DE ARCHITECTUURFICTIE VAN FILIP DUJARDIN

Knutselen met gebouwen. Tot er een nieuwe architecturale werkelijkheid ontstaat. Filip Dujardin verkent in zijn foto’s de schemerzone tussen realiteit en fictie. Met vaak licht komische gevolgen.

Waar zouden ze zich toch bevinden, de merkwaardige bouwwerken van Filip Dujardin? Wie heeft ze bedacht en ontworpen? En wat is hun precieze functie? Het zijn vragen die automatisch opdoemen wanneer je voor het eerst zijn foto’s onder ogen krijgt van vreemdsoortige appartementsblokken, verdwaalde desolate villa’s, exorbitante maar nutteloze brugconstructies of woonblokkendozen met een hoek af. Nee, Google Earth zal geen raad brengen en een architectuurcatalogus al evenmin. Dujardin schept verwarring in het brein met zijn ingenieuze staaltjes fotografie en architectuur. Maar wacht even. Wordt de zwaartekracht hier niet nogal spitsvondig getart? Zitten we soms gevangen in een trapsgewijze illusie à la M.C. Escher? Of hebben we hier te maken met locatiekunst à la Jan De Cock?

Spoedig wordt duidelijk dat Dujardin geintjes heeft uitgehaald en Photoshop zijn kunsten mocht botvieren. Het maakt de beelden van Dujardin niet minder intrigerend, omdat ze iets unheimisch en tegelijk droogkomisch behouden. Ze bedrijven de kunst van het onmogelijke. Een ander keer zijn ze weer verrassend concreet, alsof de voormalige Oostblokbouwstijl herleeft, met die grijze, grauwe kolossen, kwansuis neergepoot, zonder een greintje planologie. En wat staat die mysterieuze villa met gesloten luiken daar pardoes in het landschap te doen? Dujardin creëert luchtkastelen die de verbeelding prikkelen, al is er slechts sporadisch een levend wezen te bekennen. Des te spannender wordt het als je weet dat de fotograaf gewoon aan de slag ging met foto’s van ordinaire gebouwen om en nabij Gent. Dujardin stelt er een nieuwe wereld mee samen, amper een paar hectaren van de onze verwijderd, zo lijkt het. Dujardin schept “een ironisch genoegen in de surrealistische nevenschikking”, schrijft Pedro Gadanho van het Museum of Modern Art (MoMa) in New York in het overzichtswerk Fictions (Hannibal / Het Architectuurinstituut, 2014), waarin Dujardins imaginaire bouwsels en hybride scheppingen zijn verzameld, aangevuld met recenter werk. “Zo onthult zijn ‘knutselwerk’ onverwachte inzichten in de hedendaagse bouwcultuur en zijn contexten.”