikel

De Pasquero’s fotografeerden hoe Noord-Frankrijk veranderde

De Rijselse fotografen Jean en René Pasquero legden onbewust de grote omwentelingen vast die Noord-Frankrijk onderging in de eerste helft van de twintigste eeuw. Een ruime greep uit hun werk is nog tot 2 juli te zien in het Hospice Comtesse...

Artikel

Het spook van de historische canon

Het concept ‘canon’, in oorsprong een lijst met belangrijke teksten, laat zich moeilijk rijmen met de geschiedschrijving, schrijft de Nederlandse literair-historicus René van Stipriaan.

Artikel

Het compromismuseum

Zijn de renovatie en dekolonisatie van het AfricaMuseum gelukt? Kiza Magendane bezocht Tervuren met gemengde gevoelens.

Artikel

Het Geheim van het Huis met het Torentje

Gaston Durnez bezoekt het huis van Jules Verne in Amiens en vraagt zich af: heeft de lezer nog voldoende geduld om in tachtig dagen rond de wereld te reizen?

Artikel

De Amerikaanse oorlogsjaren van Victor Horta

Wanneer Victor Horta tijdens de Eerste Wereldoorlog moet vluchten, maakt hij van zijn ballingschap gebruik om fondsen te werven voor poor little Belgium. Zijn oorlogsjaren zouden zijn ideeën over architectuur, stedenbouw en samenleving stev...

Artikel

Twijfelend tussen zee en land aan de Waddenzee

In deze zomerreeks reizen we langs de kusten van Nederland. Een land dat groot geworden is dankzij de zee, en een land dat heeft moeten vechten tegen die zee. In deze eerste aflevering trekken we naar het noorden, waar land en water weifele...

Artikel

Uitgeweken

Hoofdredacteur Hendrik Tratsaert licht het thema van het augustusnummer van de lage landen toe: ‘Nieuwkomers in het Noorden’, of migratiebewegingen binnen en naar de Lage Landen.

Artikel

Croissants, patat en de regenbooglolly van de taal

Niet op reis kunnen: dat is balen voor onze nieuwe taalcolumnist. Vooral vanwege de kleine taalontdekkingen die je doet in een onbekende omgeving. ‘Ik maakte de onvergeeflijke fout in Brussel een patatje te bestellen’

Artikel

J. Goudsblom, meer dan een socioloog

Dit artikel schetst een portret van deze veelzijdige man en formuleert terloops ook enkele kritische bedenkingen bij bepaalde pretenties van de sociologie.

Artikel

Dit is BXL, altijd represent!

Rapper Zwangere Guy voert in zijn rhymes een gesprek met Brussel om de stad én zichzelf beter te leren kennen.

Artikel

Roger Raveel. De meester van Machelen aan de Leie

Bespreking van de ontwikkeling in het werk van Roger Raveel, naar aanleiding van zijn zeventigste verjaardag. De nadruk ligt op de wandschilderijen - een vergelijking wordt gemaakt tussen de Beerveldse (1966) en de Oostendse (1990) - omdat ...

Artikel

De bib is back

De bibliotheek is aan een wederopstanding bezig. De publieke instelling profileert zich vandaag als dé plek waar je kennis kunt opdoen en anderen kunt ontmoeten.

Artikel

Een gesprek werd het geen moment

Thomas Heerma van Voss verlaat zijn schrijfkamer om publiekelijk een auteur te interviewen. ‘Daan! Wat leuk dat je er bent’, zegt de organisatrice van de avond. ‘Ik ben Thomas’, zeg ik.

Artikel

Ik ben, omdat wij zijn

Schrijver en theatermaker Rebekka de Wit schreef met Afhankelijkheidsverklaring een heel politiek werk, zonder die pretentie te hebben.

Artikel

Bouwen aan een levensgroot schip uit de zeventiende eeuw

In Grevelingen (Gravelines) wordt al twee decennia gebouwd aan de Jean Bart, een schip uit de tijd van Lodewijk XIV. Dit archeologische experiment bleef lange tijd onderbelicht, maar krijgt nu een ruimere weerklank.

Artikel

Is de Spaanse griepepidemie in Étaples begonnen?

Ruim honderd jaar geleden werd de wereld getroffen door een van de meest dodelijke pandemieën ooit: de Spaanse griep. Het huidige Covid-19-virus roept hier uiteraard herinneringen aan op, maar er zijn nu ook nieuwe theorieën over de oorspro...

