kunst

De Brakke Grond trapt het nieuwe seizoen in gang met Palestijns-Belgische dans en een eetbare installatie

Het eerste programma van het Vlaamse cultuurhuis in Amsterdam onder de vleugels van directeur Eva Vereecke legt accenten op ouderschap en zorg, vormvernieuwing en andere perspectieven. De Palestijns-Belgische openingsvoorstelling Badke (remix) is meteen een statement, zeggen programmatoren Lisa Wiegel en Robin Laurens. ‘Ze helpt het slachtoffernarratief te overstijgen.’

Dat de Brakke Grond van veel markten thuis is, is een understatement. Niet alleen is het Vlaamse cultuurhuis in Amsterdam al 44 jaar lang een vrijhaven voor in Vlaanderen gevestigde makers in het hartje van de Nederlandse hoofdstad, al even lang toont het een ambitieuze veelheid aan disciplines, waaronder muziek, beeldende kunsten en podiumkunsten. Die brede waaier vertaalt zich naar een uitgebreide eigen programmering en de samenwerkingen die het huis aangaat met partners, zoals het Amsterdam Dance Event (ADE) en het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA). En dan zijn er nog de festivals die de Brakke Grond zelf organiseert, zoals het theatertekstfestival Shakespeare is Dead en het kunstenfestival Beyond the Black Box.

Het is dus naar goede gewoonte dat het nieuwe seizoen – het eerste dat vorm heeft gekregen onder de leiding van nieuwe directeur Eva Vereecke – even divers als volgepakt oogt. De activiteiten beginnen op 19 september, met de openingsavond ‘Banket’, die een smakelijke voorproef biedt op de komende maanden.

Palestijns-Belgische levenslust

Het programma voor ‘Banket’ is best eclectisch: kunstenaar en choreograaf Nikima Jagudajev, die momenteel een residentie heeft bij de Brakke Grond, en de Brusselse artiest M I M I openen de avond met een open studio en een geluidsceremonie, en het Amsterdamse culinaire collectief Maison Dante zet een eetbare installatie op.

De blikvanger van de avond is Badke(remix), een dansvoorstelling van de Gentse maakplek laGeste en de Palestijnse dansgroep Stereo48. In Badke(remix) – een herwerking van het door Koen Augustijnen, Rosalba Torres Guerrero en Hildegard De Vuyst bedachte Badke – brengen tien dansers een indrukwekkend spektakel dat de traditionele Palestijnse trouwdans dabke vermengt met een veelheid aan andere stijlen en kunsten zoals moderne dans, hiphop, Braziliaanse capoeira en acrobatiek.

Het seizoen aftrappen met het Belgisch-Palestijnse Badke(remix) was volgens artistiek leider Lisa Wiegel een heldere keuze: “Badke(remix) is een urgente voorstelling. Door ons reguliere programma ermee te openen, zeggen we waar we als huis voor staan.” Volgens Wiegel toont de voorstelling een belangrijke evolutie in hoe we kijken naar auteurschap en positionaliteit – de productie ligt niet langer in handen van Europese, maar van de Palestijnse makers Amir Sabra en Ata Khatab. Ze vormt ook een tegenwicht tegen het gevoel van machteloosheid dat getuige zijn van een genocide teweegbrengt, aldus Wiegel. Badke(remix) stelt levenslust onverbloemd centraal. Of, zoals artistiek medewerker podiumkunsten Robin Laurens het verwoordt: “Er zit ongelooflijk veel veerkracht en energie in de voorstelling, en die helpt het belettende slachtoffernarratief te overstijgen.”

Ouderschap en zorg

In het nieuwe seizoen bouwt de Brakke Grond zijn artistieke programma op rond drie pilaren die de waarden en interesses van het huis op scherp zetten. Projecten met het label ‘Blik op nu’ reiken een vernieuwend en vaak kritisch perspectief op de wereld aan, terwijl projecten die interdisciplinariteit in de verf zetten verzameld worden onder de titel ‘Met een hoek af’. Onder de noemer ‘In focus’ worden ten slotte presentaties gebundeld die in dialoog gaan met een bepaald thema dat het huis voor een onbepaalde periode onder de loep zal nemen. Dit jaar is dat Future Families, ofwel de toekomst van ouderschap, zorg en kinship.

Die labels zijn niet bedoeld om het programma in te perken – een project dat onder ‘In focus’ staat, kan net zo goed bij een andere categorie horen – maar om de verbanden doorheen de gehele programmatie en zijn verschillende facetten te verduidelijken. “We nemen ons nooit voor om bepaalde thema’s te programmeren,” legt Wiegel uit, “maar we merken toch enkele rode draden op die het programma verbinden. Door die expliciet te maken, willen we het publiek helpen met navigeren.”

