Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Publicaties

Context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland

Artikel

Plaats van geluk: Parijs

In dit artikel blikt Ger Groot terug op zijn tijd als student in Parijs. Dat was in 1979 en 1980, de “jaren van het grote uitsterven”. Roland Barthes, Nicolas Poulantzas en Jean-Paul Sartre werden ten grave gedragen en Louis Althusser vermo...

Artikel

Wat belangrijk is, komt niet van ons

Wie aan het einde van de jaren negentig pleit voor een minder grote nadruk op technische en natuurwetenschappelijke vakken in het onderwijs mag rekenen op gefronste wenkbrauwen. Dat wetenschap een integraal onderdeel is van onze culturele...

Artikel

Modern ongemak

Bespreking van twee artikelenbundels die handelen over hetzelfde thema: het onbehagen van een hoogst welvarende maatschappij die dreigt haar samenhang te verliezen, omdat zij in zichzelf geen gemeenschappelijke waarden en geen overkoepelend...

Artikel

Samuel IJsseling: verdediger van de retoriek

Bijdrage n.a.v. van het afscheid van Samuel IJsseling als hoogleraar Hedendaagse Wijsbegeerte aan de K.U.Leuven. Deze Nederlander speelde een belangrijke rol in het filosofische leven van Nederland en Vlaanderen. E. Bems, P. Moyaert en P. v...

Artikel

Iets over de Nederlandse cartografie

Over het aandeel van Gerard Mercator, Judocus Hondius, Abraham Ortelius, Gerard de Jode, Christiaan Sgrooten, Michiel Coignet, Cornelis Anthonisz., Joan Blaeu en Nicolas Sanson in de ontwikkeling van de 16de-eeuws cartografie.

Artikel

De Vlaams-Nederlandse treinen botsen op hun grenzen

Vroeger kon je via verschillende spoorverbindingen de Vlaams-Nederlandse grens oversteken, nu raak je alleen nog vanuit Antwerpen in Nederland. Voorlopig komt er weinig van de politieke beloftes oude verbindingen nieuw leven in te blazen en...

Artikel

De Franse gedeporteerden van Dora krijgen een gezicht

Vijfenzeventig jaar na de bevrijding van de concentratiekampen wordt een grootscheeps onderzoek afgerond. Historici onderzochten de lotgevallen van 9.000 Franse gedeporteerden die in het kamp Mittelbau-Dora verbleven.

Artikel

Opsmuk-poëzie

Dewulf bespreekt 'De ziekte van jij', een dichtbundel van Joost Zwagerman, het meest opvallende en getalenteerde lid van de Nederlandse dichtersgroep De Maximalen.

Artikel

Een passend eerbetoon aan een groot schrijverschap

De uitgave van dit Verzameld werk is een eerbetoon aan het grootschrijverschap van Gerard Reve. Hij is van meet af aan een meesterlijk stylist geweest, die niet in staat leek slecht te schrijven. Gerard Reve, \Verzameld werk\", deel 1 (Uitg...

Artikel

Virtuoze kunstmatigheid

De auteur uit het vermoeden dat het \vertoon van dichterschap\" waarvan hij de dichteres beschuldigt, voortkomt uit onzekerheid en gevoelens van miskenning. De beste verzen in De Watertuin zijn die waarin Maria de Groot haar gereedschapstas...

Artikel

Altijd maar weer liedjes van Maarten

Maarten van Roozendaal overleed in juli 2013 op 51-jarige leeftijd, na een intens leven vol muziek. Zijn invloed blijft breed voelbaar.

Artikel

Alsof je leven ervan afhangt. Zanger-dirigent René Jacobs

Overzicht van de loopbaan van de Vlaamse zanger-dirigent René Jacobs aan de hand van enkele sleutelervaringen. Jacobs, die groot werd in de authentieke muziekscene, geldt volgens de auteur in meerdere opzichten als een atypische klassieke m...

Artikel

Gust. De Smet

Met zijn werk over kunstschilder Gust. De Smet heeft Piet Boyens met een groot wetenschappelijk inzicht en een zeldzaam perfectionisme het definitieve werk over De Smet gerealiseerd. Piet Boyens, \Gust. De Smet - Kroniek en kunsthistorische...

Artikel

Literatuur als levenselixer. Het proza van Helga Ruebsamen.

Presentatie van het werk van Helga Ruebsamen die pas na dertig jaar een groot lezerspubliek bereikt met de roman \Het lied en de waarheid\". Haar hele werk, van haar eerste verhalen tot aan haar laatste roman komt voort uit de rebellie tege...

Artikel

Het Nederlandse omroepbestel: een poging tot cultuurpolitiek

De huidige problemen rond een eventuele reorganisatie van het Nederlandse omroepbestel zijn voor een belangrijk deel terug te brengen tot een politieke discussie. De auteur pleit voor een zo groot mogelijke vrije keuzemogelijkheid voor de b...

Artikel

De kwade faam van hendrik Conscience

De roem van de schrijver Hendrik Conscience is onmiskenbaar groot, maar zeker niet onverdeeld gunstig. In deze bijdrage wordt de evolutie van zijn reputatie geschetst. De auteur komt tot de opvallende conclusie dat vooral zijn verdedigers h...

Artikel

De vader, de zoon, en de arm van Jezus

“De arm van Jezus” van André van der Hout was de enige Nederlandstalige film die mocht meedingen naar een Tiger Award op het Internationaal Film Festival Rotterdam 2003. Bart van der Straeten is gecharmeerd van het dromerige, soms stuntelig...

Artikel

Dichters die nog maar namen lijken. Henriette Roland Holst

Henriette Roland Holst werd ooit beschouwd als de grootste Nederlandse dichteres na Hadewijch en een van de vier belangrijkste dichters van Negentig, naast Boutens, Van de Woestijne en Leopold. Nu is haar naam haast volledig vergeten. Sötem...

Artikel

Het Paleis voor Schone Kunsten in Rijsel gerenoveerd

De HST-verbinding en de aansluiting met de Chunnel, de bouw van Euralille en het congrescentrum Lille-Grand-Palais moeten van Rijsel een echte Europese metropool maken. Sinds 7 juni 1997 kan men aan dit lijstje ook het volledig gerenoveer...

Artikel

Een nieuw artistiek leider voor het Zuidelijk Toneel

Sinds september 2005 is Matthijs Rümke artistiek leider bij het Zuidelijk Toneel in Eindhoven. Hij vervangt er Johan Simons, die nu in Gent werkzaam is. Zijn eerste voorstelling, “Tirannie van de tijd”, had de ambitie om een filosofisch ond...

Artikel

God is dood — maar wat met zijn erfenis?.

Recensie van drie boeken over religie en samenleving: Erik Borgman, Metamorfosen. Over religie en moderne cultuur, Klement/Pelckmans, Kampen/ Kapellen, 2005, 311 p.; Ger Groot, Het krediet van het credo. Godsdienst, ongeloof, katholicisme, ...

Artikel

De ontwikkeling van de moderne Nederlandse kritiek

Op een inleiding over het verschil tussen de traditionele kritiek en de nieuwe kritiek op basis van structuuranalyse, volgt een beredeneerd overzicht van wat in Vlaanderen en Nederland werd gepresteerd door Albert Westerlinck, J.J. Overstee...

Artikel

De monumentale tekeningen van Rinus van de Velde

Rinus Van de Velde (°1983, Leuven) maakt pasteuze houtskooltekeningen op groot formaat die hij uitvoert op papier of rechtstreeks op de muur. Vaak voorziet hij die tekeningen van stukken tekst die in geblokte letters zijn neergeschreven. De...

Artikel

Waarom Vondel zo weinig gespeeld wordt

Joost van den Vondel wordt stiefmoederlijk behandeld door de Nederlandse theaterwereld. Toch mocht Vondels grootste pleitbezorger, Hans Croiset van Het Toneel Speelt, in 2004 de Oeuvreprijs van de VSCD in ontvangst nemen. In dit artikel gee...

Artikel

LUCHTIG VERSUS SCHRIJNEND. Theatergroep Suburbia

Theatergroep Suburbia, in 2003 opgericht door theatermaker Albert Lubbers (1958), is het stadsgezelschap van Almere, inmiddels de grootste plaats in de provincie Flevoland en de achtste stad van Nederland met iets meer dan 200.000 inwoner...

Artikel

Bouwen aan een metropool – Construire une métropole

Sinds 1991 bundelen vijf intercommunales aan beide zijden van de grens hun krachten. Dit samenwerkingsverband kreeg in september 2000 een juridische structuur: de vzw COPIT/GPCI. Het tot op heden belangrijkste initiatief van dit samenwerkin...

Artikel

Nooit meer aardappelziekte

Onderzoekers zijn erin geslaagd aardappels resistent te maken tegen een ziekmakende schimmel. Cultuurhistorica Lotte Jensen, die de desastreuze gevolgen kent van de negentiende-eeuwse ‘aardappelnood’, juicht de wetenschappelijke doorbraak t...

Artikel

Popicoon in Lage Landen. Henny Vrienten & Boudewijn de Groot

Eind 2006 lag Nacht, de soundtrack in de rekken, een nieuwe cd van het voormalige tieneridool Henny Vrienten, waarop hij, samen met een aantal genodigden, zijn eigen hoogstpersoonlijke soundtrack componeerde. Een van die genodigden was Boud...

Artikel

Oude glans en nieuwe glorie in het Mauritshuis

Het Mauritshuis werd gerestaureerd en in 1987 weer geopend. De grootste aantrekkingskracht ervan is de symbiose van een historisch woonhuis met een wereldvermaarde verzameling schilderijen. Tijdens de werkzaamheden werd de collectievorming ...

Artikel

Bij het einde van Toneelgroep De Appel (1971-2016)

De Appel stond aan de wieg van de stormachtige ontwikkeling die het theater in Nederland heeft doorgemaakt en speelde een zeer relevante rol in de vernieuwing van het theaterlandschap. Die rol is nu uitgespeeld en hoeveel verklaringen daa...

Artikel

Aan de overkant…

We vroegen de Franse schrijfster Annie Degroote hoe zij tegen de grens tussen Noord-Frankrijk en België aankijkt.

Artikel

DE PARALLELLE WERELD VAN TINUS VERMEERSCH

Boven een glooiend landschap vol mosgroene, niet nader identificeerbare begroeiing hangt een grijs-witte wolkenlucht – een aantal minimale, zwarte veegjes zou op vogels kunnen duiden. Beneden in het dal licht in het groen een vennetje op ...

Artikel

Voor of tegen de beeldcultuur

Persoonlijke beschouwingen van de auteur over het voor en het tegen van de beeldcultuur en in het bijzonder de camera-media. Hij beschrijft de gangbare vooroordelen ten opzichte van het beeld en zoekt naar de oorzaken van het negatieve cult...

Artikel

BOEKEN OP HET PODIUM. De opmars van gedramatiseerd proza

Het zal wel niet Homeros zelf zijn geweest die honderden jaren geleden met de Ilias in de weer ging en er een persiflage op maakte die we nog altijd kennen als de Batrachomyomachia, het satirische verhaal over de oorlog tussen de kikkers ...

Artikel

Duinkerke pioniert met gratis busvervoer

In Frankrijk is het gratis openbaar vervoer in opmars. Duinkerke is voorlopig de laatste, en veruit grootste stad in de rij waar de stadsbussen gratis rijden. Lijn 20 komt zelfs tot aan het station van De Panne, net over de Belgische grens....

Artikel

Nomen est omen

De naam is een voorteken, luidt de spreuk. Maar hielden Fieke Van der Guchts ouders daar rekening mee toen ze hun kind een naam gaven?

Artikel

Boudewijn de Groot balanceert tussen weemoed en speelsheid

‘Alles wat hoop biedt is van waarde’, zingt Boudewijn de Groot op ‘Windveren’, zijn veertiende plaat en zijn eerste sinds het vier jaar geleden verschenen ‘Even weg’. Tegelijk schreef hij liedteksten voor het kinderboek ‘Soms als ik een vli...

