Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Reeks

Postkoloniaal België en Nederland

Hoe gaan België en Nederland om met hun koloniale verleden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika? In deze reeks vind je stukken over Congo, Indonesië, Suriname. Over hoe het daar vroeger was, wat er nu gebeurt en hoe het verleden doorwerkt in het heden.

2 Gevangen Congolezen c Alice Harris Anti Slavery Museum Liverpool
Voor abonnees
geschiedenis Mathieu Zana Etambala
14 min leestijd

Zo schreven wij over Congo

Is de Congoroman ‘dat onbenullige genre’ vol ‘avonturen van paters, jagers en ambtenaren’? Het is veel meer dan dat, zo beseft de lezer van Koloniseren om te beschaven.

Makser
Voor abonnees
geschiedenis Kiza Magendane
13 min leestijd

Het compromismuseum

Zijn de renovatie en dekolonisatie van het AfricaMuseum gelukt? Kiza Magendane bezocht Tervuren met gemengde gevoelens.

Ce-magnifique-gateau
Voor abonnees
kunst Karin Wolfs
6 min leestijd

In het spoor van de koekoek

‘Ce magnifique gâteau!’ is een stopmotionfilm over het koloniale verleden van België, gemaakt door Emma De Swaef en Marc James Roels.

Roland-Gunst
Voor abonnees
6 min leestijd

Een zwarte leeuw van Vlaanderen

Roland Gunst – half Vlaams, half Congolees – verwerkt zijn zoektocht naar een eigen identiteit in verschillende vormen: installaties, performances, film- en videowerk.

Voor abonnees
geschiedenis
0 min leestijd

De witte handschoenen van Orhan Pamuk. Een bezoek aan het Afrikamuseum met de Nobelprijswinnaar

Spullen in een museum spreken met elkaar, schreef de Turkse Nobelprijswinnaar Literatuur Orhan Pamuk. Collega-schrijver Koen Peeters mocht Pamuk ooit begeleiden tijdens een bezoek aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Peeters keek toen naar een man die naar een museum keek: met gulzige, literaire ogen zocht Pamuk naar de liefde, de kleine angsten, de treurigheid in al die uitgestalde voorwerpen.

Multatuli04-1980x
Voor abonnees
literatuur
0 min leestijd

Dierbare Douwes Dekker

“Ben ik schuldig aan het kolonialisme van mijn voorvaderen?”, vraagt de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck zich af in zijn brief in de reeks Beste Multatuli,.... “Ik probeer het krampachtig; het lukt me niet.”

Voor abonnees

Vergeten geschiedenissen uit het Nederlands koloniaal verleden

Bespreking van drie publicaties over de Nederlandse betrokkenheid bij de slavernij en de slavenhandel. P.C. Emmer, \De Nederlandse slavenhandel 1500-1850\" (De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen, 2000) K. Ratelband, \"Nederlanders iun West-Afrika 1600-1650. Angola, Kongo en Sao Tome\", bezorgd door René Baesjou (De Walburg Pers, Zutphen, 2000.) H. van der Zee, \"'s Heeren slaaf. Het dramatische leven van Jacobus Capitein\" (Balans, Amsterdam, 2000)."

Jan toorop oost en west
Voor abonnees
literatuur

Tegen het vergeten. De Indische Letteren in de eenentwintigste eeuw

Welke rol spelen de Indische Letteren, in de ruimste zin van het woord, anno nu, een mensenleven na het einde van het koloniale tijdperk, in een Nederland dat bijna onherkenbaar is veranderd? Sinds de Max Havelaar behoren de Indische Letteren tot het beste wat Nederland op literair gebied te bieden heeft, en dat is niet veranderd. Nog altijd spelen ze koloniale mythen en werkelijkheden kritisch tegen elkaar uit, en vinden ze woorden voor pijnlijke, halfvergeten zaken.

Voor abonnees
literatuur

“De hoop maakte my hier en daar welsprekend”

Inleiding tot “Beste Multatuli,…”, een extra katern in Ons Erfdeel met brieven aan de auteur van Max Havelaar. Deze teksten werden geschreven naar aanleiding van de gelijknamige lezingenreeks die het Vlaams-Nederlands Huis deBuren organiseerde in het Multatuli-jaar 2010. Schrijvers namen de pen op en vroegen de meester van het brievengenre om advies over interculturaliteit en (post-)kolonialiteit. Ons Erfdeel publiceert deze brieven in samenwerking met deBuren.