Naast deze disciplinebrede hoofdlijnen worden in het nieuwe Brakke Grond-magazine, dat tijdens de ‘Banket’-avond wordt voorgesteld, een drietal bijkomende bundelingen naar voren geschoven voor de podiumkunsten. Hoewel Badke(remix) na ‘Banket’ niet terugkeert naar de Brakke Grond, toont de voorstelling al wel aan dat het huis doorheen het seizoen zal focussen op vernieuwende, hedendaagse choreografen. Naast dansvoorstellingen worden ook stukken waarbij livemuziek een onontbeerlijke rol speelt in de verf gezet, en er wordt extra aandacht geschonken aan nieuwe theaterteksten – een interesse die de Brakke Grond koppelt aan zijn tweejaarlijkse festival Shakespeare is Dead.

Los van labels en hoofdlijnen wordt overlap tussen disciplines door het huis sterk aangemoedigd, stelt Laurens. Als voorbeeld neemt ze concert/monoloog My Body as a Commodity van actrice en theatermaker Anne-Laure Vandeputte, dat komend voorjaar in het cultuurhuis te zien zal zijn. “In My Body as a Commodity is muziek niet alleen onderbouwing voor het narratief”, zegt Laurens. “De soundtrack, die Andrew Van Ostade live op het podium brengt, is een onlosmakelijk deel van het verhaal.”

Disciplines die samensmelten en in elkaar grijpen zie je ook in toneelstukken als shoe/farm van het Vlaams-Nederlandse performancecollectief Buren en in de nieuwe creatie van Femke Gyselinck met haar broer Lander. “Buren is een goed voorbeeld van een collectief dat zijn praktijk stoelt op interdisciplinair werken”, legt Wiegel uit. “Aan hun zorgvuldige decors, kostuums en scenografie kun je de invloed van hun achtergrond in de beeldende kunsten aflezen.” En de Gyselincks brengen door interdisciplinair samen te werken een zekere speelsheid in hun werk. “Femke is opgeleid als danser, terwijl Lander drummer is”, vertelt Wiegel. “In 2018 brachten de twee al het stuk Flamer, waarin ze van stiel wisselden. In hun aankomende productie nemen ze elk hun eigen rollen aan, maar delen ze het podium met zeven dansers en vier muzikanten.”

Grond om op te bouwen

Wat opvalt aan het programma 2025-2026 is hoeveel bekende gezichten terugkeren naar het cultuurhuis. Een groot deel van de makers verbond zich eerder al aan de Brakke Grond, via een residentie, een festival of preview van hun werk. “Deel van onze missie als Vlaams cultuurhuis is een draagvlak in Nederland creëren, waar Vlaamse makers niet kunnen rekenen op naamsbekendheid of hun gebruikelijke achterban”, legt Laurens uit. “Daarom is het belangrijk dat we echt een commitment aangaan met de makers met wie we samenwerken. We zetten in op langdurige trajecten die ontwikkeling mogelijk maken.”

Die nadruk op blijvende samenwerkingen zie je in de opgevoerde stukken – in april presenteert de Brakke Grond bijvoorbeeld Lieselot Siddiki’s voorstelling The Truthful, nadat een vooronderzoek daarvan op het Brainwash Festival te zien was – maar ook in de samenwerkingen die de Brakke Grond aangaat met partners als Vi.be (het Vlaams steunpunt voor artiesten en de muzieksector), het IDFA en Mu.ZEE in Oostende. “Doordat je jaren in de samenwerking investeert, kunnen we die ook echt uitdiepen en beginnen we elkaar steeds meer echt inhoudelijk te vinden”, vult Wiegel aan. “We hebben niet alle expertise in huis en vinden dat ook prima: we leren van elke samenwerking enorm veel bij en kunnen onszelf op die manier als huis enkel verrijken.”

Het nieuwe seizoen getuigt van een open houding met kunstenaars, disciplines en werkwijzes die het bekende uitdagen en het nieuwe uitnodigen. Geen etalage, maar een vertrekpunt – voor wie wil kijken, luisteren en blijven leren. Dit cultuurhuis positioneert zich niet aan het eindpunt van een artistiek traject, maar biedt veeleer een grond om op te bouwen.

Info en tickets voor ‘Banket’ en andere voorstellingen vind je op de website van de Brakke Grond.

• de Brakke Grond