NLHerbeluister onze gespreksavond over dialecten als vorm van meertaligheid op het Colloquium Neerlandicum
Welke plaats is er voor dialecten in de internationale neerlandistiek? Over deze en andere vragen gingen Truus De Wilde, Steven Delarue, Gunther De Vogelaer en Marie Rickert in gesprek tijdens ons debat over dialecten en meertaligheid, op het Colloquium Neerlandicum in Brussel. De volledige gesprekken kun je hier herbeluisteren.
In Vlaanderen en Nederland is er een hernieuwde belangstelling voor dialecten. In ons recente nummer Jouw dialect leeft (nog even) belichten we die heropleving, en tijdens het 22ste wereldcongres van de neerlandistiek in Brussel bouwden we daarop verder.
“Gastn, goe ipletten nu”. Het is West-Vlaams voor: “Jongens, even goed opletten”. In de ervaring van Steven Delarue (Onderwijscentrum Gent) heeft zo’n streepje dialect in de klas altijd een effect: “Het trekt de aandacht”, zegt hij in het Vlaams-Nederlands cultuurhuis deBuren in Brussel, waar onze gespreksavond doorgaat. “Maar dialecten zijn ook op andere vlakken waardevol. Dat beseffen we te weinig.” Tijdens het eerste gesprek waren Delarue en Truus De Wilde (FU Berlin) het erover eens dat het dialect absoluut een plaats verdient in het onderwijs. De twee experten hebben beiden in de praktijk ondervonden dat dialecten goede hulpmiddelen zijn om de standaardtaal of een vreemde taal te leren.
Ze tonen ook dat de samenleving buiten het klaslokaal méér omvat dan de standaardtaal. “Zelfs in een puur Nederlandstalige context stoot je op variatie”, zegt De Wilde. “Je moet vermijden dat anderstalige leerlingen alleen aangeleerd krijgen wat ‘vrachtwagen’ betekent maar later op de werkvloer of op straat niet weten dat een ‘camion’ hetzelfde is. Taal- en taalverwervingslessen moeten inzetten op de werkelijke wereld.”
Truus De Wilde en Steven Delarue© de lage landen
In het tweede gesprek van de avond wisselen Gunther De Vogelaer (Universität Münster) en Marie Rickert (Radboud Universiteit Nijmegen) ervaringen uit: hoe komt het dat er aan dialecten zoveel stigma’s kleven? En: hoe geraken we daarvan af?
“We plakken allerlei connotaties op regiolecten en dialecten – het Limburgs zien we als gezellig, maar niet per se intelligent, het Saksisch vinden velen erg onsexy. Dat zijn puur sociale constructies en processen. Ze zijn helemaal niet talig ingebed in die dialecten zelf”, zegt Rickert. “West-Vlamingen en Groningers, Antwerpenaars en Amsterdammers: de associaties komen wel overeen, en dat heeft niet te maken met taal, maar met bijvoorbeeld periferie tegenover stad”, bevestigt De Vogelaer.
Gunther De Vogelaer en Marie Rickert© de lage landen
“De standaardtaal is de taal van sociale mobiliteit, het dialect is de taal van het hart”, zegt Rickert. “Dialect maakt onderdeel uit van de identiteit. Als je dat niet erkent, erken je een wezenlijk onderdeel van de spreker niet. Het is jammer te zien dat precies dat gebeurt: één op de vier kinderen die meertalig opgroeit spreekt later alleen nog maar de meerderheidstaal actief.”
“Als jongeren pakweg het Limburgs of het Fries actief beheersen, kan dat voor die streektaal het verschil maken tussen leven en dood. Dat is in Friesland al gebleken uit onderzoeken. En die hebben al geleid tot beleidsinitiatieven om sterker op het Fries in te zetten. Er zijn bijvoorbeeld projecten waarbij peuters worden gestimuleerd om al spelend in een schoolomgeving Fries te spreken. Zulke initiatieven zijn nog pril, maar we ze hebben een grote waarde.”
Singer-songwriter Harold K© de lage landen
Hedendaags troubadour Harold K zong tussendoor nummers in het Zösters (Nederlands-Limburgs dialect). Tom Christiaens, hoofdredacteur van de lage landen, modereerde de gesprekken.
© de lage landen
De gespreksavond werd georganiseerd door de lage landen en IVN, in samenwerking met deBuren.
nl
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.