‘Ik ben de verhalen die ik vertel’ – Jeroen Brouwers (1940-2022)

Schrijver, polemist en essayist Jeroen Brouwers is op 11 mei 2022 na een kort ziekbed op 82-jarige leeftijd overleden. Hij laat een omvangrijk, gevarieerd en veelbekroond oeuvre na. ‘De boeken die ik heb geschreven zijn mijn biografie.’

Jeroen Brouwers werd in 1940 geboren in Batavia en bracht zijn kindertijd door in Indië. Na de Japanse invasie belandde hij in het Japanse interneringskamp Tjideng. In 1948 kwam Brouwers naar Nederland, waar hij tot zijn zeventiende in katholieke kostscholen verbleef. Na zijn dienstplicht werkte hij enkele jaren in de journalistiek.

In 1964 debuteerde hij met de verhalenbundel Het mes op de keel. Voor zijn daaropvolgende roman, Joris Ockeloen en het wachten (1967), ontving hij de Vijverbergprijs. Bij het grote publiek wordt hij bekend met Bezonken rood (1981), waarin hij de toestanden in het jappenkamp beschrijft (inmiddels meer dan vijftig drukken). Deze roman vormt het tweede deel van de Indiëtrilogie, met als eerste deel Het verzonkene (1979, Multatuliprijs 1980) en De zondvloed (1988, F. Bordewijk-prijs 1989) als laatste deel.

In 1993 kreeg hij de Constantijn Huygens-prijs. De essaybundel Vlaamse leeuwen (1994) werd bekroond met de Gouden Uil voor non-fictie.

In 2000 verscheen Geheime kamers, waarvoor Brouwers de Multatuliprijs, de AKO Literatuurprijs en de Gouden Uil ontving. In 2007 kwam de roman Datumloze dagen uit. In datzelfde jaar ontving hij de Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre. In 2011 verscheen zijn Bittere bloemen. Aan Het hout (2014), de eerste Nederlandse roman over jeugdmisbruik in de katholieke kerk, werd de ECI Literatuurprijs toegekend.

In 2017 verscheen De laatste deur, een literaire geschiedenis van zelfmoord, in een nieuwe, ingrijpend herziene en geactualiseerde editie (de eerste editie verscheen in 1983).

Zijn laatste boek, Cliënt E. Busken, werd bekroond met de Libris Literatuur Prijs 2021. Binnenkort verschijnt Brouwers’ autobiografische bundel Alles echt gebeurd.

Over zijn oeuvre zei Brouwers:

De boeken die ik heb geschreven zijn mijn biografie: zij zijn de voetstappen die ik nalaat op mijn weg. Al mijn boeken zijn autobiografisch en niettemin alle gelogen – ik schrijf dan ook niet historie, maar literatuur: de mijne. Ik ben de verhalen die ik vertel.