Artikel

Gerrit van Dijk: omgaan met clichévormen

De Nederlandse Gerrit van Dijk is een self-made animatiefilmer, die in 1989 zijn oeuvre bekroond zag met de Gouden Beer op de Berlinale. Oorspronkelijk was hij een beeldend kunstenaar, en nog steeds voelt hij zich meer schilder dan animator...

Artikel

Nederlands in de wereld verdient meer promotie

De verspreiding van de eigen taal en cultuur in de wereld is politiek en economisch rendabel én diplomatiek en cultureel succesvol. Dringt die boodschap door tot de overheden?

Reeks

A.F.Th. van der Heijden is 70

A.F.Th. van der Heijden is 70 geworden op 15 oktober 2021. Op deze pagina verzamelen we al onze stukken over de schrijver die het leven in de breedte vangt in vaak monumentale romans. Tot zijn bekendste werk behoren de romans van de cyclus ...

Artikel

Is de jeugd écht uitgelezen?

Opnieuw gaan Vlaamse en Nederlandse leerlingen achteruit wat leesvaardigheid betreft, zo blijkt het recentste PISA-rapport. Hoe krijgt de jeugd weer zin in lezen?

Artikel

Naar de klote!

In de laatste maanden heeft zich een nieuwe generatie Nederlandse filmmakers gepresenteerd, die zich kennelijk heeft voorgenomen haar artistieke vrijheid te waarborgen met niet te duur geproduceerde, kleinschalige speelfilms. Regisseurs a...

Reeks

Belpop

Elk jaar zendt de Vlaamse Radio 1 de Belpop 100 uit: de honderd beste Belgische nummers, gekozen door luisteraars. In deze reeks vind je leesvoer over artiesten die in de lijst staan - of zouden moeten staan.

Artikel

Gewoon beginnen sturen

De taalcolumn van Fieke van der Gucht. ‘Tussen mijn nichtje en mijn grootvader gapen de jaren. Het werkwoord sturen heeft daar slinks gebruik van gemaakt.’

Artikel

La population du Nord-Pas-de-Calais après vingt ans de crise

De bevolking van de Nord-Pas-de-Calais stagneert net iets onder de 4 miljoen. Het geboortecijfer daalt, maar ligt nog steeds hoger dan in de rest van Frankrijk. Maar sinds 1983 daalt dit geboortecijfer sneller dan in die rest van Frankrijk....

Artikel

Het kind moet een naam

De tweede taalcolumn van Fieke van der Gucht, over namen van vondelingen. Maak kennis met Anna Catharina Ananas en Guilielmus Koeck.

Artikel

Ronse, waar de taalgrens midden in de velden eindigt

In deze tweede aflevering van ‘De taalgrens, 60 jaar later’ gaan we naar Ronse (Renaix) de grootste faciliteitengemeente van België. Maar wat is een faciliteitengemeente precies? En waarom stopt de taalgrens hier zo abrupt?

Artikel

De federalisering van het onderwijs in België

Vanuit Vlaanderen bekeken, volgt het Belgisch communautariseringproces inzake onderwijs twee ontwikkelingslijnen: dat van vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen en dat van de staatshervorming, i.c. de culturele autonomie.Na de sta...

Artikel

Gesticulerend in een schijngesprek

Quinten Wyns schetst de identiteitscrisis van een schutter uit de ‘magere compagnie’. ‘Ik ben olie op doek, besta uit drie componenten, maar beeld me in dat ik een man ben.’

Artikel

Taal en media

Tot nog toe bestaat er geen studie over de verhouding tussen taal en media, over hoe de media de taalvorming beïnvloeden. Nochtans zou het nu het geschikte moment zijn om een dergelijke studie op te zetten, aangezien er zich sinds de goedke...

Artikel

De kneedbare Rembrandt

Hollandse kunst duikt vaak op in debatten over identiteit, en dat gebeurt altijd in termen van wat daar 'eigen' en 'vreemd' aan is. Vooral Rembrandt blijkt erg 'kneedbaar', maar ook Vermeers werk kreeg soms een ideologisch laagje.

Artikel

Verengelsing? Ja, maar met mate

‘Doorgeslagen’ is het woord dat je vaak hoort als het gaat over het Engels aan universiteiten en hogescholen. Maar er beweegt wat: Nederland vraagt meer regulering door de overheid, terwijl Vlaanderen juist meer vrijheid verlangt.

Artikel

About suffering they were never wrong, the old masters

Bovenstaand vers bedacht de Engelse dichter W.H. Auden, toen hij in de late jaren dertig van de vorige eeuw in het ‘Musée des Beaux Arts’ in Brussel voor het schilderij De val van Icarus stond. In het lijden vergisten zij zich nooit,...

Artikel

We moeten meer van onze hogescholen houden

In Brussel betogen de vakbonden van het hoger onderwijs tegen de besparingen bij de universiteiten en hogescholen. Ook in Nederland moeten hogescholen vechten voor centen en waardering. Hoe valt het tij te keren?

Reeks

Herman de Coninck

In 2022 is het vijfentwintig jaar geleden dat Herman de Coninck aan een hartaanval is bezweken in Lissabon. In dit dossier brengen we al onze stukken samen van en over deze dichter en essayist.

Artikel

Boem paukeslag!

Met Besmette Stad, het multimediaproject van deBuren, geven meer dan 60 Vlaamse en Nederlandse kunstenaars een antwoord op de coronacrisis. Ze laten zich inspireren door Van Ostaijens 'Bezette Stad'.

Artikel

Historisch besef in Vlaanderen. Identiteit en vervreemding

De auteur schetst een somber beeld: \Door de ontmanteling van het humaniora-ideaal en de inadequate reactie van de historici daarop heeft de geschiedenis haar vroegere positie verloren. Daarnaast hebben de mutaties die de traditionele natio...

Artikel

‘Polarisatie is zo 2023’

In een essay voor het nieuwe boek ‘De Lage Landen anno 2050. Een verleden met toekomst’ blikt journalist Hind Fraihi vooruit op de koers die de samenleving zal varen. ‘Waar het om zal draaien, is of we gewend raken aan elkaar.’

Artikel

1917, een cruciaal jaar aan het front

In de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog is 1917 mogelijk het belangrijkste jaar. Na bijna drie jaar van zware gevechten was Europa fel verzwakt en traden de toekomstige wereldmachten op het toneel.

Artikel

Kenneth Berth - De tafel

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Kenneth Berth kijken we naar een uitbundig versierde tafel.

Artikel

De brief

Met Mandula van den Berg duiken we in het hoofd van de Brieflezende vrouw van Vermeer: ‘Het is nog vroeg en de hemel buiten lijkt gemaakt van melk en lood.’

Artikel

De fietsregio bij uitstek: niet Nederland maar Vlaanderen

Vlamingen mogen een obsessie hebben met wielrennen, in het dagelijkse leven zijn ze eerder verslaafd aan de wagen dan aan de fiets. Dacht de Nederlandse Anouk van Kampen. Tot ze ontdekte dat Vlaanderen bezig is aan een inhaalrace.

Artikel

Dit is BXL, altijd represent!

Rapper Zwangere Guy voert in zijn rhymes een gesprek met Brussel om de stad én zichzelf beter te leren kennen.

Artikel

Rockveteraan William Souffreau (1946-2023)

De Belgische rockpionier is overleden. Twee jaar geleden, toen zijn laatste album uitkwam, sprak Dirk Steenhaut met hem over zijn nieuwe werk en zijn rijke carrière.

Artikel

Eilandjes van wanorde, lieflijke, eigen wanorde

Bijna twaalf jaar is het geleden dat ik een curieus boek in handen kreeg. De held van het potspel, zo heette het en ik was meteen weg van de rare, rommelige gans op het omslag, net een vuilnismagneet. Heen- en weerbladerend zag ik op blad...

Artikel

Het gelijk van Maarten 't Hart

Het is langzamerhand een bekende methode geworden: om het in de kunst waar te maken, moet je ongenadig van je aftrappen, jezelf de hoogte in prijzen door je grootste geestelijke concurrenten neer te sabelen. In \Een dasspeld uit Toela\", (e...

Artikel

Terug naar de IJzer VII

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

Geen groene aardverschuiving in Rijsel

Zondag 28 juni werd in Frankrijk eindelijk de tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In de Nord - Pas-de-Calais waren alle ogen gericht op Rijsel, waar de Groenen en de Socialistische Partij een verrassend duel uitvochten.

Artikel

AFVALLIGE EN BEKEERLING. De islam in recente Nederlandse romans

Op 2 maart 2007 verscheen in NRC Handelsblad een bericht met de kop “El Bezaz opnieuw bedreigd”. Naima El Bezaz had het namelijk gewaagd een roman te publiceren waarin de islam niet al te positief wordt afgebeeld. Deze roman, De verstoten...

Artikel

Van Clara tot Bokito: de wildernis in onze dierentuinen

Onze fascinatie voor en exploitatie van wilde dieren heeft een lange geschiedenis die grote maatschappelijke veranderingen aan het licht brengt: van prestigeproject voor middeleeuwse vorsten tot beleving voor het brede publiek.

Artikel

De Doos van Pandora. De crisis van de rechtsstaat in België

De zomer van 1996 leek slecht maar rustig te zullen worden. De Belgische regering werkte ijverig aan de begroting en koesterde haar fetisj, de Maastrichtnorm, tot de doos van Pandora werd geopend en alle kwalen zich over het land uitstort...

Rubriek

Jensen & Hofman

Beurtelings bekijken cultuurhistorici Lotte Jensen en Elwin Hofman actuele gebeurtenissen door de lens van de geschiedenis.

Reeks

Paul van Ostaijen

In dit dossier vind je de belangrijkste verhalen uit ons archief over Paul van Ostaijen.

Artikel

Tussen Racing Club en Louvre. Een portret van Lens

In 2004 werd bekend gemaakt dat Lens een dependance zou krijgen van het grootste museum ter wereld, het Louvre. Bart Van der Straeten ging er op bezoek en schetste een portret van Lens. Hij kwam tot de conclusie dat deze vroegere mijnstad m...

Artikel

Uit het verdomhoekje

Radicaal-rechts moet niet langer met argusogen bekeken worden, vindt Kemal Rijken. Maar zijn pleidooi doet amper recht aan de huidige politieke situatie.

Artikel

‘Ben jijzelf ook zo?’

Schrijven is jezelf openstellen voor anderen, gelooft Thomas Heerma van Voss. Dat lukte wonderwel tijdens een recente leesclub – met dank aan een goedlachse gespreksleider.

Artikel

Hoe de overheid de literatuur uit de lappenmand kan helpen

De verkoop van literatuur loopt al jaren terug, en de literaire sector lijdt daar steeds meer onder. Moet de overheid in de bres springen? En hoe dan? ‘Geef meer geld aan bibliotheken, festivals en leesclubs. Zulke ontmoetingen leiden tot v...

Artikel

De bib is back

De bibliotheek is aan een wederopstanding bezig. De publieke instelling profileert zich vandaag als dé plek waar je kennis kunt opdoen en anderen kunt ontmoeten.

Artikel

Undercover in de kelder van de arbeidsmarkt

Journalist Jeroen Van Bergeijk ging aan de slag in tal van ‘kutjobs’ aan de onderkant van de arbeidsmarkt: zwaar, laaggeschoold, slecht betaald werk. ‘Ik begrijp nu beter waarom mensen op Wilders stemmen.’

Artikel

Les prétentions allemandes sur les Pays-Bas français

Naast de Elzas en Lotharingen is ook de streek ten noorden van de Somme, de Franse Nederlanden, lange tijd door de Duitsers opgeëist. Sinds het begin van de l9e eeuw lanceerde men in Duitsland de idee van een groot Duits imperium en de idee...

