Innovatie, interactie en straffe verhalen bij heropening van de maquettezaal in Rijsel

Na tien maanden wachten is de maquettezaal in het Palais des Beaux Arts van Rijsel weer toegankelijk voor het grote publiek. 400m² en 12.000kg wacht op u om in z’n herstelde glorie aanschouwd te worden.

Naar aanleiding van de 350ste verjaardag van de Citadel van Rijsel onderging de maquettezaal in het Museum voor Schone Kunsten een complete renovatie: zowel de ruimte als de maquettes zelf werden onder handen genomen. De presentatie is vernieuwd, nieuwe media worden ingeschakeld en de maquettes zelf zijn volledig gerestaureerd. Je kunt zeven Belgische, zes Franse en een Nederlandse stad uit de 17de of 19de eeuw in miniatuur, op een schaal van 1 op 600, bekijken. Elke maquette bestaat uit zeven tot twintig tafels die als een puzzel in elkaar passen. Ze zijn niet enkel zeer uitgebreid maar ook zeer minutieus uitgevoerd: beschouw ze als de voorlopers van de luchtfoto’s die tegenwoordig met drones worden gemaakt. De informatie voor deze maquettes verkregen ze echter niet vanuit de lucht, maar op basis van ultra nauwkeurige grondmetingen die militaire ingenieurs onder het bewind van Lodewijk XIV en Napoleon III uitvoerden. Deze schaalmodellen hadden namelijk vooral een militair doeleinde.

Nieuwe presentatie

In de vernieuwde zaal wordt ingezet op innovatie en interactie. Twee muren met interactieve media onthullen de fabricagegeheimen van deze objecten en hun lot, terwijl er op een derde muur een film wordt geprojecteerd van de bekende Frans-Vlaamse regisseur Bruno Dumont. Die zet het Vlaamse landschap van de maquettes om in bewegend beeld en creëert zo een open venster naar de buitenwereld.

Schaalmodel van Rijsel

Die buitenwereld komt verder naar binnen door in te zoomen op zeventig verschillende historische of hedendaagse bezienswaardigheden waarvan de bezoeker een 3D-voorstelling krijgt. Je kunt via geolokalisatie ook zelf een adres opzoeken in Rijsel, Lomme of Hellemmes. Naast beeld draagt tekst bij tot de hergeboorte van dit deel van het museum. De auteurs Jean-Marc Besse, Patrick Boucheron, Carole Fives en Maylis de Kerangal schreven originele, nooit eerder gepubliceerde bijdrages die geïnspireerd werden door de maquettes.

Strategie

Die schaalmodellen hebben weldegelijk iets te vertellen. Als je de maquette van de stad Oudenaarde bekijkt, merk je bijvoorbeeld op dat er toch wel heel veel water aanwezig geweest moet zijn als je de blauwe kleur voor water aanziet. Het was echter een deel van de strategie van Vauban, die als ingenieur onder Lodewijk XIV verantwoordelijk was voor defensie. Bij Oudenaarde wist hij dat als hij verschillende rivieren liet omleiden, er bepaalde gebieden onder water zouden komen te staan waardoor de vijand daar niet kon komen en zijn plannen dus moest wijzigen. Dat bood Lodewijk XIV een strategisch voordeel. Het zijn dan ook die gebieden die op de maquette blauw ingekleurd werden.

Schaalmodel van Oudenaarde

Ook achter het uitzicht van de maquette van Rijsel schuilt een verhaal. In 1948 reist de toenmalige conservator van het Musée des Plans-Reliefs in Parijs, Gaston Renault, naar Berlijn om Franse schaalmodellen terug te brengen. De staat van de maquettes is echter te erbarmelijk en Renault kan enkel die van Rijsel meenemen. Die is zelf ook ernstig beschadigd: dertig jaar later wordt ze helemaal gerenoveerd, waarbij drieëntwintig belangrijke gebouwen opnieuw vervaardigd worden in een andere materiaal om de volgende etappe in de levensloop van de maquette aan te duiden.

Meer info zie : www.pba-lille.fr