Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Over wat voorbijgaat en wat blijft
1 Reacties
edito
samenleving

Over wat voorbijgaat en wat blijft

“Alles gaat voorbij, behalve het verleden”, lees je in vier talen bij de ingang van het AfricaMuseum in Tervuren. En als het nu eens zo was dat het verleden moet voorbijgaan, om het heden mogelijk te maken? Natuurlijk moet je er alles aan doen om het verleden te kennen. Maar het mag het heden niet “koloniseren”, schrijft Luc Devoldere in zijn woord vooraf bij de lage landen 3/2020.

In plaats van woedend en gekwetst beelden van hun sokkels te halen, moeten we ze misschien juist laten staan, om ze ooit gelijkmoedig te kunnen passeren. Ooit werden ze opgericht om mensen te eren. Nu zijn ze deel geworden van het meubilair dat de openbare ruimte vorm geeft. Die openbare ruimte laat altijd de deur open voor nevenschikking, aanvullingen, correcties. Richt nu eindelijk dat standbeeld van Lumumba op. En plaats het tegenover dat van Leopold II.

Maar laat het ons echt over het verleden hebben, dat vreemde land waar de mensen de dingen anders doen. Laat het ons in het gezicht kijken, beschrijven, leren kennen. Laat ons moraal buiten de deur houden. Laat ons, zoals Spinoza zei, er zorgvuldig naar streven de daden van mensen niet te bespotten, te betreuren of verachten, maar te begrijpen. Om er dan mee te kunnen leven.

We hebben in België lang niet goed gekeken naar het verleden van de kolonisatie en het kolonialisme. Dat is de laatste jaren veranderd. Reden te meer om dat verleden eindelijk ernstig te nemen.

Laat ons moraal buiten de deur houden

Dat doen we in dit nummer met een blik op twee kloeke studies die men als een ongewild diptiek kan zien: Koloniseren om te beschaven. Het Nederlandstalige Congoproza van 1596 tot 1960 van Luc Renders. En Veroverd, bezet, gekoloniseerd. Congo 1876-1914 van Mathieu Zana Etambala.

In het volgende nummer zullen we aandacht besteden aan Koloniaal Congo. Een geschiedenis in vragen (Polis, 2020), dat huidige wetenschappelijke inzichten en onderzoeksresultaten voor een breed publiek presenteert, en aan het boek van Peter Verlinden, Zwarte trots, witte schaamte? Over kolonialisme en racisme (Sterck & De Vreese, 2020).

Geert Buelens schreef in dit nummer dan weer een interessant stuk over de Vlamingen in de kolonie. Ze waren de ploegbazen en sergeanten – de echte bazen spraken Frans – maar ze incarneerden ook het kolonialisme. Congolezen refereren aan de kolonisatie overigens als “de tijd van de Vlamingen”. En Bert Puype brengt de postkoloniale thema’s in de Belgische kunst in kaart. Hij brengt ons van Broodthaers en Tuymans naar Otobong Nkanga en Sammy Baloji.

U kunt in dit nummer ook een genuanceerd artikel lezen over de gele hesjes en wat we van hen kunnen leren. Dat “eind van de maand, eind van de wereld, één strijd” is, een strijd voor een sociaal én ecologisch veilige omgeving. In de steden en de “provincie”. Dat er een steeds grotere kloof gaapt tussen arm en rijk, en een vooral steeds schevere verhouding tussen inkomsten uit kapitaal en inkomsten uit arbeid. Dat dit nu juist slechte omstandigheden zijn voor een rechtvaardig en doeltreffend klimaatbeleid.

Kijk. Dat zijn de dingen die blijven.

JefVanStaeyen

Dank u, Luc, voor wat u zegt in het begin van uw tekst. Wat u zegt wordt te zelden gedacht. En verkondigd, en vooral gedaan.
Ik kijk al uit naar het nieuwe nummer, met die leidraad, met die ambitie.
Vriendelijke groet,

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.