Voor abonnees
kunst

Expo 58 als oerknal van de Nederlandse rock-’n-roll. Een verhaal over The Tielman Brothers, brand en postkoloniaal ongemak

In de nacht van 26 op 27 augustus 1958 ging in het Attractiepark van de Expo in Brussel het grotendeels uit bamboe opgetrokken Hawaiian Village in vlammen op. Hoe merkwaardig het ook klinkt: die gebeurtenis markeert voor pophistorici en -journalisten in Nederland de doorbraak van rock-’n-roll van eigen bodem. Het vorig jaar verschenen boek Helden van toen: The Tielman Brothers en de Nederlandse rock-’n-roll 1957-1967 werpt meer licht op de manier waarop die band na de brand uit de as herrees, en voegt relevante details toe aan het verhaal over de impact op de Nederlandse popgeschiedenis. Zestig jaar na datum kunnen we de balans opmaken van de oerknal van Expo 58.

Voor abonnees

Nederland en de slavernij

Bespreking van deze interessante en veelzijdige essaybundel die verscheen bij de 135e verjaardag van de afschaffing van de slavernij. Gert Oostindië (red.), \Het verleden onder ogen. Herdenking van de slavernij\" (Uitgeverij Arena/Prins Claus Fonds, den Haag, 1999, 223 p.)"

Voor abonnees
literatuur

Beste Multatuli,…

Brief aan Multatuli door zijn biograaf Dik van der Meulen. Hij schrijft: “Wie lezen kan, weet dat het boek, honderdvijftig jaar na verschijnen, van toepassing is op Indonesië – maar allerminst op dat land alleen.”

Teunis van den Bout
Voor abonnees
literatuur
1 min leestijd

Spoorzoeken naar kolonialisme

Judith van der Wel trok naar Indonesië om de sporen van haar voorouders te zoeken. “Tijdens mijn reis zal ik een ambivalent gevoel bij de Nederlandse erfenis in Indonesië blijven houden.”

Voor abonnees

Congo vergeten en herinnerd. Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika van Tervuren en het geheugen van Congo

Tot en met 9 oktober 2005 loopt in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika van Tervuren de tentoonstelling Het geheugen van Congo. Maarten Couttenier gaat in dit artikel in op verschillende thema's die op de tentoonstelling aan bod komen: geweld en economie onder Leopold II, de representatie van Congo en de studie van Congo in België. Hij heeft ook aandacht voor de plaats die deze tentoonstelling inneemt in de geschiedenis van het museum.

Voor abonnees

De demonen van het verleden. Het werk van Hugo Pos

Toen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ook Indonesië en Nieuw-Guinea bevrijd werden, was er daar volgens ooggetuigen maar weinig vreugde te bekennen. ‘Je kunt het niet vergelijken met de Europese bevrijding, waar de Amerikanen, Engelsen en Canadezen als makkers en bevrijders werden binnengehaald. In Tarakan keek de bevolking naar ons, maar ze stak de vlag niet uit en ze juichte niet, geen sprake van. Later waren we jaloers, toen we hoorden hoe het in Europa toegegaan was,' oordeelt de Surinaamse auteur Hugo Pos achteraf. Wat voor Europa terugkeer naar de democratie betekende, was voor de Indonesische bevolking immers slechts vervanging van machthebber. De nationalisten verklaarden zich onafhankelijk. Op dat keerpunt in Nederlands koloniale geschiedenis was Hugo Pos in Indonesië om er de mogelijke collaboratie van de inwoners met de Japanners te berechten. Hij kwam daarbij moreel in een steeds moeilijker parket terecht en ‘ruilde de zekerheden van het negentiende-eeuwse kolonialisme in voor de onzekere vragen van de twintigste eeuw', constateerde Jos de Roo in het nawoord op zijn radio-interviews met Hugo Pos die hij bewerkte in Oost en West en Nederland, waaruit het bovenstaande geciteerd is.