Rubriek

De papieren man

Dirk Leyman volgt de literaire actualiteit in Vlaanderen en Nederland op de voet. Met aandacht voor uithoeken en rafelranden van de Nederlandstalige letteren, oog voor bibliofilie en boekenvak én een zwak voor polemiek en prijsbeesten. Je k...

Artikel

Hoe we de natuur in huis haalden

Vandaag zijn planten in onze woning een vanzelfsprekendheid, maar die gewoonte gaat minder ver terug dan we denken: pas in de negentiende eeuw kwam er stapsgewijs groen in huis.

Artikel

Kunstenaar in oorlogstijd

Tijdens de Eerste Wereldoorlog had James Ensor goede banden met Duitse Rode Kruis-verplegers in Oostende. Een ervan was de expressionistische schilder van Die Brücke Erich Heckel.

Artikel

Melvin Moti’s afdalingen in de droomwereld

Een paar jaar geleden kreeg Melvin Moti (1977) eindelijk de kans om een speelfilm te maken. Dreamlife (2020) is een zinsbegoochelende dwaaltocht door de thema’s en fascinaties die al langer door het oeuvre van de Rotterdamse kunstenaar spok...

Artikel

Lof van de hamburger: een ode aan Menno Wigman

Hoofdredacteur Luc Devoldere brengt een ode aan Menno Wigman (1966-2018), aan de hand van het gedicht ‘Burger King’. Wigmans verzamelde gedichten zijn verschenen bij Prometheus.

Artikel

Verschil van mening

Een mening, dat is iets voor later, als je groot bent – zo leerde auteur Sarah Meuleman als student aan een Belgische universiteit. Daar had de Nederlandse universiteit waar ze haar studie vervolgde een heel andere mening over.

Artikel

To be Father Brown or not to be!

Gaston Durnez kijkt naar Father Brown en denkt terug aan schrijver Gilbert Keith Chesterton, bedenker van de eerste priester-detective uit de literaire geschiedenis.

Artikel

We lezen massaal Engelse boeken. So what?

Is het goed dat Nederlanders en Vlamingen meer dan ooit Engelse boeken openslaan? Of zijn de gevolgen voor Nederlandstalige uitgevers, auteurs en vertalers rampzalig?

Artikel

De dood is levende cultuur bij uitvaartmuseum Tot Zover

Een uitvaartmuseum, dat spreekt niet direct tot de verbeelding. Maar Tot Zover in Amsterdam weet te verrassen met tentoonstellingen die informatief zijn, aanzetten tot nadenken, een gevoelige snaar raken en laten lachen.

Artikel

Het Vlaams in Sint-Omaars

In een aantal artikelen belicht Bernard Doncker het Vlaamse verleden van Sint-Omaars (Saint-Omer). Zijn eerste bijdrage gaat over het Vlaams in Sint-Omaars.

Artikel

De populisten maken de Europese politiek weer spannend

De populisten betreden almaar vaker de Europese arena en brengen hun politieke drama mee. Precies dat interesseert de burger, zei Europa-correspondente Caroline de Gruyter tijdens de Pacificatielezing in Gent.

Artikel

Een Hamlet om te koesteren. Lanoye versus Shakespeare

Traditioneel is Hamlet altijd Shakespeares stuk der stukken geweest. Ironisch genoeg wordt het zelden volledig opgevoerd: een integrale versie zou al gauw boven de vijf uur afklokken en dat is zowel voor publiek als voor acteurs van het g...

Artikel

Terwaan, vergeten hoofdstad

Terwaan (Thérouanne), tegenwoordig een bescheiden stadje in Pas-de-Calais, was ooit een van de belangrijkste centra in de streek en de zetel van een van de grootste bisdommen in West-Europa. Tot Keizer Karel er anders over beschikte.

Rubriek

Taaltoestanden

Taalwetenschapper Marten van der Meulen beschrijft elke maand wat hem opvalt in zijn en ons taalgebruik.

Artikel

Terug naar de IJzer VIII

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Reeks

Stefan Hertmans verzorgt de 38ste Pacificatielezing

Op zaterdag 5 november verzorgt Stefan Hertmans de 38ste Pacificatielezing. In zijn vertoog, met de titel 'Niet onze wang, maar onze blik', gaat hij na wat we kunnen leren van de denkers en schrijvers die in de loop der eeuwen over het stic...

Artikel

België versus Nederland: op zoek naar economische nuance

Nederlandse bedrijven zoals Albert Heijn en Bol.com zijn uiterst actief én zichtbaar in België. Aan de andere kant nemen juist méér Belgische bedrijven Nederlandse firma’s over dan omgekeerd. Waarom kennen we hun namen dan niet?

Artikel

Alles schuurt aan deze tentoonstelling over roofkunst

Het Mauritshuis toont kunstobjecten die ooit gestolen zijn door Franse troepen, kolonisten of nazi’s, en confronteert je met hun verleden en toekomst. Hier is de vraag minder wat aanwezig is maar vooral wie afwezig zijn.

Artikel

Leesambitie is een zaak van iedereen

Wie goed kan lezen, heeft meer kansen in het leven. Daarom moeten we het leesbegrip én de leesmotivatie bij kinderen en jongeren verhogen.

Artikel

De historische taalsituatie in Frans-Vlaanderen

Het West-Vlaams is erkend als een van de officiële regionale talen in Frankrijk en kan in Franse scholen worden onderwezen. Taalkundige Melissa Farasyn schetst de oude en recente geschiedenis van het Vlaams in Frans-Vlaanderen.

Artikel

Bekentenissen van een kopie

Cesar Majorana geeft het woord aan een schilderij in de schaduw van de Nachtwacht: ‘Iedereen wil in mij een kopie zien, maar ik kan je beloven dat een obsessie met het verleden niet gezond is.’

Artikel

Kersttradities rond de "schreve"

Kerst staat voor de deur, de periode waar we allemaal zo origineel mogelijk uit de hoek proberen te komen. Cadeautjes, eten of drinken, … het is een jaarlijkse zoektocht. Maar soms moet je niet ver zoeken. Net over de grens bij onze Franse ...

Artikel

De sporen van de Poolse immigratie in Pas-de-Calais

Een eeuw geleden kwamen tienduizenden Polen werken in de Franse industriegebieden. Ze lieten ook hun sporen na in het landschap en de cultuur van Pas-de-Calais. Bij de honderdste verjaardag van de Poolse immigratie horen diverse tentoonstel...

Artikel

Een veelstemmige ode aan de stilte

Lander Deweer en Jan Swerts zoeken in een gezamenlijk boek naar stilte. En naar muziek die verstilling kan brengen in drukke tijden, want lawaai is een onderschat probleem.

Artikel

Benoem het niet

Tijdens het pendelen besluipt schrijver Rob van Essen de drang om met de blik van een buitenstaander naar het voorbijglijdende land te kijken.

Artikel

Charlotte Remarque – De markt

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Charlotte Remarque liet zich inspireren door een maquette van een Javaanse marktstal.

Artikel

Van k*twoorden en kl*tetaal

In de taal die we gebruiken voor seks is de taboesfeer nog niet helemaal verdwenen – en misschien zelfs terug van weggeweest.

Artikel

‘Jij bent echt een twijfelaar, hè’

Ineens bevond Thomas Heerma van Voss zich in Alkmaar, in een gigantische villa vol halters en gitaren, van een man die in alles een haastige indruk maakte.

Artikel

Reve was hier

Wat houdt Thomas Heerma van Voss tegen om à la Reve een schrijfplek in te richten in een onooglijk Zuid-Frans dorp?

Artikel

De vloek van het Nederlands

Juist de taal die Vlamingen en Nederlanders deels delen maakt het nieuwkomers uit het noorden lastig zo niet onmogelijk thuis te raken in Vlaanderen, ervaart de Nederlandse journalist Anouk van Kampen.

Artikel

Gent een rebelse stad?

Wie de verzetsdaden van de Gentenaars tegen de Duitse bezetter analyseert, moet zijn beeld bijstellen.

Artikel

Geert van Istendaels ruwste bek

Van Istendael verzet zich tegen het grote gelijk van de identitairen, of het nu de klimaatspijbelaars zijn of de zwaaiers met de zwart-gele Vlaamse vlag.

Artikel

Een vergeten Belgisch kerkhof in Frankrijk

In de Kartuizerabdij van Neuville verbleven tijdens de Eerste Wereldoorlog duizenden Belgen. Na de oorlog verdween dit Belgische dorp uit het geheugen. Een werkgroep pikt die herinnering weer op, met een herdenking op 20 oktober 2019.

Artikel

De geest laten waaien

Historicus H.L. Wesseling (1937-2018) verkiest de synthese boven het specialisme, en staat in een typisch Nederlandse, veeleer essayistische traditie.

Artikel

De revolutionaire reformatie

De Amerikaanse historica Christine Kooi schreef een overzichtsgeschiedenis van de eerste eeuw van de Reformatie in de Nederlanden.

Artikel

Dit is een klus voor de taaldetective

Fieke Van der Gucht vindt een ongedateerde cassette waarop ze als kind sprookjes navertelt. Maar hoe oud is ze precies in die opnames? De taaldetective komt in actie.

Artikel

Moet er nog kaas zijn? Literatuuronderwijs in Vlaanderen

Eind mei. Ik wil het schooljaar in het zesde jaar in schoonheid afronden. “Eindelijk schrijf ik je weer omdat er grote dingen staan te gebeuren en wel door toedoen van mijnheer Van Schoonbeke.” Het begin van Elsschots Kaas. En later: “Bes...

Artikel

Het uitgevaagde protestantse verleden van Antwerpen

Twee Antwerpse monniken belandden vijfhonderd jaar geleden op de brandstapel vanwege hun lutherse geloofsopvattingen. Hun dood herinnert ons aan een stukje vervaagd verleden van de Lage Landen.

Artikel

De roep van de kievit

In het uitgelichte dossier van de lage landen 2-2021 richten we ons vanuit helikopterperspectief op het platteland in Nederland en België. Achter dat thema blijkt een veelvoud aan problematieken schuil te gaan.

Artikel

Dagmar Dirkx – Een schitterende puinhoop

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Dagmar Dirkx kijken we naar het schilderij 'Mediterende monnik bij ruïne in de nacht' van Frederik Marinus Krusem...

Artikel

DE ONZICHTBARE BOEKEN VAN EEN KLEINE UITGEVERIJ

Enkele jaren heb ik bij een Nederlandse uitgeverij gewerkt. Als redacteur. De naam van de uitgeverij: Babel & Voss. Opgericht in 2010, door Reinjan Mulder (1949), die ik vanwege mijn vriendschap met zijn zoon al mijn hele leven ken,...

Artikel

Honderd jaar geleden werden de Rode Duivels wereldkampioen

Op 2 september 1920 wonnen de Rode Duivels hun eerste en enige trofee. Tijdens de voetbalfinale op de Olympische Spelen in Antwerpen versloeg het Belgisch elftal Tsjecho-Slowakije met 2-0. Die zege kroonde België tot Olympisch én wereldkamp...

Artikel

Roger Raveel. De meester van Machelen aan de Leie

Bespreking van de ontwikkeling in het werk van Roger Raveel, naar aanleiding van zijn zeventigste verjaardag. De nadruk ligt op de wandschilderijen - een vergelijking wordt gemaakt tussen de Beerveldse (1966) en de Oostendse (1990) - omdat ...

Artikel

Solidariteit

Bespreking van Bart Meulemans Hoe mijn vader werd verwekt.

Artikel

Boeren op de grens

Schrijven over de landbouw in de grensoverschrijdende Westhoek is moeilijk, omdat grensoverschrijdende informatie ontbreekt. Filip Boury beschrijft de landbouw in deze grensregio.

