In 2006 verwierf Hind Fraihi internationale bekendheid toen ze in Molenbeek het oprukkende moslimextremisme blootlegde. Fraihi stelt dat er vandaag nog weinig is veranderd en dat de radicale islam aan invloed wint. Veiligheidsdiensten waarschuwen voor ‘een tweede generatie salafistische aanjagers’.

Islamistische getto’s kwamen weer volop in de belangstelling door het boek Les territoires conquis de l’islamisme van de Franse Midden-Oostenexpert Bernard Rougier. Daarin toont hij aan dat in veel van onze migrantenwijken de extreme islamisten meer en meer de dienst uitmaken. Het is wat hij, na vier jaar veldwerk, definieerde als een “islamistisch ecosysteem”. Een amalgaam van moskeeën, sportclubs, winkels en andere organisaties die op het eerste gezicht allemaal op een onschuldige manier gemeenschapsversterkend werken. Maar onder de oppervlakte schuilt er een fundamentalistisch discours dat de gelovigen weg wil houden van alles wat neigt naar de westerse samenleving. Het doel is een parallelle shariastaat met een leidraad van intolerante, sterk antiwesterse en zelfs gewelddadige retoriek en lectuur.

Dat is ook de bevinding van de AIVD, de Nederlandse inlichtingendienst. Zij waarschuwen voor de groeiende invloed van “een tweede generatie salafistische aanjagers” die op lange termijn “een serieuze bedreiging” vormt voor de Nederlandse rechtsstaat. Een van de grootste problemen is dat deze fundamentalistisch-islamitische stroming streeft naar een “parallelle samenleving” waarin de Nederlandse wetgeving niet geldt. Een shariawereld met andere woorden. Gefinancierd met buitenlands geld, voor het merendeel afkomstig van Saoedi-Arabië en de Emiraten, met het oog op de inplanting van de enggeestigste vorm van islam in Europa.

Geleidelijk aan groeit de groepsdruk om zich te schikken naar de strikte regels

De eerste doelwitten? Niet de ongelovigen, maar de eigen Oumma. Moslims die het wat minder nauw nemen met wat haram en halal is. Gewapend met de tien “nietigverklaringen” van Mohammed ben Abdelwahhab, de grondlegger van het wahabisme, zetten ze druk op medegelovigen om te kiezen voor het “juiste pad”. Dat begint heel onschuldig met “adviezen” als “Zuster, jouw hoofddoek toont nog te veel van jouw haar” of “Broeder, misschien kan je beter geen alcohol verkopen in je nachtwinkel”. Maar geleidelijk aan groeit hun invloed en dus ook de groepsdruk om zich toch maar te schikken naar de strikte regels.

Dat is ook de bevinding van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. Tijdens zijn verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie die onderzoek doet naar beïnvloeding van moskeeën en andere islamitische organisaties door onvrije landen gaf vicevoorzitter Saïd Bouharrou aan dat een kleine groep jonge, strikt orthodoxe moslims de andere gelovigen onder druk zet. “Er wordt tegen hen gezegd ‘je bent geen goede moslim’. Mensen die niet willen meedoen met de strenge leer worden beschuldigd van het zaaien van verdeeldheid in de moslimgemeenschap”, zei hij daarover.

En dan hebben we het nog niet over “Jihad Capital” Molenbeek gehad, volgens Bernard Rougier “het meest ontwikkelde model van een islamistisch ecosysteem”. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds ik er in 2005 undercover ging achter de gesloten deuren van de radicale islam.

Veelal linkse politici gooien het nog altijd op akkoordjes met salafisten en wahabieten en knijpen in ruil voor stemmen een oogje dicht voor wat er allemaal gebeurt in de achterkamertjes van schimmige moskeeën. Zelfs de AIVD vergiste zich aanvankelijk in de salafisten, die ze zagen als een potentiële bondgenoot tegen het islamistisch geïnspireerde terrorisme. “Wij dachten dat die groep een buffer zou kunnen zijn ten opzichte van de gewelddadige jihad. In de praktijk werd die bufferfunctie niet door de gemeenschap vervuld. We hebben gezien dat men in die gemeenschap minder afstand is gaan nemen van het gewelddadig jihadisme”, aldus Dick Schoof, directeur van de geheime dienst.

Twee voorbeelden van een relatie die steunt op een wederzijds gebrek aan kennis van elkaar. Of de weigering elkaar te leren kennen.

Waarom we elkaar niet kennen, wordt kernachtig samengevat in de film Gladiator (2000) van Ridley Scott. De Romeinse generaal Maximus moedigt zijn troepen vlak voor een belangrijke slag tegen de Germanen aan met peptalk die eindigt met de magistrale woorden: “Brothers, what we do in life, echoes in eternity.” Een pakkende slagzin die sindsdien zijn weg heeft gevonden naar tal van wallpapers, T-shirts en koffiemokken.