Artikel

Hoe je een zee doet verdwijnen

In deze zomerreeks reizen we langs de kustlijn van Nederland. Een land dat groot geworden is dankzij de zee, en een land dat heeft moeten vechten tegen die zee. Vandaag: kusten die geen kusten meer zijn, omdat de zee waaraan ze lagen verdwe...

Artikel

Hoe we de natuur in huis haalden

Vandaag zijn planten in onze woning een vanzelfsprekendheid, maar die gewoonte gaat minder ver terug dan we denken: pas in de negentiende eeuw kwam er stapsgewijs groen in huis.

Artikel

De geur van een volgestouwd atelier

Een brief van Thomas Heerma van Voss aan zijn vaders kat krijgt een bibliofiele editie. De schrijver ging langs bij het boekdrukatelier van de uitgever.

Artikel

De gesel van het lichaam

Al springt de transgenderthematiek het meest in het oog, de kracht van Girl schuilt erin dat hij maar ten dele gaat over seksualiteit en identiteit: de film is in al zijn complexiteit veel rijker.

Artikel

Hoe gepolariseerd zijn we echt?

Journaliste Femke Van De Pontseele zoekt een weg uit de loopgraven en vraagt zich af hoe je in gesprek gaat met iemand die er een heel andere kijk op na houdt.

Artikel

Alles schuurt aan deze tentoonstelling over roofkunst

Het Mauritshuis toont kunstobjecten die ooit gestolen zijn door Franse troepen, kolonisten of nazi’s, en confronteert je met hun verleden en toekomst. Hier is de vraag minder wat aanwezig is maar vooral wie afwezig zijn.

Artikel

De laattijdige bevrijding van Duinkerke: 9 mei 1945

75 jaar geleden, na een belegering van acht maanden, werd de havenstad Duinkerke op 9 mei 1945 bevrijd. De hardnekkige admiraal F. Frisius, die de Duitse troepen met harde hand leidde, gaf zich pas een dag na de definitieve capitulatie van ...

Artikel

Voor onze kinderen

Wim Chielens beschrijft de vele monumenten die kort na WOI aan beide kanten van de Frans-Belgische opgericht werden.

Artikel

Maarten Vanden Eynde: een archeoloog uit de toekomst

Wat laten we achter op onze planeet? Dat vraagt deze kunstenaar zich telkens weer af. Zijn eerste overzichtsexpo was eind 2021, begin 2022 te zien in Oostende en loopt nu van 10 juni tot 30 oktober in Mulhouse.

Artikel

Etty Hillesum: een verstoord maar onverstoorbaar leven

Gabriël Metsustraat 6 in Amsterdam, het huis waar Etty Hillesum in de oorlog haar dagboeken schreef, wordt bedreigd met sloop. Er is een petitie om dat te voorkomen. Philippe Noble, de Franse vertaler van haar werk, licht het belang van dez...

Artikel

Ensor en de blijde intrede in het bordeel

In de negentiende eeuw was het gebruikelijk voor kunstenaars in bordelen te vertoeven. James Ensor was geen uitzondering. Of de meester er in zijn behoeften voorzag kunnen we niet achterhalen, maar hij bezocht ze wel.

Artikel

Het boek waar de neerlandistiek nood aan had

‘Wat gebeurt er in het Nederlands?!’ is een huldealbum voor Nicoline van der Sijs. Veel bijdragen gaan over taalvariatie en -verandering, maar vrees niet: het Nederlands verandert zichzelf niet de dieperik in

Artikel

News of my boy Jack?

Wim Chielens gaat op zoek naar lieux de mémoires van WOI in Noord-Frankrijk. In Loos-en-Gohelle vindt hij het verhaal van Rudyard Kipling, die jarenlang zijn vermiste zoon zocht.

Artikel

Het Vlaams in Sint-Omaars

In een aantal artikelen belicht Bernard Doncker het Vlaamse verleden van Sint-Omaars (Saint-Omer). Zijn eerste bijdrage gaat over het Vlaams in Sint-Omaars.

Artikel

Pleidooi voor een perspectiefwissel

Studie van de (post)koloniale literatuur helpt je om het Nederlandse koloniale verleden van meerdere, soms ongemakkelijke kanten beschouwen.

Artikel

De tandenstoker van W.F. Hermans

Een lezer spreekt met onverhuld enthousiasme over zijn Hermans-verzameling. Dat wekt bij Thomas Heerma van Voss een sterk verlangen op.

Artikel

Kersttradities rond de "schreve"

Kerst staat voor de deur, de periode waar we allemaal zo origineel mogelijk uit de hoek proberen te komen. Cadeautjes, eten of drinken, … het is een jaarlijkse zoektocht. Maar soms moet je niet ver zoeken. Net over de grens bij onze Franse ...