Artikel

Stronteigenwijs op de scootmobiel

Jannetje Koelewijns tweede boek over haar ouders geeft ook een scherp beeld van het naoorlogse Nederland, en het afbrokkelen van het protestantisme.

Artikel

Een dikke pot inkt

Een tekst van Thomas Heerma van Voss krijgt een bibliofiele uitgave, hij kan het drukproces bijwonen. Dat aanschouwt hij met een mengeling van affiniteit en onbehagen. ‘Was dit mijn voorland, steeds verder in de half zelfverkozen marge?’

Artikel

L’anseelisme fait fédération ?

Tijdens de 19e eeuw bestonden er nauwe banden tussen het socialisme in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Hendrik Defoort beschrijft hoe de inbreng van de Gentse socialisten in de beginfase vooral op organisatorisch vlak tot uiting kwam. Cent...

Artikel

Sophia Blyden: Loze ruimte

Sophia Blyden schreef een tekst bij het beeldhouwwerk Carità educatrice van Lorenzo Bartolini uit ca. 1842 tot ca. 1845. ‘Aan papa vroeg niemand hoe zijn dag was.’

Artikel

Pleidooi voor een perspectiefwissel

Studie van de (post)koloniale literatuur helpt je om het Nederlandse koloniale verleden van meerdere, soms ongemakkelijke kanten beschouwen.

Artikel

Een venster op verdriet

Een recente dramatische gebeurtenis jaagt een nieuwe puls door twee oude meesterwerken. Kunsthistoricus Gerdien Verschoor ziet hoe gevoelens van hoop en wanhoop eeuwenlang niets aan kracht inboeten.

Artikel

Onnodige woorden bestaan niet

Een essay waarin Ton Lemaire zich stoorde aan de overname van Engelse woorden in het Nederlands, noopte onze taalcolumnist Marten van der Meulen tot een reactie.

Artikel

NBD Biblion vaart de juiste machinekoers

Ophef in de letteren: Nederlands grootste leverancier van boeken voor de bib laat zijn aanbevelingen door AI schrijven. Anne van den Dool vindt dat niet zo’n probleem.

Artikel

Hoe je een zee doet verdwijnen

In deze zomerreeks reizen we langs de kustlijn van Nederland. Een land dat groot geworden is dankzij de zee, en een land dat heeft moeten vechten tegen die zee. Vandaag: kusten die geen kusten meer zijn, omdat de zee waaraan ze lagen verdwe...

Artikel

Johannes Lievens - Zomereik

Achttien jonge schrijvers uit Vlaanderen en Nederland brengen negentiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Met Johannes Lievens kijken we naar de inktkoker van baron Chassé.

Artikel

Hoe het dier een trap hoger kwam te staan

Zo snel als we het contact met de natuur zijn kwijtgeraakt, zozeer zijn we het dier ook gaan koesteren. Dat blijft niet zonder gevolgen op juridisch, politiek en sociaal vlak.

Artikel

Ergerlijk Engels

Waarom zwichten Nederlanders zo gemakkelijk voor de Engelse taal? Cultuurfilosoof Ton Lemaire ergert zich al jaren aan de onnodige overname van Engelse woorden waarvoor een goed Nederlands alternatief bestaat.

Artikel

Reis rond de randen van de Romeinse wereld

Voor zijn boek 'Zwerven langs de limes' reisde Luc Devoldere langs de uiterste grenzen van het grote Romeinse Rijk. In deze voorpublicatie lees je over zijn tocht door Nederland.

Artikel

Solidariteit is de hoogste vorm van cultuur

De Vlaamse regering bespaart de komende jaren fors op cultuur. Waar hebben we dat nog gehoord? In Nederland, waar de culturele sector in 2011 200 miljoen moest inleveren. Wat valt daaruit te leren?

Artikel

Belgische politici normaliseren drankmisbruik

Het was de grootste cultuurshock die de Nederlandse journaliste Anouk van Kampen had toen ze in België kwam wonen: hoe normaal niet weinig Belgen het vinden om al ’s morgens te drinken en met een slok op achter het stuur te kruipen, ook pol...

Artikel

Som der delen

In kolkende woorden laat Daphné Dupont-Nivet een spookschip opduiken: ‘Verleidelijk grijnst het boegbeeld de gaten tussen haar tanden bloot. Die diva, ze lust je rauw.’

Artikel

De veerkracht van Nederland

Nederland verandert, maar blijft het goed doen, schrijft Peter Hein van Mulligen in Met ons gaat het nog altijd goed. Wel is het afwachten welke langdurige effecten het coronavirus zal hebben.

Artikel

De taal van een ruttelende minister-president

In ‘Supergaaf' onderzoekt Robbert Wigt waarom de afscheidnemende Nederlandse premier Mark Rutte zich zo vlot door moeilijke debatten slaat en zich zo lastig laat interviewen.

Artikel

Het boek is essentieel voor onze democratie

Gelezen wordt er meer dan ooit. Maar het diepe lezen is een culturele verworvenheid van de moderne mens die hij door de digitalisering dreigt kwijt te raken, schrijven Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel in ‘De lezende mens’.

Artikel

Dé expo's van het Rembrandt-jaar

In 2019 is het 350 jaar geleden dat Rembrandt van Rijn overleed: een perfecte gelegenheid om zijn werk en zijn invloed op de internationale schilderkunst te eren.

Artikel

Beklijvend eenzijdig

Bespreking van De bres van de Vlaamse journalist Chris de Stoop, een boek over de polderstreek en het dorp Doel, dat moet wijken voor de haven van Antwerpen.

Artikel

Feestelijk, maar sereen sterven

In het boek Requiem pour L. beschrijft Alain Platel het verloop en de weerklank van de gelijknamige, spraakmakende voorstelling.

Artikel

Met azijn vang je geen vliegen

Het Vlaamse literaire tijdschrift Deus Ex Machina vraagt zich af welke plaats literatuur nog mag ambiëren binnen het onderwijs.

Artikel

Rampen en musicals gaan goed samen

Geen betere manier om een historische ramp aan de vergetelheid te ontrukken dan er een show of feest aan te wijden, merkt historica Lotte Jensen.

Artikel

De mollenstreken van mezzosopraan Tania Kross

Tania Kross ontvangt op 20 november de Johannes Vermeerprijs, en rijft daarmee 100.000 euro binnen. De populairste mezzosopraan van Nederland heeft opera voor miljoenen mensen toegankelijk gemaakt. Daarvoor week ze voortdurend af van de gei...

Artikel

Over de besluitvorming bij grote infrastructuurwerken

Niet alleen in de Lage Landen, maar door geheel Europa lijkt een nieuwe fase in de modernisering van de infrastructuur aangebroken. Na de relatieve windstilte vanaf de tweede helft van de jaren zeventig en tijdens de jaren tachtig worden ...

Artikel

Knalpodcast

Thomas Heerma van Voss neemt deel aan een live-optreden van de ‘Hard Gras’-podcast op Zwarte Cross, dat volledig verdrinkt in het festivalgedruis. ‘Een zichzelf respecterend rockartiest zou woedend zijn geworden.’

Artikel

Kris De Bruyne (1950-2021)

Bij het overlijden van Kris De Bruyne halen we dit mooie portret uit ons archief, verschenen in 2008, toen hij veertig jaar op de planken stond.

Artikel

Laat die taalpolitie maar komen!

Woorden gaan in de ban en wie met iemand van mening verschilt, verwijt de ander al gauw aan framing te doen. Staat de taalpolitie voor de deur?

Artikel

Thomas Vos, de antiheld

Voor een filmpje wordt schrijver Thomas Heerma van Voss gevraagd om een antiheld te vertolken. ‘Of ik het iets groter wilde spelen? En kon ik iets stoerder op de muis klikken?’

Artikel

En de haan, hij vocht dapper voort

Hanengevechten zijn, uitzonderlijk, nog altijd toegestaan in de departementen Nord en Pas-de-Calais. Het is er een oude traditie die vandaag echter langzaam maar zeker uitsterft. Dirk Vandenberghe ging na hoe het er vandaag mee gesteld is...

Artikel

Humor anno 2022: strijdperk en mijnenveld

Humor zit pal in de boksring van onze maatschappij. Achter grappen en kwinkslagen gaat dan ook veel meer schuil dan louter de lach. Hoe verhoudt humor zich tot de macht?

Artikel

Niets hoeft te worden weggegooid. Het werk van Guido Geelen

Sommige dingen zijn er alleen om kapot te gaan. Ze worden ontworpen, gemaakt, verscheept en verkocht om uiteindelijk hun bestaansrecht te vinden in een korte handeling: rang, tegen de muur, kleng op de grond, scherven, snel in de vuilnisb...

Artikel

Het letterkundig verdriet van België

Niet de natiestaat maar de taal bepaalt het literatuuronderwijs aan Belgische universiteiten. Gevolg: de literatuur van het andere landsgedeelte komt nauwelijks of niet aan bod. Yves T'Sjoen pleit voor een breder perspectief.

Artikel

Het einde van het oliemannetje

Moderne natiestaten scheppen beelden van zichzelf. Opiniemakers discussiëren over het wezen van de nationale cultuur. Hoe voltrok dat proces zich in Nederland?

Artikel

Toen Balthasar Bekker de wereld onttoverde

Balthasar Bekker rekende in de zeventiende eeuw radicaal af met bijgeloof en moest zich daar de rest van zijn leven voor verantwoorden. Bart Leeuwenburgh toont in zijn nieuwe boek dat Bekkers inzichten ook nu van nut zijn.

Artikel

Twijfelend tussen zee en land aan de Waddenzee

In deze zomerreeks reizen we langs de kusten van Nederland. Een land dat groot geworden is dankzij de zee, en een land dat heeft moeten vechten tegen die zee. In deze eerste aflevering trekken we naar het noorden, waar land en water weifele...

Artikel

Over een beroemde mythe

De Spaanse invasie en bezetting zou een grote invloed hebben gehad op de Zuidelijke Nederlanden. Jean-Yves Méreau ontkracht deze hardnekkige mythe. Hij ontkent zelfs de Spaanse invasie.

Artikel

Hoe we de natuur blijven uitvinden

Twee boeken met dezelfde titel – ‘De ontdekking van de natuur’ – vertellen hoe de mens gaandeweg de geheimen van de natuur ontcijferde.

Artikel

Een belletje van totale onwetendheid

De vraag naar verschillen tussen Nederland en België is altijd eenduidiger dan de antwoorden, merkt schrijver Rob van Essen. Wat niet wil zeggen dat die verschillen er niet zijn. ‘We houden een lijstje bij: ‘kent L. niet’ en ‘kent R. niet’....

Artikel

Woorden die de wereld veranderen

Taalcolumnist Marten van der Meulen mocht een van de zeldzaamste en meest bijzondere taalhandelingen verrichten: de huwelijksvoltrekking.

Artikel

Rijsel2004, Rijsel3000

Toen in november van 2004 een einde kwam aan het succesvolle Europese culturele jaar van Rijsel, werd onmiddellijk gezocht naar een manier om deze dynamiek voort te zetten. Er werd gekozen voor een korter festival dat om de drie jaar zou pl...

Artikel

Betekenis, opkomst en ondergang van de Boekenbeurs

Op haar toppunt bereikte de Boekenbeurs in Antwerpen ruim 180.000 mensen. Anno 2022 bestaat deze enorme promotiecampagne voor het boek niet meer. Wat ging er mis? Peter Thoelen dook in de geschiedenis, bezocht de alternatieven in 2021 en we...

Artikel

Sire, er zijn geen verschillen

Die verschillen tussen Nederland en België, hoe zit het daar nu mee? Schrijver Rob van Essen weet het onderhand ook niet meer.

Artikel

Nooit meer Breendonk

In 'Breendonk. Kroniek van een vergeten kamp' brengt Jos Vander Velpen de lezer tot in de slaapzalen, de latrines, de isoleercel en de folterkamer van het Fort van Breendonk.