Hugo Pos (ºParamaribo 1913) heeft een werkzaam en avontuurlijk leven geleid en is ook nu hij een hoge leeftijd bereikt heeft nog steeds actief op literair-cultureel gebied. Hij groeit op in een joods milieu te Paramaribo, in een familie die al vanaf de eerste helft van de vorige eeuw in de kolonie Suriname woont.

Voor abonnees

Minderhedenbeleid in Nederland

Nederland herbergt ruim 600.000 vreemdelingen. Een deel van hen wordt als vreemdeling ervaren: woonwagenbewoners, Molukkers, Surinamers, Antillianen, buitenlandse werknemers en vluchtelingen. Het Nederlands beleid t.a.v. deze groepen wordt vastgelegd in de Minderhedennota. Het minderhedenbeleid gaat uit van de opvatting dat leden van minderheidsgroepen in Nederland kunnen blijven en dat zij niet gemotiveerd worden om naar hun land terug te keren. Ondertussen blijken er in de maatschappij duidelijk discriminerende tendensen te bestaan, waardoor dit beleid moeilijk te realiseren valt.

Voor abonnees
literatuur

Zeer geachte heer Douwes Dekker

In haar brief in de reeks \Beste Multatuli,...\" schrijft Ellen Ombre over Suriname, haar geboorteland. “Het is niet vrolijk wat ik te vertellen, maar een poging de stand van zaken te beschrijven.” "

Voor abonnees

Nederlandse koloniale politiek

Bespreking van de bundel \Koloniale taalpolitiek in Oost en West. Nederlands-Indië, Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba\" (Amsterdam University Press, Amsterdam, 1997, 304 p.) waarin elf artikelen opgenomen zijn over de door Nederland gevoerde koloniale taalpolitiek in de Oost-Indische bezittingen, maar ook in Suriname en het Caraïbisch gebied. De bundel staat onder de redactie van Kees Groeneboer."

Voor abonnees
samenleving

Suriname op een tweesprong. Drie boeken over “Switi Sranan”

Recensie van: JOHN LEERDAM EN NORALY BEYER (RED.), Suriname en ik. Persoonlijke verhalen van bekende Surinamers over hun vaderland, Meulenhoff, Amsterdam, 2010, 288 p.; MICHIEL VAN KEMPEN (RED.), Voor mij ben je hier. Verhalen van de jongste generatie Surinaamse schrijvers, Meulenhoff, Amsterdam, 2010, 254 p.; KO VAN GEEMERT, Paramaribo brasa! (Het Oog in 't Zeil Stedenreeks 16), Bas Lubberhuizen, Amsterdam, 2010, 228 p.

Roemer Trilogie Neem mij terug Suriname
Voor abonnees

Het schuldige Suriname van Astrid Roemer

Naar aanleiding van de voltooiing van haar romantrilogie, bespreekt Den Boef het werk van Roemer. Deze Surinaamse auteur beschrijft een caleidoscoop van gevoelens, dromen en symbolen, van fantasieën en herinneringen. Haar werk kan dan ook vergeleken worden met dat van auteurs als S. Rushdie.

Suriname
Voor abonnees
samenleving
1 min leestijd

Naar een inclusieve Surinaamse samenleving

In Suriname circuleren twee concurrerende verhalen over de onafhankelijkheid. Beide zijn gedateerd: er is ruimte voor een nieuw verhaal.

Voor abonnees

Het vergeten koloniale verleden

In 1985 verschenen twee boeken over de beginperiode van het Belgisch kolonialisme, gericht op het grote publiek. Beide auteurs hadden duidelijk de intentie om een beeld te geven van de onmenselijkheid van die eerste fase, maar dit ging wel ten koste van het wetenschappelijk serieux. Daniël Vangroenweghe, \Rood Rubber. Leopold II en zijn Kongo\", Elsevier, Brussel-Amsterdam, 1985. A.M. Delathuy, \"E.D. Morel tegen Leopold II en zijn Kongostaat\", EPO, Antwerpen, 1985."

Voor abonnees

Spektakel van Hugo Claus

\Het leven en de werken van Leopold II\", door de Nederlandse Comedie. Regie: Hugo Claus."

Voor abonnees

De parels en de kroon

Recensie van: Gert Oostindie, De parels en de kroon. Het koningshuis en de koloniën, De Bezige Bij, Amsterdam, 2006, 192 p.

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.