Een werk van Banksy in New York

Wie er dieper over nadenkt, ziet meteen waar de fundamentele scheidingslijn ligt tussen onze westerse samenleving en de salafistische kijk op de wereld en het bestaan. De uitspraak, die overigens een lichte aanpassing is van wat keizer Marcus Aurelius heeft neergeschreven in zijn filosofisch dagboek Overpeinzingen, sluit wonderwel aan bij hoe westerlingen vandaag in het leven staan. God is doodverklaard, dan wel ingekapseld in folklore en volksdevotie. In ieder geval is het een onmachtige sprookjesfiguur. Je krijgt maar één leven en wat je ermee doet is in de eerste plaats jouw keuze. God zijn we zelf geworden. Het enige wat er na jouw dood overblijft, op eventueel kinderen en wat bezittingen na, is jouw reputatie. Die blijft aan jouw naam verbonden tot in de eeuwigheid en bepaalt hoe komende generaties jou zullen zien.

Deze zienswijze sluit naadloos aan bij de manie van hedendaagse politici en opiniemakers om ook “een krasje te maken op het oppervlak van de geschiedenis”.

Voorprogramma van het hiernamaals

Er is ook een andere lezing van deze uitspraak mogelijk, eentje waarbij eternity niet staat voor “eeuwigheid” maar voor “hiernamaals”. De visie waarin God allesbehalve dood of gekooid is, maar nog steeds het opperwezen dat over elk leven wikt en beschikt. Het leven is daarbij niet zozeer jouw eigendom maar een gift. Of eerder een lening van een schuldeiser die na verloop van tijd komt controleren of zijn investering wel rendeert. Wat een mens doet in dit leven dient ook niet ter meerdere eer en glorie van zichzelf, maar om zijn/haar “hemel te verdienen”. Onze acties, fouten, nalatigheden, goede daden en gunsten bepalen welke plek we zullen krijgen in het hiernamaals. In de hemel, of de hel.

Deze tweespalt maakt een wederzijds begrip schier onmogelijk. Westerlingen leven over het algemeen alsof we de hoofdrol spelen in een film gebaseerd op ons eigenste bestaan. En na de aftiteling valt de duisternis in. Salafisten zien het bestaan op aarde louter als het voorprogramma van het eeuwige leven. Het nieuwe leven is te vinden in de dood. Dat verklaart ook waarom men in het Westen zo huiverachtig reageert op een op zich zeldzaam maar uitzonderlijk goed gedocumenteerd fenomeen: de zelfmoordaanslag vanuit religieuze motieven. Een kleine minderheid die ver genoeg is geradicaliseerd, offert met veel plezier zijn of haar leven op in ruil voor een toegangsticket voor het Paradijs. Daarbij ontnemen ze ons het kostbaarste wat we bezitten: ons leven.

Sommige mensen zijn niet te integreren omdat ze te ver zijn weggezonken in een verknipte interpretatie van de islam

Het is die overtuiging van Allah boven de wet die afstraalt van een man als Suhayb Salam, de omstreden imam van de Al-Fitra moskee in Utrecht, een instelling die onder haar leden heel wat (ex-)Syriëstrijders telt. “Wij moslims bepalen mee de normen en waarden. Of het u bevalt of niet”, gooide hij de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer voor de voeten. In zijn geval betekent dat een wereld van islamitische huwelijken zonder wettelijke basis om polygamie te faciliteren, waar kinderen al op zeer jonge leeftijd “leren” dat ongelovigen slecht en onrein zijn en waar de steniging een gepaste straf is voor homoseksuelen. Waar begrippen als vrijheid, gelijkheid en rechten helemaal niet meer bestaan. Zeker niet voor vrouwen.

Uiteraard is het geenszins een verplichting om alle westerse waarden te omarmen. Noch is het verboden om volledig terug te plooien in een strikte interpretatie van een eeuwenoude religie. Dat onderkennen omvat ook de aanvaarding dat sommige mensen niet te integreren zijn. Zij zijn te ver weggezonken in hun afwijzing die voortspruit uit een verknipte vorm van islam. Hun eigen leven staat alleen nog maar in het teken van opoffering.

De doodscultus als leidmotief is een individuele keuze die stopt wanneer haat wordt gepropageerd, afvalligen worden bedreigd en minder strikte gelovigen onder zware druk worden gezet. Wanneer onverdraagzaamheid misbruik maakt van het wettelijke kader om het leven van anderen grondig in te perken. Met zulke figuren is onderhandelen niet meer mogelijk. Laat staan ‘Kumbaya’ zingen.