Artikel

Het bewogen leven van Willem van Oranje

René van Stipriaans boeken over Willem van Oranje bieden een bijzondere blik op de grote uitdagingen in het leven van de zestiende-eeuwse staatsman.

Artikel

Vliegende Bladen

Sylvia Van Peteghem was als hoofdbibliothecaris van de Gentse Boekentoren de eerste vrouw die aan het hoofd stond van een universiteitsbibliotheek in België. Op 1 april 2020 ging ze met pensioen. De redactie vroeg haar een kleine keuze te m...

Artikel

Stijn Streuvels, de landman uit het dorp

Gaston Durnez haalt herinneringen op aan Stijn Streuvels, die hij wellicht de grootste Vlaamse letterkundige uit de twintigste eeuw noemt. Streuvels overleed vijftig jaar geleden, op 15 augustus 1969.

Artikel

De Franse Nederlanden of Frans-Vlaanderen

De Franse Nederlanden, Frans-Vlaanderen, de Zuidelijkste Nederlanden, Zuid-Vlaanderen of gewoonweg Vlaanderen: een handvol namen voor het gebied dat nu officieel en saai Nord-Pas-de-Calais heet. Die namen dekken elkaar niet totaal, maar z...

Artikel

Reiziger door de tijd. Over het werk van Marcel Möring

Marcel Möring werd direct al met zijn debuut Mendels erfenis door critici als Carel Peeters en Michaël Zeeman gewaardeerd als een belangrijk auteur, die veelomvattende problemen aan de orde durfde te stellen. Dat hij niet koos voor ironis...

Artikel

De Noordzee vraagt onze aandacht in kunst en literatuur

Nu de natuur zich als gevolg van de klimaatopwarming almaar luider laat horen, rijst de vraag hoelang we in de Lage Landen onze voeten nog drooghouden. Ook de kunst en literatuur voel je die angst voor het water.

Artikel

Oog voor mensen in de luwte

Geprezen zij wie de blik van kind en volwassene kan combineren. Een nieuwe VL⇄NL-nieuwsbrief, over kunstenaars met oog voor mensen die zich weinig aantrekken van wat als hip en succesvol geldt en over echte en vermeende mijlpalen in de Vlaa...

Artikel

Bedrijven of vrijplaatsen?

In Onder rectoren onderzoekt Remy Amkreutz de recente machtsstrijd achter de schermen van de vijf Vlaamse universiteiten.

Artikel

Opgefriste herinneringen aan Operatie Dynamo

In deze nieuwe aflevering van onze reeks over de slagvelden in Noord-Frankrijk en de Pas-de-Calais trekken we naar Duinkerke en het Franse kustgebied vlak bij de Belgische grens.

Artikel

Waarom de IJzeren Rijn niet wil rijden

Het is essentieel dat er weer een verbinding voor goederentreinen komt tussen de Antwerpse haven en het Ruhrgebied, vindt België. Maar Nederland, waar het tracé ook passeert, zien ze de zin er niet van in.

Artikel

Het boek waar de neerlandistiek nood aan had

‘Wat gebeurt er in het Nederlands?!’ is een huldealbum voor Nicoline van der Sijs. Veel bijdragen gaan over taalvariatie en -verandering, maar vrees niet: het Nederlands verandert zichzelf niet de dieperik in

Artikel

De gesneuvelden van Notre-Dame-de-Lorette

Er zijn weinig plaatsen die zo krachtig de rampzalige gevolgen van een gewapend conflict symboliseren als Notre-Dame-de-Lorette. Het is Frankrijks grootste nationale necropolis.

Artikel

‘De papieren man’: prijs de prijzen!

Wel en niet uitgereikte prijzen, nominaties stads- en vaderlandse dichters, beweging in de tijdschriftenwereld. Plus nieuwe boeken van Brouwers, Heijne en… Brusselmans. ‘De papieren man’ vat het literaire nieuws samen.

Artikel

Podcast is een feest voor genderrepresentatie

Evenwaardige genderrepresentatie? In de podcastwereld is het geen streefdoel meer maar een vanzelfsprekendheid, zag Luka De Kinder op het internationale podcastfestival Oorzaken in de Amsterdamse Brakke Grond.

Artikel

Terug naar de IJzer VI

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

De kleuren van Maria

De hoofdconservator van de Universitaire Bibliotheken Leiden zoekt voor ons een paar minder bekende verzamelingen uit, collecties die hem verwonderen.

Artikel

Hoeveel kleur verdraagt de Vlaamse kunstwereld?

Superdiversiteit en interculturaliteit zijn onomkeerbare feiten. Een erg mondige generatie met diverse achtergronden eist haar plek op. Hoe wordt die discussie gevoerd in de Vlaamse cultuursector?

Artikel

Regionale geschiedenis is bovenal Europees

Het Maison de la Bataille 1677 in Noordpene pakt uit met de prestigieuze, tweetalige (FR/NL) tentoonstelling: “De 17e eeuw: een eeuw van veldslagen. Een familiegeschiedenis.”

Artikel

In het Noord-Franse spoor van Marguerite Yourcenar

Zijn er in Frans-Vlaanderen, waar Yourcenar haar jeugd doorbracht, nog sporen te vinden van haar? Virginie Platteau, die voorouders met de schrijfster deelt, onderneemt een persoonlijke zoektocht.

Artikel

Terug naar de IJzer III

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

Vauban en de Noordzee

Hoe dacht Vauban over kustverdediging? Ook al besefte de architect het belang van de zee, toch stond in zijn militaire visie het vasteland centraal.

Artikel

Jonge lezers hebben nieuwe helden nodig

De helden in recente Nederlandstalige jeugdboeken handelen in groep, wijken af van de norm en zijn niet langer allemaal wit. Dat is winst, vinden hoogleraar Yra van Dijk en docent Marie-José Klaver.

Artikel

Anarchisme zonder schrammen

In de eerste aflevering van deze nieuwe wisselcolumn navigeert schrijver Rob van Essen al fietsend door Brussel tussen vooroordelen en verlangens over zijn nieuwe thuisland.

Artikel

Slachthuis van papier

Drie boeken worden verramsjt, verneemt Thomas Heerma van Voss van zijn uitgever. Hoe moet je daar als schrijver mee omgaan?

Artikel

Actiepunten en een sprankje hoop in politiek onzekere tijden

De winnaar van de verkiezingen in Nederland mag alle subsidies voor cultuur willen afschaffen, wij geloven juist dat het broodnodig is te investeren in taal en cultuur en niet alleen de economische maar ook de culturele samenwerking tussen ...

Artikel

‘Ik vond Nederlands een mooie taal’

Sinds september 2018 groeit een nieuwe, Nederlandstalige loot aan de boom van Internationale afdelingen in het Franse onderwijs. Drie scholen in Tourcoing en Halluin bieden de taal aan.

Artikel

Open grens

Voor de Vlaamse schrijfster Anne Provoost zal de grens tussen haar land en Frankrijk altijd symbool staan voor de redding van haar voorouders tijdens de Grote Oorlog.

Artikel

Wanneer eindigt deze pandemie?

Die beloofde Roaring Twenties – als corona voorbij is! – zijn nog niet echt begonnen. Wanneer mag onze columniste Lotte Jensen haar dansschoenen uit de kast halen?

Artikel

Herinneringen aan mijn vader

Koning Leopold III heeft een aantal herinneringen aan zijn vader op schrift gesteld en deze ter publicatie aan ons tijdschrift aangeboden. De redactie meent dat publicatie van deze sterk persoonlijke getuigenissen een nuttige bijdrage kan z...

Artikel

Hoe gepolariseerd zijn we echt?

Journaliste Femke Van De Pontseele zoekt een weg uit de loopgraven en vraagt zich af hoe je in gesprek gaat met iemand die er een heel andere kijk op na houdt.

Artikel

Als schilders gaan schaatsen

Hoewel Nederlanders al sinds de dertiende eeuw ijzers onder hun voeten binden, zijn schaatsers pas vanaf de zestiende eeuw regelmatig te zien op schilderijen – met dank aan de Vlaamse meester Bruegel en… een klimatologisch fenomeen.

Artikel

Strelen met handschoenen aan

Op een zondagochtend speelde de schrijver Koen Peeters chauffeur voor Orhan Pamuk, van Brussel-Zuid naar Tervuren. In het Afrikamuseum trok de Nobelprijswinnaar witte handschoenen aan. Waarom hij dat deed, komt u te weten als u dit blad l...

Artikel

Je kunt het bij wijze van spreken in je onderbroek doen

Wat quarantaine doet met Thomas Heerma van Voss? Weinig, want hij is het gewend om thuis te zitten. Tot hij moet opdraven voor virtuele ontmoetingen en hij in trainingsbroek over perspectiefwisselingen oreert.

Artikel

Het compromismuseum

Zijn de renovatie en dekolonisatie van het AfricaMuseum gelukt? Kiza Magendane bezocht Tervuren met gemengde gevoelens.

Artikel

James Ensor, rebel van alle tijden

James Ensor was niet alleen de gekke, boze, solitaire schilder van maskers. Hij was ook een authentieke rebel die zijn stem als mens en kunstenaar een leven lang gebruikte om waarden te verdedigen die nog altijd geldig zijn.

Artikel

Verkleden om het leven te vieren

Kunsthistorica Gerdien Verschoor vindt schoonheid en humor in broze verkleedminiatuurtjes uit de zeventiende en achttiende eeuw.

Artikel

Vlaanderen en Nederland, één boekenfront?

Carlo Van Baelen, ex-directeur van Literatuur Vlaanderen, analyseert de bewegingen in de boekensector en vraagt zich af of er wel sprake is van één Vlaams-Nederlandse boekenmarkt?

Artikel

Teun op de TEFAF

Een vlieg genaamd Teun uit het nieuwe boek van Detlev van Heest herinnert kunsthistorica Gerdien Verschoor aan de vliegen op schilderijen van Rachel Ruysch en Roelant Savery. Maar waarom strijkt een vlieg neer op een schilderij van een oude...

Artikel

Wat als het water te laag staat?

Eeuwenlang moesten de Nederlanders de strijd aangaan met het dreigende water. Sinds een paar jaar hebben ze, o ironie, ook te kampen met een tekort aan water

Artikel

Minicroissantjes voor alle freelancers

Een populair magazine dat zich bezighoudt met rust en zingeving organiseerde een ontbijt voor haar freelancers, onder wie Thomas Heerma van Voss. ‘Terwijl ik kauwde, merkte ik dat ik me op hetzelfde moment welkom en misplaatst voelde.’

Artikel

Je voelt de blik prikken van Larissa Esvelts sculpturen

Geschilderde naakte vrouwen zijn niet zomaar plaatjes aan de museummuur. De Nederlandse ruimtelijk kunstenaar Larissa Esvelt (1998) probeert zulke figuren te ‘heroveren’, door ze een eigen karakter en blik te geven.

Artikel

Rijsel zoekt naar Eldorado met Lille3000

De regio Rijsel heeft sedert het cultuurjaar 2004 de traditie om driejaarlijks uit te pakken met een groot cultuurfestival. Met het thema "Eldorado" kiest Lille3000 opnieuw voor kunst en verbeelding als verenigend element. Maar niet iederee...

Artikel

Dinges

Er zijn een aantal bijzondere dingen aan de hand met het woord dinges. Het verwijst wel naar iets specifieks, maar je weet niet per se naar wat. Hoe komt het dan dat het toch werkt, vraagt taalcolumnist Marten van der Meulen zich af.

Artikel

Leonore Spee – Praalslaap

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse schrijvers brengen zeventiende-eeuwse artefacten uit het Rijksmuseum tot leven. Leonore Spee haalde de inspiratie voor een kort verhaal bij het model van een levensgroot marmeren beeld van Willem van Or...

