NL
In zijn edito bij het nieuwe nummer van de lage landen legt hoofdredacteur Tom Christiaens uit waarom de creatieve kruisbestuiving tussen Suriname en Nederland aandacht verdient.
Toen in 1975 in Paramaribo de Onafhankelijkheidsverklaring van de Republiek Suriname werd ondertekend, kwam er een einde aan drie eeuwen Nederlandse kolonisatie. Maar de band tussen beide landen bleef levendig door een voortdurende uitwisseling van mensen, middelen en ideeën.
Bij de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid zoomen wij in op de creatieve kruisbestuiving tussen Suriname en Nederland. Ze hebben elkaars culturele landschap diepgaand veranderd. In dit nummer lees je verhalen die deze dialoog illustreren – zonder het beladen verleden te verdoezelen.
Zo wijst Kathleen Ferrier, dochter van de eerste president van Suriname, erop dat Nederland nog vaak door een koloniale bril naar het land kijkt zonder zijn multi-etnische samenleving te erkennen. Die diversiteit is juist Surinames kracht. Ferrier pleit voor een gelijkwaardige relatie waarin Suriname zijn eigen toekomst bepaalt: Srefidensi – zelfbestuur en eigen kracht – moet zichtbaar worden.
Die veerkracht weerspiegelt zich in de Surinaamse kunst. Actrice Helen Kamperveen en kunstenaar Marcel Pinas tonen hoe cultuur een middel is voor het uitdragen van geschiedenis, identiteit en engagement. Pinas’ werk bewaart tradities en geeft een stem aan onderbelichte groepen, terwijl Kamperveen theater inzet om jongeren bewust te maken van hun wortels.
Ook muziek vertelt over wederzijdse beïnvloeding. Traditionele stijlen als kaseko en kawina leven voort in hedendaagse klanken, in Suriname én in Nederland. Typhoon en Sarah-Jane Wijdenbosch brengen Surinaamse ritmes en verhalen naar het wereldpodium, en de waardering voor deze muziek groeit, ziet Diederik Samwel.
De kruisbestuiving klinkt ook door in de taal. Sranantongo vindt steeds vaker zijn weg in de woordenschat van Nederlandse jongeren, met en zonder Surinaamse achtergrond. Doekoe, fissa en skoro klinken voor hen even vertrouwd als geld, feestje en school. Taalkundige Vivien Waszink noemt het een expressieve verrijking van ons Nederlands.
Tegelijk worstelt Suriname zelf met zijn taalkundige diversiteit, stelt journalist Audry Wajwakana vast. Taalachterstand bij kinderen die thuis geen Nederlands spreken, leidt vaak tot lagere schoolprestaties en vergroot de kans op vroegtijdig schoolverlaten. De overheid werkt aan meertalig onderwijs en de officiële erkenning van meerdere talen, maar middelen en politieke wil ontbreken. De uitdaging is om diversiteit te erkennen zonder het Nederlands, de enige officiële taal in Suriname, te verdringen.
In een persoonlijk essay schetst schrijfster Stefanie Parisius-Sewotaroeno hoe ze opgroeide in een geïsoleerd dorp, daar de literatuur ontdekte en nu internationale schrijfambities koestert. De weg die ze aflegde, vormt een metafoor voor de culturele wisselwerking tussen Suriname en Nederland: de wens om haar eigen stem te laten horen en erkenning te vinden buiten de landsgrenzen, en tegelijk verbonden te blijven met haar wortels.
Sinds de onafhankelijkheid zijn veel Surinamers op zoek gegaan naar die erkenning in het buitenland. Destijds vertrok een kwart van de bevolking naar Nederland; vandaag emigreren steeds meer Surinamers naar België. Jade Yorks zocht naar verklaringen in de diaspora. Ondanks culturele verschillen en soms racisme vormen Surinamers in België nieuwe gemeenschappen die de band met het thuisland levendig houden.
Ook in Nederland voelen uitgeweken Surinamers zich verantwoordelijk voor hun geboorteland. Journalist Zoë Deceuninck beschrijft hoe dagelijks veel mensen, geld en goederen de oceaan oversteken om Suriname, dat in een economische crisis zit, te helpen. Die hulp is waardevol, maar kan ook een rem zijn op de zelfredzaamheid. De recente ontdekking van olie voor de kust van Suriname biedt kansen om minder afhankelijk van Nederland te worden.
In vrijwel elk verhaal van ons Suriname-dossier klinkt de roep om het verleden met andere ogen te bekijken
In vrijwel elk Suriname-verhaal klinkt de roep om het verleden met andere ogen te bekijken. Tot nu toe werd de geschiedenis veelal door een witte elite beschreven vanuit een koloniaal perspectief. Door ook bronnen als de orale tradities te ontsluiten en vergeten stemmen op te nemen, ontstaat een rijker en eerlijker beeld van het gedeelde verleden. Misschien groeit zo een relatie tussen Suriname en de Lage Landen die gebouwd is op meer wederzijds begrip en gelijkwaardigheid.
Is dat geen mooie wens om vijftig jaar onafhankelijkheid te vieren?
Welkom op donderdag 18 september in het Bijlmer Parktheater in Amsterdam, waar we dit nummer presenteren met muziek, theater en literatuur. De toegang is gratis.
Het Suriname-dossier is gerealiseerd met steun van het R.O. van Gennepfonds (via het Cultuurfonds), het Matchingfonds Internationale Erfgoedsamenwerking (DutchCulture) en het project Beyond the National Narrative (UK Research and Innovation).
nl
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.