Artikel

De geest laten waaien

Historicus H.L. Wesseling (1937-2018) verkiest de synthese boven het specialisme, en staat in een typisch Nederlandse, veeleer essayistische traditie.

Artikel

Rijsel zoekt naar Eldorado met Lille3000

De regio Rijsel heeft sedert het cultuurjaar 2004 de traditie om driejaarlijks uit te pakken met een groot cultuurfestival. Met het thema "Eldorado" kiest Lille3000 opnieuw voor kunst en verbeelding als verenigend element. Maar niet iederee...

Artikel

Een mensenmens: ‘Hemelrijk’ van Chris de Stoop

De coronapandemie zorgde voor een ernstige dramatisering van de toestand in de verzorgingstehuizen, ook in dat van de moeder van De Stoop. Genoeg voedsel voor een goed boek, maar is Hemelrijk dat ook geworden?

Artikel

Het boek is dood, een whodunit

Als de jongste generatie ‘niet meer leest’ en het boek definitief kan worden doodverklaard, is het maar de vraag wie de schuldige is.

Artikel

‘Ik heb je stuk niet gelezen’

Thomas Heerma van Voss verlaat zijn schrijftafel voor een radio-interview. ‘Dat lezen, heel leuk, maar ik heb er gewoon de rust niet voor.’

Artikel

Rijsel2004, Rijsel3000

Toen in november van 2004 een einde kwam aan het succesvolle Europese culturele jaar van Rijsel, werd onmiddellijk gezocht naar een manier om deze dynamiek voort te zetten. Er werd gekozen voor een korter festival dat om de drie jaar zou pl...

Artikel

Wat je niet kunt doen, moet je tekenen

François Boucq is een van de belangrijkste Franse stripauteurs. Hij werd in 1955 in Rijsel geboren. In 1998 werd hij bekroond met de Grote prijs van de stad Angoulême, de belangrijkste Europese oeuvreprijs voor stripmakers. Chris Bulcaen st...

Artikel

Karl Marx schreef wereldgeschiedenis in Brussel

Drie jaar lang woonde Karl Marx in Brussel. ‘Hier startte hij een revolutie die de wereld ingrijpend zou veranderen’, schrijft historicus Edward De Maesschalck in zijn boek over de Belgische jaren van Marx.

Artikel

Een ander persoon

Een opruimactie en een ontmoeting met een oud-studiegenoot voeren Thomas Heerma van Voss terug in de tijd. ‘Hoe zou mijn toenmalige afsplitsing naar mijn huidige gedaante kijken?’

Artikel

Is er nog plaats voor de schuwe schrijver?

Thomas Heerma van Voss doet mee aan een speeddate voor jong schrijftalent. ‘Als het gaat over debuteren wordt nog weleens vergeten hoe broos een opborrelend schrijfverlangen kan zijn.’

Artikel

Rockveteraan William Souffreau (1946-2023)

De Belgische rockpionier is overleden. Twee jaar geleden, toen zijn laatste album uitkwam, sprak Dirk Steenhaut met hem over zijn nieuwe werk en zijn rijke carrière.

Artikel

Jonge lezers hebben nieuwe helden nodig

De helden in recente Nederlandstalige jeugdboeken handelen in groep, wijken af van de norm en zijn niet langer allemaal wit. Dat is winst, vinden hoogleraar Yra van Dijk en docent Marie-José Klaver.

Artikel

België in vertaling: taal als grens, literatuur als brug

Dat jeugdicoon Tiny eigenlijk Martine heet, was in Vlaanderen lange tijd een goedbewaard geheim. Wat kunnen we daaruit leren over de vertaalstromen in een meertalig land als België? Via het project Beltrans speuren onderzoekers naar antwoor...

Artikel

Elke tijd boetseert zijn eigen Van Eyck

Een identitair verhaal over Jan van Eyck met cameo's van Napoleon, Hitler, de moeder van Schopenhauer én de kunstenaar zelf als gestoorde wetenschapper.

Artikel

De Franse gedeporteerden van Dora krijgen een gezicht

Vijfenzeventig jaar na de bevrijding van de concentratiekampen wordt een grootscheeps onderzoek afgerond. Historici onderzochten de lotgevallen van 9.000 Franse gedeporteerden die in het kamp Mittelbau-Dora verbleven.

Artikel

Connie Palmens huwelijk met de wereld

Connie Palmen koos onverbiddelijk voor een leven als schrijver, en maakte het schrijven zelf tot onderwerp van haar boeken: de wisselwerking tussen fictie en werkelijkheid.

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.