Artikel

Voor onze kinderen

Wim Chielens beschrijft de vele monumenten die kort na WOI aan beide kanten van de Frans-Belgische opgericht werden.

Artikel

Niet begrijpen, niet oordelen, ondergaan

Wie was mijn moeder? Die vraag probeert Jan Brokken te beantwoorden aan de hand van de brieven die zij vanuit Nederlands-Indië aan haar zus schreef.

Artikel

Het huis van de verzamelaar

Museum Benoît De Puydt in Belle (Bailleul) vernieuwde zijn inrichting grondig voor de expo 'Wonderkamers'. Welkom in het huis van de 19de-eeuwse verzamelaar Benoît De Puydt.

Artikel

ZONNEDAUW EN AKKERDISTEL. De poëzie van H.H. ter Balkt

Afkomstig uit een dorpje in Twente, zonder academische opleiding, heeft Ter Balkt zich altijd een buitenstaander gevoeld, en misschien heeft hij dat imago ook een beetje gecultiveerd. Nadat zijn debuut als onbehouwen rariteit was opgemerk...

Artikel

ONTSCHRIJVEN. Het wit in het werk van Elisabeth Tonnard

Dichter en beeldend kunstenaar Elisabeth Tonnard (Leerdam, 1973) debuteerde in 2003 met Let us go then, you and I. T.S. tipp-exed. Uitgevers die zij benaderde, wisten niet wat ze met het manuscript aan moesten: was dit poëzie, was er voor...

Artikel

Werken aan een wereld zonder tralies

Na zijn ervaring als lid van een assisenjury verdiepte Peter Vermeersch zich in alternatieven voor de gevangenis en trof daar allesbehalve een naïeve droomwereld vol bizarre utopieën.

Artikel

De mutatie van de KOE

In seizoen 2021-2022 brengt de Brakke Grond Vlaamse de KOE naar Amsterdam. Herlees hier het stuk dat wij publiceerden bij de 25ste verjaardag van dit theatergezelschap.

Artikel

Maarten Vanden Eynde: een archeoloog uit de toekomst

Wat laten we achter op onze planeet? Dat vraagt deze kunstenaar zich telkens weer af. Zijn eerste overzichtsexpo was eind 2021, begin 2022 te zien in Oostende en loopt nu van 10 juni tot 30 oktober in Mulhouse.

Artikel

Het Geheim van het Huis met het Torentje

Gaston Durnez bezoekt het huis van Jules Verne in Amiens en vraagt zich af: heeft de lezer nog voldoende geduld om in tachtig dagen rond de wereld te reizen?

Artikel

Terug naar de IJzer V

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

Waarom Nederlandse sportvrouwen wereldwijd triomferen

Het is een van de opvallendste tendensen in de internationale sportwereld: Nederlandse vrouwen winnen de ene medaille na de andere. Dat is geen toeval, maar een kwestie van mentaliteit, gericht beleid, fysieke voordelen en… geografische en ...

Artikel

Terug naar de IJzer

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de rivier en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

Zo schreven wij over Congo

Is de Congoroman ‘dat onbenullige genre’ vol ‘avonturen van paters, jagers en ambtenaren’? Het is veel meer dan dat, zo beseft de lezer van Koloniseren om te beschaven.

Artikel

Het verlangen om te bewonderen

Hoofdredacteur Hendrik Tratsaert licht het thema van het novembernummer toe: ‘Samenspel - de lijnen tussen sport, kunst en samenleving.’

Artikel

Nicolas Bourgeois en Wido Bourel in het Olmkasteel in Hazebroek

Nicolas Bourgeois was tijdens het interbellum en de oorlogsjaren één van de belangrijkste figuren uit het Frans-Vlaamse regionalisme. Wido Bourel had in zijn jeugd verschillende gesprekken met hem en schreef die nu neer in een nieuwe boek.

Artikel

De radicale islam blijft onder ons

In haar column waarschuwt Hind Fraihi onder meer voor de groeiende invloed van ‘een tweede generatie salafistische aanjagers’.

Artikel

James Ensor en Cindy Sherman spelen onder één masker

Hoe relevant is James Ensor in de hedendaagse kunst? In het Ensorjaar 2024 slaan diverse expo’s een brug tussen de Oostendse schilder en de kunst en cultuur van nu. ‘Zijn voortdurende vermenging van hoog en laag en van ernst en grap is bijz...

Artikel

Podcast: Van Beschaafd naar Belgisch

In de derde aflevering van ‘Kinderen van het ABN’ ontdekken we hoe de taalverhouding tussen Vlaanderen en Nederland op twintig jaar tijd veranderde, en hoe de focus in Vlaanderen verschoof van Beschaafd Nederlands naar Belgisch-Nederlands.

Artikel

Karl Marx schreef wereldgeschiedenis in Brussel

Drie jaar lang woonde Karl Marx in Brussel. ‘Hier startte hij een revolutie die de wereld ingrijpend zou veranderen’, schrijft historicus Edward De Maesschalck in zijn boek over de Belgische jaren van Marx.

Artikel

De beste in alleen zijn

Er is iets mis met de manier waarop vaak over eenzaamheid geschreven wordt. Daniël Rovers voelt zich als lezer ‘niet zozeer aangesproken, als wel buitengesloten’.

Artikel

De hal waarin we allemaal schaatsen

Een eeuw na de geboorte van schrijver W.F. Hermans boog filosofe en kersvers Denker des Vaderlands Marjan Slob zich over zijn gedachtegoed. Dat leverde een essay op over identiteitspolitiek, gelijk hebben en samenleven.

Artikel

Hoe de Belgen de Nederlandse media veroveren

Twintig jaar geleden zette de Belgische mediagroep DPG Media voor het eerst voet aan wal in Nederland. Dat bracht een omwenteling teweeg in de hele Nederlandse dagbladenmarkt.

Artikel

Naar een gedeeld vakgebied: de internationale neerlandistiek

In 'Hoe het groeide' tekent neerlandicus Jaap Grave de vijftigjarige geschiedenis op van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN). Anne Sluijs las het boek en laat zich inspireren door het verleden van de vereniging die ze nu ...

Artikel

Hoe stripauteur Barbara Stok zich een eigen weg baande

Autobiografische strips zijn haar handelsmerk, maar zelfs in een boek over de klassieke filosofe Hipparchia komt Barbara Stok uit bij een thema dat ook in haar ander werk resoneert: de behoefte aan een bewust en eenvoudig leven.

Artikel

Jonge designers kiezen voor duurzaam en circulair

Ontwerpers van de jonge generatie laten de grenzen tussen wetenschap, technologie, design en kunst vervagen in hun streven naar een betere wereld. Nederland loopt in de voorhoede van deze zoektocht.

Artikel

Wie gaf de meest koninklijke coronaspeech?

Vele Europese vorsten gaven tijdens de coronacrisis een toespraak. Hoe zetten ze hun woorden kracht bij? Wat betekenden de betrokken blik van Willem-Alexander en de stijve mimiek van Filip voor hun boodschappen? En wie gaf de beste speech?

Artikel

Een accent in het Nederlands? Maakt niets uit

Moedertaalsprekers van het Nederlands moeten zich toleranter en empathischer opstellen tegenover anderstaligen en verder luisteren dan hun accent, betoogt Christopher Joby, neerlandicus uit Norwich.

Artikel

Dit is de Canon van Vlaanderen in zestig vensters

De Canon van Vlaanderen is een feit. Dit zijn de zestig vensters met gebeurtenissen, evoluties en personen die volgens de expertencommissie een referentiekader vormen van de Vlaamse cultuur en geschiedenis. Mét duiding via recente en tijdlo...

Artikel

News of my boy Jack?

Wim Chielens gaat op zoek naar lieux de mémoires van WOI in Noord-Frankrijk. In Loos-en-Gohelle vindt hij het verhaal van Rudyard Kipling, die jarenlang zijn vermiste zoon zocht.

Artikel

Wat boomringen en boorkernen ons vertellen over onze wereld

Wie weet waar te kijken, kan de geschiedenis van planeet en mensheid lezen in bomen en landschappen. Salomon Kronenberg en Valerie Trouet vertellen zo het verhaal van de aarde, van ons verleden en misschien ook van onze toekomst.

Artikel

De burgemeester van Baarle blust branden over de grenzen heen

In Baarle loopt de Belgisch-Nederlandse grens dwars door woningen en winkels. Hier is samenwerken met de buren de dagdagelijkse corebusiness. Burgemeester Marjon de Hoon-Veelenturf benoemt de charmes én de valkuilen van de grensoverschrijde...

Artikel

Is Poetin de nieuwe Napoleon?

Sinds de inval in Oekraïne wordt Poetin vaak met Napoleon vergeleken. Of dat historisch hard te maken is, doet er niet zoveel toe: zulke vergelijkingen met het verleden zeggen vooral iets over vandaag.

Artikel

Terug? Nee, verder. De biografie van Theo van Doesburg

Een man met de obsessieve drang zich te vereenzelvigen met het nieuwe, het vooruitstrevende, en zich op te werpen als de voorvechter daarvan: dat beeld van Theo van Doesburg komt naar voren uit de biografie die Sjoerd van Faassen en Hans Re...

Artikel

Uitdagende wetenschap voor jonge lezers

‘Het raadsel van alles wat leeft’ van Jan Paul Schutten en Floor Rieder is in China uitgeroepen tot één van de tien beste kinderboeken van 2019. Frauke Pauwels besprak dit boek en de twee volgende delen van dit informatieve drieluik.

Artikel

Dit is de shortlist van de Boon 2022

De grootste naam is Marieke Lucas Rijneveld. Hier vind je de overige kanshebbers in de categorie ‘fictie en non-fictie’, en een link naar onze recensies.

Artikel

Hoe Matthias Declercq verdwaalde op Urk

Declercq schetst een indringend portret van een van Nederlands bekendste dorpen. Maar bevestigt hij niet juist de vooroordelen die hij wil blootleggen?

Artikel

Stripauteur Aimée de Jongh verovert de wereld

De Rotterdamse auteur absorbeert invloeden uit alle grote striptradities en richt zich met haar werk op een bij uitstek internationaal publiek. Ze ontvangt de Stripschapprijs 2022.

Artikel

‘Je weet toch waar je graf is?’

Een eeuw na het einde van de Grote Oorlog heeft het fronttoerisme een veel minder kritische dimensie. De stem van verzoening en vrede wordt almaar vaker vergeten.

Artikel

Ricardo van Eyk, schilder in de bouwmarkt

Ricardo van Eyk gebruikt liever lak dan olieverf en gaat zijn kunstwerken soms met een slijptol te lijf. Tot en met 24 april is zijn solo-expositie OPERA te zien in Collectie de Groen (Arnhem).

Artikel

Ongezien: aandacht voor de Belgische literatuur

Voor het eerst in de Belgische geschiedenis wordt dit jaar aan de universiteiten van Gent en Namen een collegereeks over Belgische letterkunde verzorgd. Initiatiefnemers Caroline De Mulder en Yves T’Sjoen lichten het hoe en waarom toe.

Artikel

Bowy Schouten – Inblikschade

Bowy Schouten won de eerste prijs van de voorlopig laatste editie van Write Now! met zijn gedichtenbundel ‘Inblikschade’. ‘Rits je borstholte open om de vlek van je hart te boenen’.

Artikel

Cindy Bakker laat je navigeren op basis van kleuren

De Nederlandse kunstenaar Cindy Bakker (1989) is bijzonder vertrouwd met de beeldtaal en materialen van massaproductie. Haar abstracte werk heeft iets herkenbaars, dat je niet gemakkelijk thuis kunt brengen.

Artikel

Bouwen aan een levensgroot schip uit de zeventiende eeuw

In Grevelingen (Gravelines) wordt al twee decennia gebouwd aan de Jean Bart, een schip uit de tijd van Lodewijk XIV. Dit archeologische experiment bleef lange tijd onderbelicht, maar krijgt nu een ruimere weerklank.

