KULTUUR IS GEEN EILAND. 37,5 jaar Kunstencentrum STUK in Leuven

Op 19 oktober 1977 vond de feestelijke opening plaats van ’t Stuc, een rechthoekig gebouw midden op de campus van Sociale Wetenschappen: “één van die universiteitsblokken waarvan je moeilijk kunt zeggen dat ze getuigen van smaakvolle moderne architektuur”, zo schreef een journalist van het toeristische tijdschrift Brabant enkele jaren later. Hij voegde daar direct aan toe: “Minder kil wordt het wanneer je eenmaal de deur van deze blokkendoos achter je dicht hebt. Want op dat ogenblik sta je in een gezellige kroeg.” Inderdaad omvatte Stuc naast een kleine animatiezaal ook een fijn café waar studenten en proffen hun koffie en pint dronken. Net als de artiesten moesten de bezoekers van de muziekconcerten en de theater- en dansvoorstellingen in de beginjaren niet veel luxe verwachten: “Je vindt er geen komfortabele fauteuils. Wie hier naar een voorstelling komt mag niet morren omdat hij op een harde bank moet zitten. Maar het spektakel is meestal zo boeiend dat je er al vlug een pijnlijk zitvlak bij vergeet. Kroeg en theatertje heten ’t Stuc. Wat staat voor Studentencentrum.”

De journalist had zijn huiswerk goed gedaan. ’t Stuc was inderdaad de snel ingeburgerde roepnaam voor “Studentencentrum”. De ’t verdween al snel in de officiële communicatie van het centrum, maar bleef lang – tot op de dag van vandaag – voortbestaan als (foutieve) schrijfwijze of aanspreekvorm, als relict uit een lang vervlogen tijd. Dat gold ook voor de letter C. Stuc werd in de jaren 1990 eerst STUC, alvorens samen met dansorganisatie Klapstuk in 2001 op te gaan in een nieuwe structuur met een nieuwe naam: STUK. Dat was ook het moment dat Stuc de “blokkendoos” op de campus inruilde voor het huidige gebouw aan de Naamsestraat. De Nederlandse architect Willem Jan Neutelings verbouwde het labyrintische Arenberginstituut, dat voordien universitaire scheikundelaboratoria had gehuisvest, tot een eigentijds kunstencentrum.

In maart 2015 vierde STUK zijn 37,5-jarige bestaan met een boek, een expositie en een memory lane. Het boek STUK, een geschiedenis 1977-2015 is chronologisch van opzet en belicht 37,5 jaar kunstencentrum vanuit verschillende perspectieven (artistiek, organisatorisch, contextueel). De expo vertelt de geschiedenis van STUK op een meer fragmentarische, speelse en anekdotische manier. Boek en expo vullen elkaar aan. In de STUK Expozaal bewegen aan een rails veertig objecten. Ze draaien rond, als de geschiedenis die voorbijtrekt of als een historische performance. Bij elk object (decorstukken, brochures, maquettes, affiches) hoort de bezoeker via de audiogids een herinnering aan of getuigenis van een belangrijk STUK-personage. Zo vertellen onder meer Jan Fabre, Meg Stuart, Guy Cassiers, Willem Jan Neutelings, Chris Dercon en Wim Vandekeybus over hun band met STUK. Het resultaat is een meerstemmig overzicht van de sleutelmomenten uit het STUK-verleden. Want in 37,5 jaar veranderden niet alleen de schrijfwijze en naam van de organisatie, maar ontwikkelde STUK zich van een kleinschalig studenteninitiatief tot een professioneel en gerespecteerd kunstenhuis. Hoe verliep deze transformatie?

"