Maurice Gilliams is natuurlijk morsdood. Veel andere winnaars van de Prijs der Nederlandse Letteren zijn dat óók, maar toch minder dan hij. Zijn boeken worden, zeker in Nederland, op middelbare scholen niet of nauwelijks meer gelezen (hooguit door de leraren), ze zijn alleen nog antiquarisch verkrijgbaar, staan in het immense IJ-paleis dat de Openbare Bibliotheek in Amsterdam heet niet eens op de plank (het Verzameld Werk is er op aanvraag in te zien) en in interviews met of essays van andere schrijvers valt zijn naam nauwelijks nog. Toen ik een schrijvende, veel lezende oudere vriend vertelde dat ik bezig was met een stuk over Maurice Gilliams, draaiden zijn ogen zich achter in zijn schedel, op zoek naar dat ene verre laatje waarin nog wat middelbareschoolstampwerk over de auteur was opgeborgen. Nadat het piepend was opengetrokken, merkte hij op dat hij dat Gilliams toch “uh” niet “uh” de “uh” eerste de beste “uh” was. Hij zei dat, maar alleen omdat hij een beleefd mens is, die het wel laat om te zeggen dat iemand niet goed bij zijn hoofd is dat hij zich daar nog mee bezighoudt.

Ik zei dat ik met een stuk over Gilliams bezig was, maar ik was het niet. Hij stond al wel enige tijd onaangeroerd bij me in de kast, en zijn zachte, vriendelijke gezicht (keek hij nou verlegen van me weg?) deed ook al geen buitengewoon appel op me om met lezen aan te vangen. (Ik kan me de eerste confrontatie met de beeltenis van Willem Frederik Hermans, op de achterflap van een cadeau gekregen Onder professoren nog herinneren: hij keek me strak en autoritair aan, waarmee hij leek uit te drukken dat iedere dag dat ik hem nog langer negeerde een dag van domheid was.)

Waarom schreef ik, waarom zou ik schrijven over Gilliams? Die vraag is eenvoudig te beantwoorden: ik kreeg een verzoek van dit tijdschrift.