Artikel

De klimaatcrisis zal de klimaatklever overleven

De Inktspotprijs voor de beste politieke tekening van 2023 gaat naar een cartoon over een ijsbeer die zichzelf vastlijmt op een ijsschots. Wie zou de prijs in 1813 hebben gewonnen, en hoeveel lezers zouden de boodschap vandaag nog vatten, v...

Artikel

Is de Spaanse griepepidemie in Étaples begonnen?

Ruim honderd jaar geleden werd de wereld getroffen door een van de meest dodelijke pandemieën ooit: de Spaanse griep. Het huidige Covid-19-virus roept hier uiteraard herinneringen aan op, maar er zijn nu ook nieuwe theorieën over de oorspro...

Artikel

De metropool Rijsel: 50 jaar jong en zoveel gemeenten (erbij)

De metropool Rijsel vierde in 2018 zijn 50e verjaardag. Bertrand Verfaillie schetst de geschiedenis van deze instelling. Het is een geschiedenis die bestaat uit grootse verwezenlijkingen, maar de auteur plaatst toch ook enkele kritische kan...

Artikel

De gemuilkorfde hond

Een studente interviewt Thomas Heerma van Voss over het literaire veld. ‘Gaandeweg voelde het alsof we hier verder keken dan 2023, alsof we mijn afgelopen jaren onder de loep namen.’

Artikel

De Mattheuspassie gaat over ons

Vanwaar komt onze fascinatie voor de Mattheuspassie, een gelegenheidswerk dat Bach bijna driehonderd jaar geleden schreef?

Artikel

Westhoek krijgt opnieuw grensoverschrijdende televisie

‘Welkom’ heet het initiatief waarmee Flandres Télévision en een Vlaamse partner de troeven van de Franse en Belgische Westhoek willen belichten. “We willen mensen over de grens krijgen”, klinkt het ambitieus. Daarmee krijgt de Westhoek eind...

Artikel

Totale seksuele bevrijding? Liever niet

Ons uitgelichte dossier beweegt zich in een maatschappelijk spanningsveld, schrijft hoofdredacteur Hendrik Tratsaert: aan de ene kant is er een groeiend onbehagen over de seksualisering van de samenleving, aan de andere kant klinkt de roep ...

Artikel

De schrijver als colporteur

Schrijver ben je allang niet meer alleen door boeken te maken: je moet er ook de boer mee op. Hoort zelfpromotie onherroepelijk bij het auteurschap? En blijft er dan nog wel genoeg tijd over om te schrijven?

Artikel

Oorlog tekende Raoul Servais, en Raoul Servais tekende de oorlog

Op 19 maart overleed Raoul Servais. De Belgische filmmaker en animator, ook wel ‘de tovenaar van Oostende’ genoemd, werd 94. Een nieuwe tentoonstelling en een publicatie zoomen in op de oorlogsherinneringen van de internationaal gelauwerde ...

Artikel

De Amerikaanse oorlogsjaren van Victor Horta

Wanneer Victor Horta tijdens de Eerste Wereldoorlog moet vluchten, maakt hij van zijn ballingschap gebruik om fondsen te werven voor poor little Belgium. Zijn oorlogsjaren zouden zijn ideeën over architectuur, stedenbouw en samenleving stev...

Artikel

Thuiskomen in een andere dimensie

Filmregisseur David Verbeek probeert in An Impossibly Small Object opnieuw te vangen wat zich niet in woorden laat uitdrukken. Hij is de poëtische chroniqueur van de ambigue metropool.

Artikel

De barsten die onze levens vormen

Anneleen Van Offel vertelt haar pakkende debuut Hier is alles veilig met subtiele hints en rake beschrijvingen in een prachtige taal.

Artikel

Oorlog en vrede zijn geen tegenpolen

Vrede kan een voedingsbodem zijn voor nieuwe oorlogen. Dat heeft de geschiedenis al duizenden keren aangetoond. Al ziet cultuurhistorica Lotte Jensen zeker één uitzondering.

Artikel

Les Sentinelles: een beeldenstorm met weerhaakjes

Hedendaagse beeldende kunst met de voeten volop in de wereld. Dat brengt Panorama 22 - Les Sentinelles in Le Fresnoy in Tourcoing. De titel presenteert de rol van de kunstenaar: iemand die op de uitkijk staat. En dat is wat de werken in Pan...

Artikel

Jordi Lammers: Brief aan de geesten

Jordi Lammers geeft in briefvorm het woord aan de Benta, of mondboog, een snaarinstrument dat met tot slaafgemaakten in onder meer Curaçao terecht kwam en daar nog steeds bespeeld wordt.foto © Marianne Hommersom

Artikel

Wortelen in de lage landen

Hoe kan je je thuis voelen op een plek waar de bewoners je als een vreemdeling zien of de geschiedenis wordt uitgewist? Een nieuwe editie van de VL⇄NL-nieuwsbrief.

Artikel

Koester talenkennis en meertaligheid

Onze columniste Lotte Jensen grijpt één van haar favoriete boeken van 2021 aan om te wijzen op het belang van een ruime talenkennis.

Artikel

Bericht uit de delta

Het thema van de lage landen 3-2021 doet hoofdredacteur Hendrik Tratsaert dromen van een vernieuwde uitwisseling rond de Noordzee als een culturele, geostrategische zone.

Artikel

Podcast: Hier leert men Nederlands

Welke rol speelden radio en televisie in de promotie en verspreiding van het ABN? Hoe gingen die media om met het ABN? Welke invloed hebben de taalprogramma’s op radio en tv gehad?

Artikel

De verbazing dat niet iedereen doet wat jij doet

Een vraag van de redactie deed het hoofd van onze taalcolumnist Marten van der Meulen bijna ontploffen van verbazing. Hoezo, niet iedereen kent het spelletje ‘Annemaria Koekoek’?

Artikel

Een kunstpubliek kweken

Maas Theater en Dans uit Rotterdam maakt prachtig werk voor de jeugd én voor wie bereid is het kind in zich vrije doorgang te verlenen.

Artikel

Het geheugen van Gent in Nederland

Hoe is het gesteld met de Gentse sporen in Nederland? Een zoektocht in de voetsporen van Multatuli, Edward Anseele, Henriette Roland Holst en Willem Wilmink.

Artikel

De geschiedenis van de burgemeesters van Rijsel III

In de loop van maart worden in heel Frankrijk gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In het noorden zal vooral naar het resultaat in Rijsel gekeken worden. Blijft de huidige burgemeester aan de macht? Dit leek ons een goed moment om de geschie...

Artikel

Shaffy + List

In 2002 verschenen alle liedteksten van Ramses Shaffy en kort daarna een biografie over Liesbeth List. Ze waren iconen van het Nederlands chanson met een grote uitstraling in het hele Nederlandse taalgebied. Velen dachten dat ze een koppel ...

Artikel

Terug naar de IJzer II

De IJzer stroomt door het onderbewustzijn van Katrien Vandenberghe. Dit voorjaar wandelde ze langs de stroom en volgde de GR 130. Terug thuis noteerde ze haar ervaringen.

Artikel

Roelof ten Napel draagt de twijfel uit

Roelof ten Napel is een van Nederlands interessantste auteurs uit de nieuwe generatie: zowel in zijn romans als in zijn dichtbundels durft hij al schrijvend te denken.

Artikel

Wie schreef het beste taalboek?

Op 10 oktober weten we wie de tweede Onze Taal-ANV-taalboekenprijs krijgt. De shortlist bestaat uit zes boeken, die onder meer gaan over Cruijff, Cicero en straattaal.

Artikel

Elke tijd boetseert zijn eigen Van Eyck

Een identitair verhaal over Jan van Eyck met cameo's van Napoleon, Hitler, de moeder van Schopenhauer én de kunstenaar zelf als gestoorde wetenschapper.

Artikel

Etty Hillesum: een verstoord maar onverstoorbaar leven

Gabriël Metsustraat 6 in Amsterdam, het huis waar Etty Hillesum in de oorlog haar dagboeken schreef, wordt bedreigd met sloop. Er is een petitie om dat te voorkomen. Philippe Noble, de Franse vertaler van haar werk, licht het belang van dez...

Artikel

De Maas: van breuklijn tot brug tussen de Lage Landen

Nu werken Vlaanderen en Nederland intensief samen aan het in toom houden van de rivier en het verdelen van het water in tijden waarin dramatische overstromingen en langdurige droogte elkaar afwisselen.

Artikel

Een kerkhof voor de naamlozen

Typisch Weense anekdote. Voor het bankje op het perron van Wien Mitte, waar ik met mijn lief zit te wachten op de trein die haar na een verblijf van een paar dagen terug naar de vlieghaven moet brengen, ligt een plekje kotsachtige brij. E...

Artikel

Vurige kruiden en mannelijke rondheid

Hoe praat je over geur als je er de woorden niet voor hebt? Taalcolumnist Marten van der Meulen ziet mogelijkheden in het dialect en niet-Europese talen. En: wat je nog niet kan, kun je leren.

Artikel

Zonder wrijving (en geld) geen glans

Het leven van Hugo Claus laat zowel de vruchtbare wisselwerking als culturele spanning tussen Nederland en Vlaanderen zien. Een nieuwe VL⇄NL-nieuwsbrief, over Claus en Waes, kutjobs en hoge literatuur.

Artikel

De geestdraagster van Multatuli

‘Verheven ongemanierd’ vertelt het verhaal van de liefde tussen de megalomane schrijver Multatuli en Mimi Hamminck Schepel, zijn tweede vrouw en hondstrouwe légionaire.

Artikel

De besmeurde familienaam

Een lezer meldt zich bij Thomas Heerma van Voss en doet zijn beklag over een verhaal waarin zijn naam opduikt: waarom associeer je mijn familienaam met Hitler?!

Artikel

Zichzelf heruitvinden in zeven werken

Voor onze redactie heeft literatuur een vanzelfsprekend belang, maar dat geldt niet in de brede samenleving, schrijft hoofdredacteur Hendrik Tratsaert in zijn woord vooraf bij ‘De temperatuur van de literatuur’, het nieuwe nummer van de lag...

Artikel

Oorlog, altijd opnieuw

In het Zeeuws Museum ziet kunsthistorica Gerdien Verschoor hoe de oude meester Adriaen van de Venne oorlogshandelingen weergeeft op een ragfijn weefpatroon van wol en zijde. ‘Hoe kan het dat zoveel lelijkheid in zo’n schoonheid is gevat?’

Artikel

Grasduinen in de Grote van Daele

Gaston Durnez las de memoires van de bekendste Belgische diplomaat: Frans van Daele, die ook wel ‘schaduwkoning’ wordt genoemd.

Artikel

De woordigste woorden

Voorzetsels als ‘op’ en tussenwerpsels als ‘o-o’ zijn niet de meest prototypische woorden. Waarom spelen ze dan zo’n grote rol bij taalverwerving, vraagt columnist Marten van der Meulen zich af.

Artikel

Jorik Amit Galama: Rondleiding

Jorik Amit Galama schreef een tekst bij het schilderij Een bouwhoeve aan de oever van een beek in Gelderland van Wouter Johannes van Troostwijk uit ca. 1805 – ca. 1810. ‘Langzaam raakt alles en iedereen op drift, vullen schilderijlijsten zi...

Artikel

Amenra slaat en zalft al twintig jaar

Bedwelmende concerten die in een ademtocht uitverkopen en een visueel concept dat door een wereldwijd netwerk van fans wordt uitgedragen: Amenra speelt het klaar op eigen kracht.

Artikel

Dennis Tyfus improviseert om ‘uwe kop’ open te stellen

Wie is Dennis Tyfus? De Belgische totaalkunstenaar valt niet vast te pinnen. De tentoonstelling ‘Don’t Tell Me Not to Tell You What to Do’ in De Warande in Turnhout doet daar geen poging toe, en kiest er in de plaats voor een bonte collecti...

Artikel

Wat je niet kunt doen, moet je tekenen

François Boucq is een van de belangrijkste Franse stripauteurs. Hij werd in 1955 in Rijsel geboren. In 1998 werd hij bekroond met de Grote prijs van de stad Angoulême, de belangrijkste Europese oeuvreprijs voor stripmakers. Chris Bulcaen st...

Artikel

Open en bloot

Een zevenjarige Sarah Meuleman wordt gechoqueerd door de Dikke Dames. Een zeventienjarige Sarah Meuleman door de ‘seksuele vrijheid’ van de Nederlanders. Hoe kijkt ze nu naar die Nederlandse, seksuele openheid waar ze als Vlaamse tiener in ...

Artikel

Veel ophef, weinig realisaties

Marja Vuijsje toetst de feministische literatuur van de jaren 1970 op haar houdbaarheid, en Marja Pruis gaat op zoek naar de relevante stemmen in het feministische debat van vandaag.

Artikel

Het boek is dood, een whodunit

Als de jongste generatie ‘niet meer leest’ en het boek definitief kan worden doodverklaard, is het maar de vraag wie de schuldige is.

Artikel

Het spook van de historische canon

Het concept ‘canon’, in oorsprong een lijst met belangrijke teksten, laat zich moeilijk rijmen met de geschiedschrijving, schrijft de Nederlandse literair-historicus René van Stipriaan.

Artikel

Het musée de Flandre, een bezienswaardigheid

Het Musée de Flandre in Cassel is op korte termijn uitgegroeid tot een van de belangrijkste musea in de regio. De directrice van het museum, Sandrine Vézilier-Dussart, somt de redenen van dit succes op, maar geeft vooral haar persoonlijke v...

Artikel

James Ensor, slamdichter avant la lettre

Naast schilderen, tekenen en musiceren koesterde James Ensor ook literaire ambities. Zijn teksten, die hij ook voordroeg, staan bol van de alliteraties, woordspelingen en gezochte woorden.

Artikel

Cultuur en corona: zelf wat licht creëren in de tunnel

Sedert de verstrengde maatregelen van het najaar in België en Frankrijk is de cultuursector opnieuw beland in een somber straatje. Perspectief is er pas naar de zomer toe. Een aantal cultuurspelers blijft niet bij de pakken zitten. Anderen ...

Artikel

Liefde voor het laagland

Verschillende culturen, meningen en belangen ontmoeten elkaar bij grensoverschrijdend samenwerken. Dat is vaak verrijkend, soms pijnlijk. Een nieuwe editie van de VL⇄NL-nieuwsbrief.

Artikel

België in vertaling: taal als grens, literatuur als brug

Dat jeugdicoon Tiny eigenlijk Martine heet, was in Vlaanderen lange tijd een goedbewaard geheim. Wat kunnen we daaruit leren over de vertaalstromen in een meertalig land als België? Via het project Beltrans speuren onderzoekers naar antwoor...

Artikel

Uitgeweken

Hoofdredacteur Hendrik Tratsaert licht het thema van het augustusnummer van de lage landen toe: ‘Nieuwkomers in het Noorden’, of migratiebewegingen binnen en naar de Lage Landen.

Artikel

Waddeneiland Texel spaart water voor later

Het Waddeneiland zal in 2050 één van de droogste plekken van Nederland zijn. Lokale boeren combineren nu oude kennis met innovatieve technieken om zoet water vast te houden.

Artikel

Huizenruil en geopolitiek

Tijdens een verblijf in Estland vraagt Thomas Heerma van Voss zich af of hij betrokkener moet zijn bij de oorlog die buurland Rusland momenteel voert.

Artikel

Kasper Bosmans: ‘Mijn kunstwerken zijn uien’

Bosmans onderzoekt de geschiedenis van tradities en objecten en creëert er nieuwe, kritische verhalen mee. Nog tot 14 augustus '22 loopt zijn solo-expo 'Husbandry' in Wiels (Brussel).

Artikel

Het verdronken land van de delta

In de slotaflevering van deze zomerreeks verlaten we het gebied rond de oude Zuiderzee, waar niet alleen een zee maar ook meren werden drooggepompt. En verder zuidwaarts trekken we naar de delta.

Artikel

De Vlaamse horizon van Dimitri Vazemsky

Kunstenaar Dimitri Vazemsky werkt aan het project ‘Comme un horizon flamand’. Hoeveel invloed heeft Frans-Vlaanderen op zijn werk? ‘Mijn eerste landschap is het Vlaamse landschap.’

Artikel

Emotie, please

Een ongeïnformeerde podcastmaker stelt Thomas Heerma van Voss de meest persoonlijke vragen. In zijn drang om te behagen speelt de schrijver het spel mee.

Artikel

Standaardnederlands is minder zuidelijk dan gedacht

In de periode dat Zuid-Nederlandse immigranten naar de Republiek trokken, kreeg het Standaardnederlands vorm. Recent onderzoek wijst uit zij geen noemenswaardige invloed hebben uitgeoefend op de standaardtaal-in-wording.

Artikel

Een Hollandse Patriot op verkenning in Noord-Frankrijk

Adriaan Hendrik Eyck, een vooraanstaande Nederlandse Patriot, ontvluchtte in september 1887 samen met 40.000 landgenoten zijn land. Hij kwam terecht in de buurt van Sint-Omaars. Zijn notities zijn nu uitgegeven.

Artikel

In het spoor van de koekoek

‘Ce magnifique gâteau!’ is een stopmotionfilm over het koloniale verleden van België, gemaakt door Emma De Swaef en Marc James Roels.

Artikel

J. Goudsblom, meer dan een socioloog

Dit artikel schetst een portret van deze veelzijdige man en formuleert terloops ook enkele kritische bedenkingen bij bepaalde pretenties van de sociologie.

Artikel

De Pasquero’s fotografeerden hoe Noord-Frankrijk veranderde

De Rijselse fotografen Jean en René Pasquero legden onbewust de grote omwentelingen vast die Noord-Frankrijk onderging in de eerste helft van de twintigste eeuw. Een ruime greep uit hun werk is nog tot 2 juli te zien in het Hospice Comtesse...

Artikel

Met Eddy Merckx naar de maan

Vijftig jaar geleden werd in een paar uur tijd twee keer geschiedenis geschreven: Eddy Merckx won zijn eerste Tour en de mens zette voet op de maan. De parallellen tussen die twee missies zijn merkwaardig.

Artikel

Bonjour, Mr. Bean Maigret!

In zijn column viert Gaston Durnez een dubbele verjaardag: het is 30 jaar geleden dat Simenon overleed en 90 jaar dat Maigret werd geboren.

Artikel

Koninklijke lofredes en kwinkslagen

Na de excuses van koning Willem-Alexander voor het Nederlandse slavernijverleden ging cultuurhistorica Lotte Jensen grasduinen in het archief met eerdere openbare redes. ‘Plechtige woorden gaan gepaard met sweeping statements en gedoseerde ...

Artikel

Bouwen in het dorp: een oefening in symboliek

Van 14 tot en met 17 oktober vindt in Oostende het Festival van de Architectuur plaats, met als thema ‘In transit’, of de grote verschuivingen in de maatschappij en de ruimtelijke dimensie daarvan. Een voorbeeld is de kwestie: hoe te bouwen...

Artikel

Covid-19 treft cultuur in Nord-Pas-de-Calais hard

De cultuursector is in crisis, ook in Nord-Pas-de-Calais. Dat beseft de Franse president Macron, die op 6 mei aandacht aan deze sector besteedde. Maar ondanks zijn interventie blijft de toekomst bijzonder onzeker.

Artikel

Grasduinen in de gouden eeuw

Een nieuwe encyclopedie laat in vijfhonderd lemma’s zien hoe duizelingwekkend de gouden eeuw in de Noordelijke Nederlanden moet zijn geweest.

Artikel

De literatuur, het ondergeschoven kindje

De literaire uitgeverijen hebben het moeilijk, maar de politieke en financiële aandacht voor het lezen en de literatuur blijft gering. Een nieuwe VL⇄NL-nieuwsbrief, over de noodzaak de literaire sector te ondersteunen en over twisten en ver...

Artikel

Een ander persoon

Een opruimactie en een ontmoeting met een oud-studiegenoot voeren Thomas Heerma van Voss terug in de tijd. ‘Hoe zou mijn toenmalige afsplitsing naar mijn huidige gedaante kijken?’

Artikel

De toekomst van historisch Nederlands is internationaal

De internationale belangstelling voor Nederlandstalige bronnen is groot, en dankzij de digitalisering zijn er meer teksten dan ooit beschikbaar. Maar de menselijke kennis loopt achter op de technologische vooruitgang.

Artikel

Dit Poolse leven

Op bezoek bij een vriend in Polen vraagt Thomas Heerma van Voss zich af op welk punt hun wegen zich afsplitsten. ‘Had het net zo goed omgekeerd kunnen gaan, dat ik de afgelopen jaren maar twee zinnen had geschreven?’

Artikel

Bloed of bloemen: boksen in de beeldende kunst

Boksen? Voor buitenstaanders is die sport een vorm van geweld, maar veel kunstenaars zien dat anders. Talloze filmmakers, schrijvers en beeldend kunstenaars zijn gefascineerd door de prijsvechterij.

Artikel

Er kwamen woorden op bezoek

Luc Devoldere bladert door zijn woordenboeken, waarschuwt voor valse vrienden en zingt de lof van een taal die in verschillende landen wordt gesproken: het Nederlands.

Artikel

‘Conceptuele ingenieurs’ willen onze taal verbeteren

Conceptual engineering is kritisch nadenken over de manier waarop we bepaalde concepten (niet) benoemen én suggesties voor verbetering formuleren. Maar is het wel mogelijk en wenselijk om taal te ‘verbeteren’?

Artikel

Een zwarte leeuw van Vlaanderen

Roland Gunst – half Vlaams, half Congolees – verwerkt zijn zoektocht naar een eigen identiteit in verschillende vormen: installaties, performances, film- en videowerk.

Artikel

Ik ben, omdat wij zijn

Schrijver en theatermaker Rebekka de Wit schreef met Afhankelijkheidsverklaring een heel politiek werk, zonder die pretentie te hebben.

Artikel

Weg met de Europese Literatuurprijs

Vertalers krijgen veel te weinig lof, vindt onze taalcolumnist. Goed dus dat de Europese Literatuurprijs expliciet aandacht heeft voor hun werk. Maar waarom zijn de taalcriteria van de prijs zo beperkend?

Artikel

Eet lokaal – maar wat is dat dan?

Over de invulling van ‘lokaal’ heerst nogal wat onduidelijkheid, zeker als we het over voedsel hebben. Daar zijn consequenties aan verbonden, ziet taalcolumnist Marten van der Meulen.

Artikel

Alles moet hier anders

Thomas Heerma van Voss verlaat zijn schrijfkamer en ontmoet een nieuwe opdrachtgever. Dat levert fijne schrijfklussen op, tot het misgaat met die publicatie.

Artikel

‘En? Ga je het missen?’

Bij een borrel onder de brandende zon nam Thomas Heerma van Voss afscheid van tijdschrift De Revisor. Er klonk bescheiden applaus – en toen was het voorbij.

Aanmelden

Registreer je of meld je aan om een artikel te lezen of te kopen.

Sorry

Je bezoekt deze website via een openbaar account.
Je kunt alle artikelen lezen, maar geen producten kopen.

Belangrijk om weten


Bij aankoop van een abonnement geef je toestemming voor een automatische herabonnering. Je kunt dit op elk moment stopzetten door contact op te nemen met emma.reynaert@onserfdeel.be.